"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen itirazın iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin imam nikahlı eşi olan davalının 15.12.2018 tarihinde 1.500.000,00 TL borç ikrarını içeren adi yazılı belge verdiğini, davalının kendi iradesiyle ev parası ödemesi açıklamasıyla bu bedeli 31.01.2019 tarihine kadar ödeyeceğini taahhüt ettiğini ve imzalandığını, söz konusu belgenin davalı tarafından imam nikahlı eşine kendi özgür iradesiyle bir güvence olarak ev parası açıklamasıyla verilmiş olduğunu, borcun ödenmemesi üzerine davalı aleyhine mezkur belgeye istinaden Bursa 9. İcra Müdürlüğünün 2019/3507 Esas sayılı dosyası ile ilamsız icra takibi başlattığını, davalı tarafça haksız ve kötü niyetli olarak borca itiraz edildiğini ve takibin durduğunu ileri sürerek vaki itirazın iptali ile icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, müvekkilinin davacı ile düzenli olmayan bir arkadaşlık ilişkisi yaşadığını, davacıya ayrılmak istediğini söylediğinde davacının bu ilişkiyi ailesine söylemekle tehdit ettiğini, iyi niyetle ayrılmak için davacının evine gittiğinde bıçak zoruyla söz konusu belgeyi aldığını, belge içeriğini alacak ve borç iddiasını kabul etmemekle birlikte söz konusu belgede rakamla 1.500.000,00 TL yazmasına rağmen yazıyla birmilyonbeşyüz Türk Lirası yazıldığını bu durumda yazıya itibar edilmesi gerektiğini, davacının hukuka aykırı olarak elde ettiği belgenin geçersiz olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 27.12.2019 tarihli ve 2019/940 E.-2019/1028 K. sayılı kararıyla; davanın bağışlama sözünün ifası amacıyla yapılan icra takibine itirazın iptali olduğunu, bağışlama sözü vermenin geçerliliğinin bu sözleşmenin yazılı şekilde yapılmasına bağlı olduğunu, dinlenen tanık beyanları ve davacı hakkında Bursa Cumhuriyet Başsavcılığının kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı ile söz konusu belgenin zorla imzalattırıldığı hususunun ispat edilemediğini, takibe dayanak belgede rakamla yazılan bedel ile yazıyla yazılan bedel arasında çelişki olması nedeniyle belgenin bağışlama sözü niteliğinde olmadığından kesin delil kabul edilemeyeceğini, yazılı delil başlangıcı olarak kabul edilebileceğini, dinlenen tanık beyanlarıyla da davalının davacıya böyle bir bağışlama sözü verdiği hususunun ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.05.2022 tarihli ve 2020/615 E -2022/918 K. sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 2022/7329 E.- 2022/9103 K. sayılı ilamıyla; “Somut olayda davalı söz konusu belgenin tehditle elinden alındığını iddia etmiş ise de Bursa Cumhuriyet Başsavcılığının 24.06.2019 gün ve 2019/20857 Esas,2019/33614 Karar numaralı dosyasından davacı hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına karar verilmiştir.
15/12/2018 tarihinde düzenlenen adi yazılı belgede aynen ‘‘Ben ... 31.01.2019 tarihine kadar 1.500.000 TL (Bir milyon beş yüz TL) ödeme yapacağım.Eşim Berne Karataş’a ödeme yapacağım ev parası’’ yazılıdır. Söz konusu belge altındaki imza inkar edilmemiş olup belge de herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bedel, hem yazı hem de rakamla gösterilip de iki bedel arasında fark bulunursa yazı ile gösterilen bedele itibar edilmelidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun‘‘Adi Senetlerin ispat gücü’’ başlığı altında 205/1 maddesinde ‘‘Mahkeme huzurunda ikrar olunan veya mahkemece inkar edenden sadır olduğu kabul edilen adi senetler ,aksi ispat edilmedikçe kesin delil sayılırlar.’’ amir hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda, davalı borcun ödendiğini ispatlayamamıştır. İlk derece mahkemesince yanlış hukuki nitelendirme yapılarak ve ispat yükü ters çevirilerek yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektir.” şeklinde bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; “Taraflar arasındaki, davaya konu edilen belgedeki yazı ve rakam ile yazılan bedel arasındaki fark olması halinde, yazı ile yazılan bedele itibar edilmesi hususu kambiyo senetlerine has bir kural olması nedeniyle, ilk kararımızda, somut olaya uygulanmamış ise de, Yargıtay ilamı gereği, eğer bu belgeye, adi senet değeri verilecek ise, rakam ve yazı ile bedelin dışında, senetteki gerçek iradenin ortaya çıkarılması, onun yerine getirilmesine hükmetmek gerekmektedir.
Belgedeki gerçek irade ise; davalının, davacıya ev almayı, ev parası vermeyi taahhüt etmesidir. Bu konuda, tartışma olmaması, bunun senetten açık ve net olarak anlaşılması nedeniyle, taahhüt edilen, senette rakam ile zikredilen bedeldeki evin rayiç değerine hükmetmek gerekmesine rağmen, Yargıtay ilamı doğrultusunda, yazı ile yazılan bedel kadar davalının borcu kabul etmiş olduğu kararına uyulması gerektiği” gerekçsiyle davanın kısmen kabulü ile 1.000.500,00 TL üzerinden itirazın iptali ile %20 inkar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, dava konusu belgenin müvekkilinden zorla alındığını, söz konusu belgenin ev bağışı sözü içerdiği ve resmi şekilde yapılmadığından geçersiz olduğunu, ayrıca icra inkar tazminatıan hükmedilmesinin de hatalı olduğunu belirterek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, 15.12.2018 tarihli sözleşmeye dayalı başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Usuli kazanılmış hak olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Bundan başka, Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş olan bu kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, alacağın likit olması sebebiyle icra inkar tazminatına hükmedilmesinin yerinde ve mahkeme kararının isabetli olduğu görülmekle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple,Temyiz olunan Mahkeme kararının ONANMASINA, Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine, 09.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.