"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1703 E., 2022/2532 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 9. Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2019/365 E., 2021/212 K.
Taraflar arasındaki ayıplı mal davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, davacının istinaf başvurusunun esastan kabulüne, davalıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle incelemenin duruşmalı olarak yapılması davalı ...Ş. vekili tarafından istenilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 06.02.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat Sukan Karabuğa ile davalı ...Ş. vekili Avukat .......'in sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; 12.04.2019 tarihinde davalı Arkas Otomotiv’den Kia marka Sportage Elegance 1.6 dizel 136 DCT model tipinde 0 km aracı 171.500,00 TL bedelle satın aldığını, aracı bir süre kullandıktan sonra seyir halindeyken vites geçişlerinde sorunlar yaşamaya başladığını, aracın zaman zaman ikinci vitesten doğrudan 4. vitese geçtiğini, bunun üzerine Ankara’da bulunan yetkili servislere gittiğini, 05.09.2019 tarihinde aracındaki problemin incelenmesi için aracını servise teslim ettiğini, 14.09.2019 tarihine kadar aracın serviste kaldığını, servis yetkililerinin detaylı bir inceleme için aracın şanzımanının indirilip kavrama seti vites ayırıcılarının detaylı incelenmesi gerektiğini belirttiğini, bunun üzerine Kia Türkiye Distribütörü ...A.Ş.ye başvurarak aracının ayıplı mal kapsamında olduğunu ve ayıpsız misli ile değiştirilmesi gerektiğini belirttiğini, ancak bu talebin ...A.Ş. tarafından olumlu karşılanmadığı ve ücretsiz onarımın teklif edildiğini ileri sürerek, dava konusu aracın ayıplı olması sebebiyle aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ....., Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. vekili; dava konusu aracı müvekkilinin ayıpsız olarak teslim ettiğini, aracın ayıplı olduğunun kabulü halinde iş bu ayıptan diğer davalı olan ...Ticaret A.Ş.nin sorumlu olduğunu, aracın ayıpsız misli ile değişim talebinin Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 11/3 uyarınca hakkaniyete aykırı olarak orantısızlık yaratacak mahiyette olup ayıbın kabulü halinde araçta oluşan değer kaybına karar verilmesi gerektiğini savunarak, haksız olarak açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ...Ş. vekili; davacı tarafın süresi içerisinde ayıp ihbarını yapmadığını, dava konusu aracın ayıplı olduğuna ilişkin iddianın gerçeği yansıtmadığını ve bu durumun bilirkişi incelemesiyle tespit edilmesi gerektiğini, araçta var olan arızaların ayıp olarak nitelendirilemeyeceğini, araçta var olduğu iddia edilen problemin aracın kullanılmasını ve araçtan beklenen faydayı azaltmadığını bu nedenle davacının değişim talebinin hakkaniyete aykırı olduğunu, dava konusu aracın ithalatçısı olduğunu ve davacıya karşı sadece garanti şartları ile sınırlı olduğunu, davanın kabulü halinde aracın amortisman bedeli, araçta oluşan değer kaybı ve davacının elde ettiği menfaatlerin hesaplanarak davacı tarafından iade edilmesi gerektiğini belirterek haksız ve hukuka aykırı olarak açılmış davanın reddini, kabul görmemesi durumunda onarıma karar verilmesini, aksi kanaatte olunması durumunda onarım bedeli kadar semen tenziline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu aracın vites atlama sorunu yönünden ayıplı olduğu, bu ayıbın oluşmasında davacının kusurunun bulunmadığı, ancak bu ayıbın aracın kavrama seti ve / veya elektronik kontrol ünitesi (mekatronik) değişimi-tamiri ile giderilebilir nitelikte olduğu 29.01.2021 tarihli denetime elverişli bilirkişi raporu ile sabit olmakla, 6502 sayılı yasa ile Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde davacının seçimlik haklarından ürünün ayıpsız misli ile değişimi talebinin TMK 2 nci maddesindeki hakkaniyet ilkesine ve 6502 sayılı yasanın 11/3. maddesindeki objektif iyiniyet kurallarına aykırı olacağı, taraflar arasında haksız sebepsiz zenginleşme yaratacağı, bu nedenle aracın arızasının onarımla giderilmesi mümkün olan arızalardan olduğu kanaati ile davacının dava konusu aracın misli ile değişimi talebi ücretsiz onarım olarak kabul edilerek davanın kabulü ile dava konusu aracın kavrama seti ve/veya elektronik kontrol ünitesinin ücretsiz onarımının gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraflar istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Mahkemenin davacının terditli talepte bulunmamasına rağmen ayıpsız misliyle değişim talebinin reddine karar verdiğini, talep dışında bir hükümle davayı kabul etmesinin ve hiçbir hukuki dayanak göstermemesinin hukuka aykırı olduğunu, davalılardan müvekkilin lehine tahsil edilecek olan vekalet ücretini dava konusu aracın değerini dikkate almadan hesaplanmasının hakkaniyete aykırı olduğunu belirterek, Yerel Mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı Arkas Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. vekili; dosyadaki raporlar arasında çelişki bulunduğundan çelişkiyi gidermek adına üçüncü teknik rapor alınmaması nedeniyle eksik inceleme neticesinde karar verildiğini, hükme esas alınan raporun hatalı ve eksik olduğunu belirterek, Mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
3. Davalı ...Ş. vekili; davacı tarafın ayıp ihbarını süresi içinde yapmadığını, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, araçta var olduğu iddia olunan arızaların ayıp olarak nitelendirilemeyeceğini, 04.05.2020 tarihli bilirkişi raporu ile dava konusu aracın ayıplı olmadığı ve davacının taleplerinin haksız olduğu tespit edildiğini, araç üzerindeki var olduğu iddia edilen arızanın tespiti için uzun süreli inceleme ve test gerektiğini, ancak davacı tarafından vites ayırıcılarının detaylı incelenmesi işlemine onay verilmediğini, davacının araçta var olduğunu iddia ettiği problemin, aracı kullanılmasını ve araçtan faydalanmasını olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olmadığını, davaya konu edilen ayıbın önemli ayıp olarak nitelendirilemeyeceğini, davalı şirketin davaya konu aracın ithalatçısı olup bu dosya kapsamında davacıya karşı sorumluluğunun sadece garanti şartları ile sınırlı olduğunu, davanın kabulü halinde aracın amortisman bedelinin araçta oluşan değer kaybı ve davacının elde ettiği menfaatlerin hesaplanarak davacı tarafından iadesinin gerektiğini belirterek, Mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; denetime ve hüküm kurmaya elverişli uzman bilirkişi raporu ile dava konusu araçta devam eden 2-4 ara vitesi atlama, aracın biraz ısınmasından sonra 1-3-5 tekli viteslere geçmeme probleminden dolayı ayıplı mal niteliğinde olduğu ve gizli ayıbın imalattan kaynaklandığı, davacının kullanım hatasından kaynaklanmadığı anlaşılan söz konusu ayıbın teslim tarihinden itibaren altı ay içerisinde ortaya çıkmış olmakla; bu ayıbın 6502 anılan Kanun'un 10/1 maddesi gereğince teslim tarihinde de mevcut olduğunun kabulünün gerektiği, bunun aksinin ise ispat yükü üzerlerinde bulunan davalılar tarafından ispat edilemediği, değişim talebi yerine getirilmeyen davacının ayıplı malı kabul etmeye ve kullanmaya zorlanamayacağı ve üründen beklenen faydayı sağlamasının da mümkün olmadığı, bu nedenle, davacı tüketicinin seçimlik haklarını kullanabileceği ve ayıplı aracın ayıpsız misli ile değişimini satıcı ve ithalatçı olarak ayıplı maldan birlikte sorumlu olan davalılardan isteyebileceği anlaşılmakla; davalıların satıcı ve üretici olarak davacı tüketiciye karşı ayıplı maldan müteselsilen sorumlu oldukları gözetilerek, mahkemece; davacının misliyle değişim talebinin kabulü ile aracın tüm takyidatlarından arındırılmış şekilde davalılara iadesine karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme sonucu yazılı gerekçe ile onarıma karar verilmiş olması usul ve yasaya olduğu gerekçesiyle; davacının istinaf başvurusunun kabulüne, davalıların istinaf başvurularının ise ayrı ayrı reddine, Ankara 9. Tüketici Mahkemesinin, 06.04.2021 tarihli ve 2019/365 E., 2021/212 K. sayılı ilamının kaldırılmasına, davanın kabulü ile; dava konusu aracın ayıpsız misliyle değiştirilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Arkas Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş. vekili; dosyadaki raporlar arasında çelişki bulunduğundan çelişkiyi gidermek adına üçüncü teknik rapor alınmaması nedeniyle eksik inceleme neticesinde karar verildiğini, hükme esas alınan raporun hatalı ve eksik olduğunu, kabul anlamına gelmemek ve araçta “ayıp” olduğuna yönelik temyiz gerekçeleri saklı kalmak kaydıyla, dava konusu aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi kararının hakkaniyete orantılılık ilkesine aykırı olduğunu, aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine karar verilmişse de, aracın satış tarihi esas alınarak, davacının araçtan elde ettiği fayda, araçta oluşan değer kaybının değerlendirilmediğini belirterek, kararı bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ...Ş. vekili; davacı tarafın ayıp ihbarını süresi içinde yapmadığını, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, araçta var olduğu iddia olunan arızaların ayıp olarak nitelendirilemeyeceğini, 04.05.2020 tarihli bilirkişi raporu ile dava konusu aracın ayıplı olmadığı ve davacının taleplerinin haksız olduğu tespit edildiğini, araç üzerindeki var olduğu iddia edilen arızanın tespiti için uzun süreli inceleme ve test gerektiğini, ancak davacı tarafından vites ayırıcılarının detaylı incelenmesi işlemine onay verilmediğini, davacının araçta var olduğunu iddia ettiği problemin, aracı kullanılmasını ve araçtan faydalanmasını olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olmadığını, davaya konu edilen ayıbın önemli ayıp olarak nitelendirilemeyeceğini, aracın kullanımına, araçtan beklenen faydaya ilişkin herhangi bir etkisi bulunmayan bu problem sebebiyle davacı aracın ayıpsız misli ile değişimini talep ettiğini, ancak Yargıtay kararları ile de benimsenmiş "çoğun içinde az da vardır" kuralının bir sonucu olarak, "durumun haklı göstermediği hallerde" ve TKHK'nın yukarıda anılan 11/3 maddesi uyarınca hakkaniyet ilkesine uygun olarak ücretsiz onarıma veya semen indirimine hükmedilmesi gerekirken hukuka aykırı olarak ayıpsız misliyle değişim kararı verildiğini, davalı şirketin davaya konu aracın ithalatçısı olup bu dosya kapsamında davacıya karşı sorumluluğunun sadece garanti şartları ile sınırlı olduğunu, davanın kabulü halinde aracın amortisman bedelinin araçta oluşan değer kaybı ve davacının elde ettiği menfaatlerin hesaplanarak davacı tarafından iadesinin gerektiğini belirterek, Mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, malın ayıplı olmasından kaynaklı aracın misli ile değiştirilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 11 inci maddesi.
2. Garanti yönetmeliğinin 8 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Dosyasının incelenmesinde davaya konu aracın 11.04.2019 tarihli fatura ile satın alındığı ve 05.09.2019 tarihinde "vites geçişlerinde silkeleme ve bazı viteslerin atlanarak geçmesi" şikâyetiyle yetkili servise gidildiği anlaşılmıştır.
2. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, araçta devam eden 2-4 ara vitesi atlama, aracın biraz ısınmasından sonra 1-3-5 tekli viteslere geçmeme probleminin araçta imalattan kaynaklı gizli ayıp olduğu tespit edilmiş olup, aracın satın alındığı tarih, şikayetin ortaya çıktığı tarihte aracın km’si ve 05.09.2019 tarihinde iken "vites geçişlerinde silkeleme ve bazı viteslerin atlanarak geçmesi" şikayeti ile servise giriş yapıldığı ve ikinci bilirkişi raporunda da bu şikayetin var olduğunun tespit edildiği dikkate alındığında, hüküm usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerinin temyiz isteğinin reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
17.100,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı ...den alınarak davacıya verilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.