"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TARİHİ : 27.11.2012
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davacı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, ... olduğunu, davalı kurumun ilaçların reçete sahibi veya yakınına kimlik tespiti ile teslimi gerekirken bu kurala uyulmadığı gerekçesi ile hakkında 2012 yılı protokolünün 5.3.2, 5.3.5 ve SUT 3.1.2 maddelerine göre toplam 51.108,44 TL cezai şart uyguladığını ileri sürerek kurum işleminin iptalini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, davacının protokole aykırı davrandığını, kurum işleminin hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.10.2015 tarihli ve 2012/378 E., 2015/802 K. sayılı kararıyla herhangi bir yönlendirme olmadığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemece davanın kabulüne ilişkin verilen karara yönelik süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairenin 02.07.2020 tarihli ve 2020/629 E., 2020/3836 K. sayılı kararıyla; somut olayda, görüşüne başvurulan avukat bilirkişi raporunda kurum işleminin hukuka uygun olduğunun açıklandığı, Mahkemece bilirkişi raporuna neden değer verilmediğinin açıklanmaksızın yazılı şekilde karar verilmesinin isabetli bulunmadığı, davalı kurumun uyguladığı cezai şartın dayanağı ilaçların reçete sahibi veya yakınına kimlik tespiti ile teslimi gerekirken bu kurala uyulmaması olduğu halde Mahkeme kararının gerekçesinde davacı eczacının yönlendirme yapmadığı belirtilerek davanın kabulüne karar verildiği, kararın gerekçesinin taraflar arasındaki uyuşmazlık ile bir ilgisinin olmadığı, tanık olarak başka bir ... isimli kişinin dinlendiği gerekçeleriyle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, davacı tarafından dava konusu ilaçların kimlik tespiti yapılmadan verildiğinin tespit edilmesiyle ilaçları alan kişinin kimlik kontrolünün davacı tarafça yapılmadığı, bu nedenle ilacın hastalara teslim edilmediği, ilacın hastalara teslim edilmediğinin hastaların talimat yoluyla alınan beyanları ile sabit olduğu, 5510 sayılı Kanun'un 67/3, 71/1 ve 103/2 maddeleri uyarınca sağlık hizmeti sunucularının kimlik kontrolü yapmaları gerekmesi nedeniyle davalı kurumun davacı hakkında cezai işlem uygulamasının yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 07.10.2022 tarihli ve 2022/7208 E., 2022/9238 K. sayılı ilamıyla, dava konusu cezai işlemin dayanağı olan maddelerde değişiklik olduğu, 2016 ve 2020 yıllarında yürürlüğe giren protokollerin ilgili maddelerinin olaya uygulanıp uygulanamayacağının üzerinde durulması gerektiği, yürürlükte olan sözleşmenin 6.10. maddesine göre davacının dava açmakla lehine olan protokollerdeki hükümlerin uygulanmasını istediğinin kabul edilmesi gerektiği, davacının, ilaçları reçete sahibi veya yakınına teslim etme şartını dikkate almayarak sözleşme ile üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği ve sözleşmeye aykırı davrandığının anlaşıldığı, hal böyle olunca mahkemece, davalı tarafından uygulanan cezai işlemin hukuka uygun olduğu gözetilerek, cezai şarta ilişkin 2016 ile 2020 yılı protokollerinin yukarıda belirtilen 5.3.2 ve 5.3.5 maddeleri gereğince değerlendirme yapılıp sonuca uygun bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
V. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı karar düzeltme isteminde bulunmuştur
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacı, dava konusu somut olaya ilişkin olarak sorumluluk yükletilmeyeceğini, reçete arkası imzaların hastaların akrabası olan ... adlı şahsa ait olduğunu, ilgili şahsın gerek kurum nezdinde yürütülen inceleme sırasında gerekse mahkemece talimat yoluyla alınan 06.07.2015 tarihli ifadesinde imzaların kendisine ait olduğunu ve ilaçları teslim alarak hastalara verdiğini tekraren beyan ettiği hususunun gerek yerel mahkeme tarafından gerekse de temyiz incelemesi kapsamında değerlendirilmediğini, 22.03.2022 tarihli bilirkişi raporunda da ilgili ilaçların ... tarafından usulüne uygun olarak karşılanarak hasta yakını olan ... isimli şahsa teslim edildiğini, işbu hususun ...'ın mahkeme huzurunda vermiş olduğu beyan ile de sabit olduğu yönünde değerlendirme yapıldığını, yılda binlerce reçete karşılayan eczacının sorumlu olduğu iddia edilen reçetelerin yalnızca 20 adet oluşu, reçetelerin 2008-2009-2010 yıllarına ait olması ve bedelinin düşük olması ile kar oranının %10 oluşu, reçete bedelleri ile uygulanan cezai şartın fahiş düzeyde olması hususlarının bir arada gözetilmesi suretiyle kurumu zarara uğratma kastının olmadığını ve davalı kurum tarafından aleyhine tesis edilen cezai işlemin haksız ve hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın talepleri doğrultusunda bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ilaçların reçete sahibi veya yakınına kimlik tespiti ile teslimi gerekirken bu kurala uyulmaması nedeniyle davalı kurum tarafından uygulanan cezai şartın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2016 Yılı ... Protokolünün 5.3.2 nci maddesi şöyledir; “Eczacının Kuruma fatura ettiği reçetelerde (e-reçete olarak düzenlenenler hariç) bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da ilacı alana teslim edildiğine ilişkin imzanın, reçete sahibine veya ilacı alana ait olmadığının tespit edilmesi halinde, reçete bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak ... yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde reçete bedelinin 5 (beş) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak hastanın veya ilacı teslim alan kişinin ilacı aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”
2. Aynı Protokolün 5.3.5. maddesinde ise, “Kurum, İl Sağlık Müdürlüğü veya ... Odası tarafından eczanede yapılan denetimde, reçete sahibi veya ilacı alan kişiye teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edildiğinin tespiti halinde ilaç bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak ... uyarılır. Tekrarı halinde ilaç bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 6 (altı) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak, Kurum tarafından yapılacak soruşturma neticesinde hastaya teslim edilmek üzere hastanın ilaç alım tarihinden itibaren 60 (altmış) günü geçmeyecek sürede ilaçların eczanede bekletildiğinin saptanması halinde bu madde hükmü uygulanmaz."
3. 01.10.2020 tarihinde yürürlüğe giren 2020 yılı protokolünün 5.3.2. maddesinde, “Eczacının Kuruma fatura ettiği reçetelerde (e-reçete olarak düzenlenenler hariç) bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da ilacı alana teslim edildiğine ilişkin imzanın, reçete sahibine veya ilacı alana ait olmadığının tespit edilmesi halinde, reçete bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak ... yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde reçete bedelinin 5 (beş) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) ay sure ile sözleşme yapılmaz. Ancak hastanın ilacı aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”
4. 5.3.5. maddesinde ise; "Kurum, İl Sağlık Müdürlüğü veya ... Odası tarafından eczanede yapılan denetimde, reçete sahibi veya ilacı alan kişiye teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edildiğinin tespiti halinde ilaç bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak ... uyarılır. Tekrarı halinde ilaç bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 3 (üç) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak, Kurum tarafından yapılacak soruşturma neticesinde hastaya teslim edilmek üzere hastanın ilaç alım tarihinden itibaren 60 (altmış) günü geçmeyecek sürede ilaçların eczanede bekletildiğinin saptanması halinde bu madde hükmü uygulanmaz." hükümleri düzenlenmiştir.
5. Aynı protokollerin 6.10. maddesinde “Bu protokolün yürürlük tarihinden önceki dönemlerde geçerli olan protokol hükümlerine göre Kuruma fatura edilen ve kontrolleri Kurum tarafından bu Protokol yürürlük tarihinden sonra yapılan reçeteler için ya da reçete kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih, uyarı ve cezai şarta ilişkin işlemlerin henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için Kurumca bu Protokol hükümleri uygulanır. Ancak ... tarafından Kurumdan tebligat tarihinden itibaren bir defaya mahsus olmak üzere yazılı olarak talep edilmesi halinde, ilgili protokol hükümleri uygulanır.” düzenlenmiştir.
3. Değerlendirme
Somut uyuşmazlıkta; davalı Kurum tarafından davacı ... hakkında uygulanan 2012 yılı ... Protokolünün 5.3.2 ve 5.3.5 maddelerindeki yaptırımlarda lehe değişiklikler olduğu, davacının dava açmakla lehine olan protokollerdeki hükümlerin uygulanmasını istediğinin kabulü gerekeceği, Dairece sonraki tarihli protokol hükümleri dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerektiği yönünde verilen bozma ilamında hukuka aykırılık bulunmadığı, dolayısıyla davacı vekilinin karar düzeltme talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacının karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezası ile bakiye karar düzeltme harcının düzeltme isteyene yükletilmesine,
24.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.