"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi (İlk Derece)
SAYISI : 2023/1 E., 2023/1 K.
DAVA TARİHİ : 03.01.2023
Taraflar arasındaki hakem kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Bölge Adliye Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; tarafların dizi demo çekimi için 06.11.2022 tarihinde ortaklık sözleşmesi imzaladıklarını, tarafların belirli edimleri üstlendiğini, kendileri tarafından tüm edimlerin yerine getirilmesine rağmen davalı tarafın sözleşmenin 9 uncu maddesinde yer alan "reji ekibi, kurgu, montaj, color, efektler, ses tasarımı, satış ve pazarlamadan" oluşan edimlerini yerine getirmediğini, aynı maddede söz konusu edimlerin eksik, hatalı ve hiç yerine getirilmemesi halinde ödenen 186.685,00 TL'nin iadesine yönelik ihtar çekildiğini, cevap verilmemesi üzerine icra takibi başlatıldığını, haksız itiraz üzerine ... 2022/8 sayılı tahkim dosyası ile itirazın iptalinin talep edildiğini, tahkim incelemesi neticesinde taleplerinin reddine karar verildiğini, toplanan delillerden davalının edimlerini yerine getirmediğinin sabit olduğunu, tanık ifadeleri bulunduğunu, demonun incelenmediğini, delillerin değerlendirilmediğini, satış ve pazarlamanın gerçekleşmediğini, davalının iddiasını ispat edemediğini, davalı kayıtlarına itibar edilemeyeceğini, tarafların eşitliği ve hukuki dinlenilme hakkına riayet edilmediğini ileri sürerek; hakem heyeti kararının iptaline, icra takibine itirazın iptaline ve lehe icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ SIFATIYLA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hakem yargılamasında tanıklar dinlenerek, bilirkişi incelemesi yapıldıktan sonra davalı tarafça edimlerin kısmen yerine getirildiğinin, adi ortaklığın amacının gerçekleşme olanağının kalmaması nedeniyle sona erme sebebinin oluştuğunun tespit edildiği ve uyuşmazlığın tahkime elverişli olmadığı gerekçesiyle talebin reddine karar verildiği, talebin ortaklığın fesih ve tasfiyesini kapsadığı, taraflarca anlaşma sağlanamaması nedeniyle uyuşmazlığın dava yolu ile ileri sürülebileceği gerekçesiyle, hakem kararının iptali davasının reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; taleplerinin ortaklığın fesih ve tasfiyesini değil davalının yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve sair hususları kapsadığını, gerekçede adi ortaklığın tasfiyesi yönünden inceleme yapılarak karar verildiğini, eksik ve hatalı işlere yönelik de değerlendirmede bulunulduğunu, uyuşmazlık tahkime elverişli değil ise bu hususların incelenemeyeceğini, gerekçenin çelişki oluşturduğunu, sözleşme gereği edimlerin yerine getirilmediği sabit olmasına rağmen hatalı karar verildiğini, dosyaya çekilen demo bölümü sunulmuş olmasına karşın incelenmediğini, delillerinin değerlendirilmediğini, uzman bilirkişiler tarafından incelenmesi halinde eksikliklerin görüleceğini, tanık ifadelerinin dikkate alınmadığını, hukuki dinlenilme hakkına riayet edilmediğini, davalının beyan ve kayıtlarına itibar edilemeyeceğini, ortak amacın gerçekleşmesi için çaba göstermediği gibi satış ve pazarlamayı da gerçekleştirmediğini ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca hakem kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 407 ve devamı maddeleri
2.6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 644 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1. Davacının hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğine yönelik itirazının incelenmesinde; tahkim dosyasındaki bilgi ve belgelerden, hakemin taraflara tahkim yargılaması süresince eşit olarak iddia, savunma ve itirazlarını ileri sürme imkanı tanıdığı, usulüne uygun olarak dilekçeler aşamasının tamamlandığı, tahkim yargılamasının yasada öngörülen usul kurallarına uygun olarak yürütüldüğü, tanık dinlendiği, ispat yükümlülüğüne ilişkin maddi ve usul hukuku kurallarına göre değerlendirme yapılarak karar verildiği, bu kapsamda bilirkişi incelemesi yapılmamasının tarafların eşitliği ve hukuki dinlenilme hakkınının ihlalini oluşturmayacağı, uygulanacak hukuk kurallarının tespiti ve yorumunun hakeme ait olduğu dikkate alındığında, davacının aşağıdaki paragrafların kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Tahkim kararının iptaline ilişkin nedenler 6100 sayılı Kanun'un 439 uncu maddesinde sınırlı olarak sayılmıştır. İlgili maddenin ikinci fıkrasının (a) ila (f) bentlerinde tarafların ileri sürebileceği iptal nedenleri düzenlenirken, (g) ve (ğ) bentlerinde ise mahkemelerin resen dikkate alacağı tahkime elverişlilik ve kamu düzenine aykırılık halleri belirtilmiştir.
3. Somut uyuşmazlıkta, taraflar arasında dizi projesi için demo çekimi yapılması, işin kabul edilmesiyle birlikte ortaklığın tasfiyesinin düzenlendiği adi ortaklık sözleşmesi imzalandığı, sözleşme kapsamında anlaşmazlıkların çözümü için hakeme başvuru şartı öngörüldüğü, davacı tarafın sözleşmenin başlangıcında ödediği bedele ilişkin davalının sorumluluklarını yerine getirmediğini ileri sürerek icra takibi başlattığı, davalının itirazı üzerine ... Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezinde itirazın iptali davası açtığı görülmektedir.
4. Tahkim yargılaması neticesinde; davalının edimlerini eksik ve hatalı ifa ettiğinin kanıtlanmadığı, dava konusu dizinin satılmaması nedeniyle amacın gerçekleşmesinin imkansız hale geldiği, buna göre sona eren ortaklığın tasfiyesinin gerektiği, sözleşmenin 12 nci maddesinde tasfiyede ittifak sağlanmaması halinde Mahkemeden talep edileceğinin belirtildiği, hakem şartı dışında tutulan tasfiyeye yönelik tahkim yargılamasında karar verilemeyeceği gerekçesiyle, davacının taleplerinin reddine karar verilmiştir.
5. Tahkim kararının iptalini talep eden davacı; davalının yükümlülüklerini yerine getirmediğini, ispat yükünün davalıda olduğunu ileri sürerek, kararın iptalini istemiştir.
6. Bölge Adliye Mahkemesince; tahkim yargılamasında ilk olarak davalının edimlerini yerine getirip getirmediğinin irdelenmek suretiyle eksik ve hatalı ifa bulunmadığının tespit edildiği, sonrasında ortaklığın sona erme nedenlerinin oluştuğu, bu nedenle talebin fesih ve tasfiyeyi kapsadığı, anlaşma sağlanamadığından uyuşmazlığın mahkemede açılacak dava yoluyla ileri sürülmesi gerektiğinden bahisle talebin reddine karar verildiği, tahkim yargılamasında ortaklığın sona erme nedenlerinin oluştuğunun saptandığı, talebin ortaklığın fesih ve tasfiyesini kapsadığı, taraflarca anlaşma sağlanamadığından uyuşmazlığın mahkemede açılacak dava yoluyla ileri sürülebileceği ve mahkemece de tasfiye memuru atanmak suretiyle yargılama yapılacağı, bu durumda taraflar arasındaki uyuşmazlığın tahkime elverişli olmadığı gerekçesiyle, dava reddedilmiştir.
7. Hakem kararının iptali davalarında iptal sebepleri sınırlı olarak belirlendiğinden, kararın esası yönünden hukuka uygun ve yerinde olup olmadığının incelenmesi mümkün değildir. İptal davası incelemesinde, hakemlerin maddi vakıalar ve deliller hakkındaki değerlendirilmeleri inceleme kapsamı dışındadır.
8. Bu itibarla, Bölge Adliye Mahkemesince; davalının yükümlülüklerini yerine getirdiği, eksik ve hatalı ifa bulunmadığı, amacın gerçekleşmeyecek olması nedeniyle ortaklığın son bulduğu yönündeki değerlendirmelerinin gerekçeye esas alınması doğru görülmemiştir.
9. İptal davasına konu diğer husus, uyuşmazlığın tahkime elverişli olup olmadığına ilişkindir. Uyuşmazlığın temelinde adi ortaklık sözleşmesi bulunmaktadır. Davada, davacı ortağın sözleşme başlangıcında katılım payı olarak koyduğu bedelin davalı ortaktan tahsili talep edilmektedir. Söz konusu katılım payının tahsili talebi, yerleşmiş Yargıtay uygulamasına göre aynı zamanda ortaklığın tasfiyesini de kapsamaktadır. Adi ortaklığın tasfiyesi, tarafların ortak iradesiyle sulh olunabilecek ve anlaşmayla sona erdirilebilecek niteliktedir. Bu kapsamda, adi ortaklığın tasfiyesine yönelik uyuşmazlık tahkime elverişli niteliktedir. Ne var ki, aynı sözleşmenin 12 nci maddesinde ortaklığın tasfiyesi konusunda ittifak sağlanamaması halinde her bir ortağın ortaklığın fesih ve tasfiyesini mahkemeden talep etme hakkı olduğu kararlaştırılmak suretiyle, bu husus hakem şartı dışında tutulmuştur. Buna göre, uyuşmazlık kapsamında ortakların tasfiyeye yönelik talepleri için mahkemeye başvuru hakkı bulunmaktadır.
10. O halde, Bölge Adliye Mahkemesince; açıklanan bu gerekçeyle iptal davasının reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar sonucu itibariyle doğru olduğundan, 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı tarafın sair temyiz itirazlarının reddine,
2.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin DEĞİŞTİRİLEREK ve DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.