"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki geçersiz araç satışından kaynaklanan alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının kamyonetini davalıya satıp teslim ettiğini, ancak davalının aracın bedelini ödeyeceği vaadiyle davacıyı oyaladığını, iki buçuk yıl sonra davacının aracı geri aldığını, iki buçuk yıl boyunca aracın vergilerinin davacı tarafından ödendiğini, davalının bu sürede aracı kullanmasına rağmen kullanım bedelini ödemediğini iddia ederek şimdilik eskime ve yıpranma payı için 400,00 TL, günlük kullanım bedeli için 400,00 TL ve davacının yaptığı kredi ödemeleri için 400,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; taraflar arasında aynı olaya ilişkin kesin hüküm niteliğinde ilam bulunduğunu, davacının davasının zamanaşımına uğradığını, davalı tarafından kamyonetin 40.000,00 TL karşılığında bedeli taksitli olarak verilecek mal ile ödenmek suretiyle haricen satın alındığını, tarafların karşılıklı olarak 40.000,00 TL tutarlı teminat senedi verdiklerini, aracın davalıda yaklaşık iki buçuk yıl kaldığını, bu süre zarfında davacıya davalı tarafından verilen dönerlik tavuk eti karşılığında borcun ödendiğini, daha sonra işleri bozulan davacının tescil işlemleri için davalıdan ek bedel istediğini, bu taleplerin yerine getirilmemesi üzerine aracı davalının rızası dışında götürdüğünü ve davacının aracın bedelini davalıya iade etmediği için kullanım bedeli talep edemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "Geçersiz sözleşmeye göre bir bedel ödenmiş ise, 10/07/1940 tarih ve 1939/2 esas, 1940/77 karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'na göre, taraflar kanıtlanması durumunda verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca isteyebilirler. Bu sözleşmeler geçerli sözleşmelerde olduğu gibi taraflarına hak ve borç doğurmaz. Herkes aldığını iade etmekle yükümlü olduklarından davacı bir bedel ödediğini kanıtlayabilirse bunu istemesi mümkündür. Sözleşme geçersiz olduğunda, menfi ve müspet zarar talep edilemeyip, sadece, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak tarafların birbirlerine verdikleri talep edebilecektir. ...davalı alıcının satış bedeli kendisine ödeninceye kadar aracı kullanmaya devam edebileceği ve bu sebeple davacı satıcının araç kullanım bedeli ve buna bağlı eskime ve yıpranma payı talep edemeyeceği gibi geçersiz satış sözleşmesinde halen mülkiyetinde olan ve daha sonra elden çıkardığı araç yönünden mülkiyete bağlı kredi ödemelerinden de davalının sorumlu olmadığı anlaşıldığından" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; bilirkişiye dahi başvurulmadan karar verildiğini, aynı olaya ilişkin kesin hüküm niteliğinde ilamdan bahsedildiğini ancak bu dava ile Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'ndeki dava konularının farklı olduğunu, davacı tarafından araç 2,5 yıl sonunda geri alındığında, bizzat davacı tarafından yapılan kredi ödemelerinin de iadesinin talep edildiğini, mahkemenin bu taleplerini reddettiğini, olayda sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulanamayacağını, davalının bedelin ödendiğine dair mahkemeye hiçbir belge sunmadığını ve bu konuda bir yasal delil bulunmadığını ileri sürerek istinaf talebinin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "Taraflar arasındaki araç satışına ilişkin 11.08.2011 tarihli sözleşme; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20/d maddesine uygun resmi biçimde düzenlenmediği için geçersizdir. Geçersiz sözleşmeye dayanılarak, taraflar; ancak, aldıklarını iade ile yükümlüdür. Davacı satıcı, satış parasını iade edinceye kadar; davalı alıcı, aracı kullanmaya devam edilebilir. Zira, hapis hakkı bulunmaktadır. Satıcı, aracın iadesi koşulu ile satış bedelini alıcıya ödemekle yükümlü olup, aldığı bedeli iade etmeyen satıcı, karşı taraftan, ayrıca araç kullanım bedeli talep edemeyecektir." gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf sebeplerini tekrarlayarak kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, geçersiz araç satışı sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun "Araçların satış, devir ve tescili ile bu işlemlerle ilgili yetki ve sorumluluk" başlıklı 20 nci maddesinin d bendi.
2. Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 14/06/2022 tarihli 2021/8808 E., 2022/6025 K. sayılı kararının ilgili kısmı; "Karayolları Trafik Kanunu'nun 20/d maddesi uyarınca; trafikte tescilli araçların satış ve devrine yönelik sözleşmelerin noterde yapılması zorunludur. Bu hükme aykırı olarak yapılan sözleşmeler hukuken geçersizdir. Geçersiz sözleşmeler taraflarına geçerli sözleşmelerde olduğu gibi hak ve borç doğurmaz. Taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler." şeklindedir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle KTK m. 20/d hükmüne aykırı sözleşmenin geçersiz olduğuna, geçersiz sözleşme taraflarının sebepsiz zenginleşme kurallarına göre sadece verdiklerini geri isteyebileceğine, yerleşmiş içtihatlara uygun karar verildiğinin anlaşılmasına göre davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesi uyarınca ONANMASINA,Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,10.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.