"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1038 E., 2023/630 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/44 E., 2022/61 K.
Taraflar arasındaki işlemin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı kurumun taraflar arasında imzalanan İşitme Yardımcısı Cihazların Teminine İlişkin Sözleşmenin 4.3.1 inci ve 6.3.4 üncü maddeleri gereğince cezaya konu reçeteler tutarının iki katı olan 28.455.68 TL tutarında müvekkili aleyhine ceza kestiğini ve sözleşmeyi 3 ay süreli olarak fesih ettiğini, müvekkilinin davalı ... zarara uğratmadığını, fesih işlemine konu işlemde müvekkilinin kusurunun bulunmadığını, tamamen uygulamada yanlış anlaşılmadan kaynaklandığını beyan ederek haksız ve hukuka aykırı kurum kararının iptali ile borcu bulunmadığının tespitine ve 3 ay süreli fesih işleminin durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; kurum işlemine konu reçeteler incelendiğinde Trabzon ili dışında ikamet eden hastalara ait Giresun ve İstanbul illerinde çıkarılmış bir çok raporun tespit edildiğini ve sözleşme gereğinin yerine getirildiğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacıya ait mükellefiyetsiz şube kaydı bulunan Giresun ve İstanbul illerinden temin edilen tıbbi malzemenin sözleşme kapsamında "farklı merkez" olarak yorumlanması gerektiği, tesis edilen cezai işlemin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; mahkemece verilmiş olan kararda müvekkilinin farklı şubelerinin de bulunduğu göz önüne alınmış ise de bilirkişi raporuna göre farklı merkezlerde kullanılamayacağı görüşüne uyularak davanın reddine karar verildiğini, ancak sözleşmede müracaatı kabul edilen merkez dışında başka bir merkez tarafından karşılanması ve sözleşmeli merkezde üretilen cihazların uygulanmasının farklı merkezlerde yapılması halinde kurumca bedeli ödenmeyeceğinin belirtildiğini, davacının Giresun ve İstanbul illerinde şubelerinin bulunduğunu, bu illerde başka bir merkezlerinin bulunmadığını ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili; mahkemece davanın reddine karar verilmesi nedeniyle mahkemece konulmuş olan ihtiyati tedbir kararının kaldırılması gerektiğini ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki sözleşmeye, sözleşme hükümlerinin davacı için bağlayıcı olmasına, sözleşme hükümlerine göre birden fazla merkezde (şube veya bayilik yoluyla dahil) faaliyet gösterilmesinin mümkün olmamasına, cihaz satış ve uygulamasının sözleşme imzalanan merkez tarafından bizzat yapılmasının gerekmesine, aksi durumda reçete bedelinin ödenmeyeceğinin ve cezai şart uygulanacağının sözleşmede açıkça belirtilmesine göre davalı kurum tarafından yapılan işlemde sözleşmeye aykırılık görülmemesine; davalının istinaf sebepleri yönünden ise; davanın reddi ile birlikte ihtiyati tedbir hakkında karar verilmesinin zorunlu olmamasına, mahkemece aksi belirtilmedikçe ihtiyati tedbirin hükmün kesinleşmesine kadar etkili olmasına (HMK m.397/2 göre) taraf vekillerinin istinaf başvurusun HMK'nın 353/1-b-1 hükmü gereğince ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Taraf vekilleri istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazları tekrar ederek kararı temyiz etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, reçete bedeli, cezai şart ile fesih işlemine dair kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 26 ncı maddesi
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 397/2 nci maddesi
3. Değerlendirme
1. Taraflar arasında düzenlenen 24.01.2018 tarihli "Sosyal Güvenlik Kurumu İşitmeye Yardımcı Cihazların Teminine İlişkin Sözleşme" nin 4.3.1 inci maddesi; "Reçete içeriği cihazların, müracaatı kabul eden merkez dışında başka bir merkez tarafından karşılanması ve/veya sözleşmeli merkez tarafından üretilen cihazın uygulamasının farklı merkezde yaptırılması halinde kurumca bedelli ödenmez", hükmüne havi olup aynı sözleşmenin 6.3.4 üncü maddesi ile "Sözleşmenin (4.3.1) maddesi gereği merkez tarafından reçete içeriği cihazın başka bir merkezde yaptırıldığının/uygulama yaptırıldığının tespiti halinde cihaz bedelinin 2 katı kadar ceza koşulu uygulanarak sözleşmenin 3 ay süreyle askıya alınacağı" hükmü düzenlenmiştir.
2. Aynı sözleşmenin 4.5.1 inci hükmüne göre "Ruhsata esas adres için düzenlenen işitme merkezi ruhsatnamesi ve aynı döneme ilişkin olarak sorumlu müdür ile personel çalışma belgesi başka bir merkezde kullanılamaz." şeklindedir. Bu hükme göre sözleşme imzalayan bir merkezin tek yerde faaliyet göstereceği benimsenmiştir.
3. Bu durumda sözleşmenin 4.3.1 inci hükmündeki düzenlemeye göre reçete bedelinin ödenmesi için cihaz satış ve uygulamasının bizzat müracaat edilen merkez tarafından yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Başka bir ifade ile hastanın başka bir merkeze yönlendirilerek uygulamanın başka merkezde yapılması veya cihazın başka bir merkeze gönderilmesi halinde reçete bedelinin ödenmeyeceği düzenlenmiştir. Buna aykırılık halinde ise sözleşmenin 6.3.4 üncü hükmündeki yaptırımın uygulanacağı anlaşılmaktadır.
4. Taraflar arasında imzalanan sözleşmede herhangi bir şube kaydı bulunmadığı, sözleşmenin 4.5.1 inci maddesine göre ruhsata esas adres için düzenlenen ruhsatnamenin başka merkez için kullanılamayacağı, sorumlu müdür ile personel çalışma belgesinin de başka merkezde kullanılamayacağı, buna göre sözleşmede adres esasının benimsendiğinin anlaşıldığı, ayrıca sözleşmenin 46.1.maddesine göre sorumlu müdürün bizzat merkezde bulunması gerektiği, sorumlu müdürün bizzat merkezde bulunması zorunlu olduğundan şubede bulunmasının mümkün olmadığı, ayrıca sözleşmede davacının şubesi bulunduğu ya da şubeler üzerinden de reçete karşılayabileceği yolunda hiçbir düzenleme olmadığı anlaşıldığından, davacıya ait şubelerin Sözleşme kapsamında “farklı merkez” olarak nitelendirilmesi gerektiğinden, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekir.
5. HMK 397/2 maddesi "İhtiyati tedbir kararının etkisi, aksi belirtilmediği takdirde, nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder." şeklinde düzenlenmiş olup, aksi belirtilmedikçe ihtiyati tedbir hükmün kesinleşmesine kadar etkili olacağından davalı vekilinin temyiz itirazlarının da reddi gerekir.
6. Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda, temyizen incelenen karar, tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, bilirkişi raporunun yeterli, denetime ve somut olayın özelliklerine uygun olmasına göre, taraf vekilleri tarafından ileri sürülen temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.04.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.