"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/58 E., 2020/585 K.
DAVA TARİHİ : 29.09.2009
Taraflar arasında karşılıklı görülen alacak ve menkul malların iadesi davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece asıl ve karşı davanın davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı/karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davalı/karşı davacı vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı/karşı davalı vekili; dava konusu taşınmazı 01.03.2007 başlangıç tarihli ve 9 yıl süreli kira sözleşmesi ile ... yeri olarak kullanmak üzere kiraladığını, boş ve oldukça bakımsız olarak teslim aldığı taşınmazı, kullanım amacına uygun hale getirmek için birçok masraf yaptığını ancak Beyoğlu 35. Noterliğinin 15.08.2008 tarih ve 42611 yevmiye no.lu ihbarnamesi ile sözleşmenin haklı sebeplerle feshedildiğini ve taşınmazın 30.09.2008 tarihinde tahliye edildiğini, tahliye sonrasında taşınmazda kalan menkul eşyaların iade edilmediğini ileri sürerek; taşınmaza yapılan faydalı masrafların bedeli 156.735,39 TL ile taşınmazda bulunan ve mülkiyeti kendilerine ait menkullerin aynen iadesini, aksi halde bedeli karşılığı 331.853,41 TL'nin davalıdan tahsilini talep etmiş, 24.05.2012 havale tarihli ıslah dilekçesiyle taşınmazda yapılan ve değer artışına neden olan sabit değerler karşılığı yönünden 156.735,39 TL olan taleplerini 165.416,00'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı/karşı davacı vekili; davanın haksız olduğunu savunarak, asıl davanın reddini istemiş, karşı dava olarak; kira sözleşmesinin sona erdiği 15.11.2008 tarihine kadar ödenmemiş olan 2008 yılı Kasım ayı 15 günlük kira bedeli olan 3.940,67 Euro+KDV (8.132,75 TL+KDV) ve yine 2008 yılı Kasım ayı 15 günlük aidat bedeli 1.946 TL'nin ödenmediğini, ayrıca sözleşmenin sona erdiği 15.11.2008 tarihinden fiili tahliye anına kadar geçecek süre için aylık 11.500 Euro'dan az olmamak üzere ecrimisil bedeli ödemesi gerektiğinin tespiti ile şimdilik 15.000 Euro (30.957 TL) ecrimisil bedelinin dava tarihi itibarıyla harca esas değeri tutarındaki kısmının 3095 sayılı Kanun'un 2/11 maddesi gereği işleyecek olan avans faiziyle birlikte davacıdan tahsilini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
... 48. Asliye Ticaret Mahkemesinin 29.06.2012 tarihli ve 2011/95 E., 2012/173 K. sayılı kararıyla; asıl dava yönünden tamirat ve tadilat bedellerinin kısmen tahsiline, menkul malların aynen iadesine, karşı davanın kabulü ile kira, aidat alacağı ve ecrimisil alacağının tahsiline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkeme kararına karşı, davalı/karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 6. Hukuk Dairesinin 21.10.2013 tarihli ve 2013/1645 E., 2013/13955 K. sayılı ilamında; karşı davaya ve asıl davadaki faydalı masraflara ilişkin kurulan hüküm yönünden temyiz itirazlarının reddine, asıl davadaki menkul malların iadesine ilişkin kurulan hüküm yönünden ise, Mahkemece istenilen menkul eşyanın neler olduğunun cins, nitelik, miktar ve değer yönünden açıklattırılması gerektiği, kabule göre de; gerek tefhim edilen ve tutanakla belirlenen kararda, gerekse buna uygun düzenlenmesi zorunlu olan ve gerekçeli kararda hüküm altına alınan eşyanın cins, nitelik, miktar ve değerlerinin ayrı ayrı gösterilmesi ve taraflara yüklenen borç ile tanınan hakların infazda güçlük yaratmayacak şekilde belirtilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 21.12.2017 tarihli ve 2014/710 E., 2017/1297 K. sayılı kararıyla; davanın kısmen kabulüne, davalıya ait kiralananda bulunan davacıya ait, 11.09.2017 tarihli bilirkişi raporunda yazılı malların davacı/karşı davalıya aynen iadesine, 11.09.2017 tarihli bilirkişi raporunun kararın eki sayılmasına karar verilmiş; karara karşı, davalı/karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 25.06.2019 tarihli ve 2019/661 E., 2019/5775 K. sayılı ilamında; davalı/karşı davacı vekilinin sair temyiz itirazları reddedilerek, vekalet ücreti ve yargılama giderlerine yönelik hükmün bozulmasına karar verilmiş; karara karşı, davalı/karşı davacı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
3. Dairemizin 19.12.2019 tarihli ve 2019/5680 E., 2019/10322 K. sayılı ilamında; Mahkeme tarafından oluşturulan gerekçenin aydınlatıcı ve yeterli olmadığı bu nedenle Mahkemece; asıl ve karşı davaya yönelik ayrı ayrı ve ayrıntılı gerekçe ile hüküm kurularak sonucuna göre yargılama gideri ve vekalet ücretlerine hükmedilmesi gerektiğinden bahisle karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairenin 25.06.2019 tarihli ve 2019/661 E., 2019/5775 K. sayılı bozma ilamına ilave olarak Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl davada malların iadesine ilişkin istemin konusuz kalması nedeni ile esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, asıl davada alacak talebinin kabulü ile, 156.735,39 TL nin ihtarname tebliğ tarihi 05.06.2009 tarihinden, 8.680,61 TL nin ise dava ıslah tarihi olan 24.05.2012 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı/karşı davacıdan alınarak davacı/karşı davalıya verilmesine, karşı davaya yönelik ise; davalı/karşı davacının davasının kısmen kabulü ile 2008 yılı Kasım ayının 15 günlük kira bedeli olan 8.095,36 TL ve ortak gider miktarı olan 1.946,00 TL nin temerrüt tarihi olan 06.11.2008 tarihinden itibaren 13 aylık ecrimisil bedeli 13.000,00 TL nin dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı/karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 20.12.2022 tarihli ve 2022/4376 E., 2022/9645 K. sayılı kararıyla, hükmün onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı/karşı davacı vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davalı/karşı davacı vekili; sözleşme hükümleri değerlendirilmeden karar verildiğini, sözleşmede açıkça kiracı tarafından kiralanana yapılan masrafların istenemeyeceğine dair hüküm bulunduğunu, lehine oluşan usuli müktesep hakların dikkate alınmadığını, bu haliyle önceki Yargıtay ilamları ile açık çelişki oluştuğunu, hukuki dinlenilme ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek; kararın düzeltilmesini ve Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 414 üncü (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 530 uncu) maddesi.
2. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
3. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Mahkemece, uyulan bozma ilamlarına ve dosya kapsamına göre karar verildiği, sözleşme ile yapılan imalatların kiraya verenden talep edilemeyeceği ya da kiraya verene terk edileceğinin kararlaştırıldığı hallerde bu hususun tüm kira süresi bakımından geçerli olacağı, erken tahliye durumunda kiracının, kalan süre ile orantılı olarak kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu imalatların bedellerini talep edebileceği ayrıca bozma kararlarının kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmadığının anlaşılmasına göre, davalı/karşı davacı vekilinin karar düzeltme taleplerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı/karşı davacı vekilinin karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Aşağıda yazılı para cezası ile karar düzeltme harcının karar düzeltme isteyene yükletilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.