"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1732 E., 2023/1641 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/1407 E., 2021/727 K.
Taraflar arasındaki kira bedelinin indirilmesi ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin 12.08.2013 tarihli ve 115 ay süreli sözleşme ile mülkiyeti dava dışı Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olan 442 numaralı Havaalanı - Kızılay hattını davalıdan kiraladığını, güncel kira bedeli olarak her araç için aylık KDV dahil 30.836,75 TL olarak ödendiğini, sözleşmenin eki olan “Ankara - Esenboğa Havaalanı - Aşti - Kızılay Hattında Çalışacak Araçlara Ait Teknik Özellikler” ile ilgili metnin 1. maddesinde hatta çalıştırılmaya başlayacak araçlar için 0-3 yaş aralığında olma şartı getirildiğini, bu hükme dayalı olarak hizmet vermeye başlayan müvekkilinin araç filosunu 2017, 2018 ve 2019 yıllarında yenilediğini, sözleşmede hüküm bulunmaması halinde uygulanması kararlaştırılan Özel Halk Otobüsleri Yönetmeliği'nin 13/5 maddesi uyarınca 0-3 yaş aralığındaki araçlar ile ilgili olarak Belediyeye %50 oranında indirimli ödeme gerçekleştiren davalının aynı indirimi müvekkiline uygulamadığını, yapılan başvurulardan sonuç alınamadığını, Eylül/2017 ayında 6 adet 2017 model, 2019 yılında 5 adet 2016 model otobüsün devreye alındığını ancak herhangi bir indirim sağlanamadığını ileri sürerek; 0-3 yaş aralığındaki araçlarla ilgili indirim konusundaki muarazanın önlenmesini, yeni araçlar için %50 oranında indirim uygulanması gerektiğinin tespitini, fazladan ödenen kiraların belirlenmesini ve şimdilik 100,00 TL'nin davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; taraflar arasında akdedilen sözleşmenin (11.10.) maddesi uyarınca 0-3 yaş arası araçlarla çalışma yükümlülüğünün işe başlama sırasında uygulanması gerektiğini, (15.16.) maddede araçların 13 yaşını geçmemesi koşulu yer aldığı için sürekli yeni araç kullanma zorunluluğu bulunmayan davacıya herhangi bir indirim hakkı da tanınmadığını, sözü edilen Yönetmeliğin sözleşmenin eki olmadığını, sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde geçerli olacak yardımcı bir kaynak niteliği taşıdığını, ayrıca sözleşmenin (11.4.) maddesinde yüklenicinin hangi gerekçe ile olursa olsun indirim talebinde bulunamayacağı hükmünün yer aldığını, EGO Genel Müdürlüğü ile müvekkili arasında akdedilen sözleşme hükümlerinin müvekkili ve özel hukuk tüzel kişisi arasındaki sözleşmeye yansıtılması gerekmediğini, araç yenilemenin davacının malvarlığını artıran bir uygulama olduğunu, indirim ve kira îâdesi talep hakkı doğurmayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı ile dava dışı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında akdedilen 05.04.2013 tarihli sözleşmenin (12/c) maddesindeki %50 oranında indirimli ödeme yapılmasına yönelik hükmün davalı ile alt kiracı konumundaki davacı arasında akdedilen davaya konu 12.08.2013 tarihli kira sözleşmesinde yer almadığı, 0-3 yaş aralığında araç çalıştırma yükümlülüğünün sadece başlangıç dönemiyle sınırlı tutulduğu, sözleşmenin (15.16.) maddesinde ise sözleşme süresi içerisinde araç yaşının 13'ü geçemeyeceğinin hükmüne bağlandığı, davaya konu taraflar arasındaki sözleşmede çalıştırılacak araçların yaşları ile ilgili düzenlemenin mevcut olduğu, Ankara Büyükşehir Belediyesi ile davalı arasında akdedilen kira sözleşmesinin (12/c) maddesindeki %50 indirimle ilgili düzenlemenin taraflar arasında akdedilen 12.08.2013 tarihli sözleşmede yer almadığı gibi (7.) maddesinde sayılan sözleşme eklerinde de indirimin davacıya da uygulanmasına imkan veren ifadeye rastlanmadığı, taraflar arasındaki sözleşmenin (11.4.) maddesindeki “yüklenici her ne suretle olursa olsun herhangi bir gerekçeyle idareden muafiyet talep edemez.” düzenlemesinin taraflar için bağlayıcı ve geçerli olduğu ve bu hükmün indirim talebinin önünü kapattığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dava konusu hattın müvekkiline ihale edildiğini, taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin (26.) maddesinde, Ankara Şehir İçi Özel Halk Otobüsleri Yönetmeliği'nin sözleşmenin eki olduğunun belirtildiğini ve yine sözleşmede hüküm bulunmayan hususlarda EGO ile davalı arasında akdedilen sözleşmenin öncelikle uygulanacağının kararlaştırıldığını, sözleşmenin akdedildiği tarihte yürürlükte bulunan Ankara Büyükşehir Belediyesi Ego Genel Müdürlüğü Özel Halk Otobüsleri Yönetmeliği'nin 13/5 maddesi ile EGO ile davalı Belko arasında yapılan sözleşmenin (12/c) maddesinde; "sözleşme süresi içerisinde araçların yenilenmesi halinde ödenen kira bedelinin (durak katılım bedeli) %50 indirimli uygulanacağı" hükmünün kararlaştırıldığını, EGO tarafından sözleşme ve mevzuat gereğince davalıya indirim yapıldığını ancak davalı tarafından aynı indirimin müvekkili şirkete uygulanmadığını, Mahkemenin sözleşmenin (11.4.) maddesinde yer alan "yüklenici her ne surette olursa olsun herhangi bir gerekçeyle idareden muafiyet talep edemez." şeklindeki düzenlemeyi esas alarak davanın reddine karar vermesinin, 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 1/ç maddesinde “Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin faaliyette bulunmadığı döneme ilişkin olarak kira bedelleri tahsil edilmez.” şeklinde yer alan yasal düzenleme nedeniyle hatalı olduğu gibi, müvekkilinin sözleşmenin (26.) maddesi ile de davalı ile EGO arasındaki sözleşmede geçen şartları peşinen kabul ve beyan ettiğini ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı ile dava dışı Ankara Büyükşehir Belediyesi EGO Genel Müdürlüğü arasında düzenlenen kira sözleşmesinin (12/c) maddesinde yer alan %50 indirim ile ilgili düzenlemenin, taraflar arasında düzenlenen 12.08.2013 başlangıç tarihli alt kira sözleşmesinde yer almadığı gibi bu sözleşmenin (15.16.) maddesinde "Yüklenicinin işletmeye koyacağı araçlar, 3 yaşından büyük olmayacaktır. Ayrıca sözleşme süresinde araçların yaşı 13 yaşını geçemez." şeklinde yer alan düzenleme ile davacı alt kiracıya araç yaşı ile ilgili bir indirim hakkının tanınmadığı, alt kira sözleşmesinin (11.4.) maddesi ile de alt kiracının herhangi gerekçe ile idareden muafiyet talep edemeyeceğinin kararlaştırılmış olduğu, davacı kiracı şirket tüzel kişi olduğundan bu düzenlemeler karşısında asıl kira sözleşmesinin (12/c) maddesi uyarınca durak katılım bedelinden indirim yapılmasını isteyemeyeceği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde bildirdiği sebepleri tekrar ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kira bedelinin indirilmesi ve fazla ödenen kira bedellerinin iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 299 ve devamı maddeleri,
2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 18 inci maddesi.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye ve özellikle taraflar arasında düzenlenen 12.08.2013 başlangıç tarihli alt kira sözleşmesinin (15.16.) maddesinde; yüklenici sıfatındaki davacının işletmeye koyacağı araçların, 3 yaşından büyük olmayacağı ve yine sözleşme süresince araçların 13 yaşını geçemeyeceği hususunun açıkça düzenlenmiş olması karşısında, davacı alt kiracıya araç yaşı ile ilgili her hangi bir indirim hakkı tanınmadığı ve basiretli tacir olan davacı alt kiracının imzaladığı sözleşme hükümleriyle bağlı olduğunun anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.