"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki asıl ve karşı dava olan tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın ise reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı şirket ve karşı davacı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davalı kiracı şirket ile aralarında 16.06.2014 başlangıç tarihli 9 gece 10 gün süreli günlük kira bedeli 225,00 TL olan araç kiralama sözleşmesi bulunduğunu, davalı ...'nin ise hem davalı şirketin yetkilisi hem de aracı şoför olarak kullanacak kişi olduğunu, davalı ...'nın aracın ikinci kullanıcısı olduğunu, kira süresinin bitimine 1 gün kala 25.06.2014 tarihinde aracın arıza yaptığının davalılar tarafından bildirildiğini, bunun üzerine aracın kurtarıcı vasıtasıyla arızalandığı yer olan Finike İlçesinden Adapazarı'na getirildiğini ve 2.360,00 TL kurtarıcı ücreti ödediğini, aracın tamiri ve çalışır vaziyete gelmesi için servise 15.127,75 TL ödeme yaptığını, aracın çalışır vaziyete getirilebilmesi için 22 gün süre geçtiğini ve 4.950,00 TL kira kaybına uğradığını, araçta tespit edilen arızanın kendiliğinden ve normal kullanım sonucu eskimeden kaynaklanan bir arıza olmadığını, bu arızanın aracın aşırı hızda kullanılması, yüksek bir vites ile yüksek bir hızda giderken aracın hızını düşürmeden aniden vitesin en düşük vitese alınması gibi kulanıcı hatasından kaynaklanan sebeplerden oluştuğunun tespit edildiğini belirterek 22.437,75 TL nin davalılardan olay tarihi olan 25.06.2014 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP ve KARŞI DAVA
1. Davalı şirket; davanın reddini dilemiştir.
2. Davalı-karşı davacı ...; davacının kusurundan kaynaklanan sebeplerle ailesi ile birlikte hayal ettiği tatili yapamadığını, 10 günlük araç kira bedelinin peşin ödendiğini ancak, 8. gün araçtaki sorun nedeniyle aracı kiraya verene teslim etmek zorunda kaldığını, araçları olmadığı için geceyi ailesiyle otelde geçirdiklerini belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini dilemiş, karşı dava ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla peşin ödemiş olduğu iki günlük araç kira bedeli ile yapmış olduğu otel masrafının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece; taraflar arasındaki alacak ilişkisinin Türk Borçlar Kanunu'nun kira sözleşmelerine dair kısmında yer almadığı; tahliye, akdin feshi veya tespit talebinde bulunulmaksızın dava açıldığı, ayrıca fesih sürelerine uyulmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 25.11.2020 tarihli ve 2020/10845 E., 2020/7085 K. sayılı ilamla; Mahkemece, taraflar arasında geçerli olan kira sözleşmesi hükümleri de değerlendirilmek suretiyle kiralanan araçta meydana geldiği iddia edilen zararın belirlenmesi ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği, ayrıca karşı dava hakkında da olumlu veya olumsuz bir değerlendirme yapılarak asıl ve karşı davada ayrı ayrı hüküm kurulması gerektiğinden bahisle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı karşı davalı ile davalı karşı davacı ...Mermer Makina Ltd. Şti.'nin kiracısı olduğu 16.06.2014 başlangıç, 25.06.2014 iade tarihli 9 gece 10 günlük, günlük 225,00 TL bedelli araç kiralama sözleşmesi imzalandığı, aracın davalı ...'nin kullanımında iken 25.06.2014 tarihinde arıza yaptığının davalı ... tarafından bildirildiği, aracın Finike İlçesinden kurtarıcı vasıtası ile Adapazarı İlçesine getirildiği, servise götürülmesi üzerine araç motorunun komple yenilendiği, bilirkişi raporunda araçta meydana gelen arızanını kendiliğinden ve normal kullanımdan kaynaklanan bir arıza olmadığının, arızanın kullanım hatasından kaynaklı olduğunun ve hasar bedelinin 22.437,75 TL olduğunun belirtildiği, davalı kiracıların özenle kullanma yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle; asıl davanın davalılar .... Mermer Mak. Tic. Ltd. Şti. ve Zeki yönünden kabulü ile 22.437,75 TL alacağın 25.06.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalılardan tahsiline, davalı ... yönünden asıl davanın feragat nedeniyle reddine; araçta meydana gelen arızanın davalı/karşı davacı ...'nin kullanımından kaynaklandığı, aracın teslim edilmeden önce bakımlarının yapıldığı, davacı/karşı davalının kira sözleşmesi gereği sorumluluklarını yerine getirdiği, kusurunun bulunmadığı gerekçesiyle karşı davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar/karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili; arızanın davalı tarafın kullanımında iken ortaya çıkmasının tek başına arızayı meydana getirenin davalılar olduğu anlamına gelmeyeceğini, aracın kiralık araç olması sebebiyle sürekli kullanılmasından kaynaklı olarak eskidiğini, aracın taraflarına sıfır kilometrede teslim edilmediğini, arızanın davalı tarafın kullanımıyla ortaya çıktığının ispat edilmediğini, kiralananı kullanıma uygun bulundurma yükümlülüğünün davacıda olduğunu, ortaya çıkan ayıbı davacının gidermesi ve kiracının mağdur edilmemesi gerektiğini, arızanın gizli ayıp olduğunu ve kiracının bu durumu önceden tespit ve kontrol etmesinin mümkün olmadığını, ispat edilemeyen asıl davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, karşı davanın ise bu sebeplerle kabulü gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada kiralanana verilen zararın tahsili karşı davada ise peşin ödenen kira bedelinin iadesi ile tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 301, 316, 334 ve 335 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta davacı ile davalı şirket arasında araç kira sözleşmesi vardır. Davalı şirket ve karşı davacının kiracılık sıfatına itirazları bulunmamaktadır.
2. Kiraya veren, kiralananı sözleşme amacına uygun şekilde teslim etmek ve kira süresi boyunca kiracının kullanımına, yararlanmasına elverişli olarak bulundurmakla, kiracı ise kiralananı özenle kullanmak ve aldığı hali ile geri vermekle yükümlüdür. Elbette kiracı, kiralananı sözleşmeye uygun kullanımından kaynaklı olağan eskime ve yıpranmalardan sorumlu değildir.
3. Somut olayda taraflar arasında 10 gün süreli araç kira sözleşmesi mevcut olup aracın 8. günde arızalandığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı kiraya veren arızanın kiracının kullanımından kaynaklandığını, kiracı ise kiralananın gizli ayıplı olduğunu, arızanın kendi kullanımından kaynaklanmadığını savunmaktadır. Her ne kadar Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda araçta meydana gelen arızanın üretimden kaynaklı olmadığı kullanımdan kaynaklı olduğu belirlenmiş ve buna göre hüküm kurulmuş ise de kiralanan aracın arıza tarihindeki kilometresi 116.033 km olmakla bilirkişi raporunda meydana gelen arızanın 8 günlük kiracı kullanımında ortaya çıkıp çıkamayacağı, arızanın kiracının kullanımından kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu net şekilde açıklanmamıştır. O halde Mahkemece, alanında uzman farklı bilirkişiden arızanın kiracının kullanımından kaynaklanıp kaynaklanmadığı, 8 günlük kullanım süresinde meydana gelmesinin mümkün olup olmadığı, daha önceden süregelen bir durumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususlarında rapor alınarak sonucuna göre asıl ve birleşen dava hakkında karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince davalılar yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,08.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.