"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi(Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2021/424 E., 2023/260 K.
Taraflar arasındaki ayıp iddiasına dayalı misli ile değişim davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak; davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, 2013 yılı şubat ayında Opel marka araç satın aldığını, aracıyla 07.08.2013 tarihinde Kırklareli'den İstanbul istikametine giderken aracın hararet ikazı vermesi üzerine aracını güvenlik şeridine çektiğini ve aracın çekici ile servise getirildiğini, aracında yapılan kontrolde devir daim pompasının arızalandığının söylendiğini, ancak arızanın neden kaynaklandığı konusunda bilgi verilmediğini ve aracın 15.08.2013 ya da 16.08.2013 tarihinde teslim edileceğinin bildirildiğini, 15.08.2013 tarihinde servise gittiğinde aracının işlemlerinin tamamlanmadığını, sonradan aracın motorunun tamamen söküldüğünü öğrendiğini, ancak bu konuda servisin kendisine herhangi bir bilgi vermediğini, Opel Türkiye ile yaptığı görüşmelerde aracının değiştirilmesini veya ücretinin tarafına misli ile iade edilmesini talep ettiğini, ancak bu taleplerinin kabul edilmediğini, aracının garanti kapsamında olduğunu ve 23 gün yetkili serviste kaldığını ve birçok parçasının değişmesi dolayısıyla aracın orijinalliğinin bozulduğunu ve değer kaybına uğradığını ileri sürerek, ayıplı malın değiştirilmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Motorlu Araçlar Tic. A.Ş., davanın zamanaşımı yönünden reddi gerektiğini, araç değişimi için gereken şartların oluşmadığını, araçta olduğu iddia edilen sorunla ilgili olarak davacının seçim hakkını onarım yönünde kullandığını, araçta seçim hakkının değiştirilmesini gerektirecek giderilememiş, devam eden bir arıza bulunmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.
2.Davalı ... Türkiye Ltd. Şti., araçta herhangi bir imalat hatası mevcut olmadığını, aracın olması gereken niteliksel ve niceliksel vasıflarda maddi, hukuki veya ekonomik eksiklik taşımadığını, motor içinde oluşan aşırı ısı sebebiyle silindir kapak contasında oluşan deformasyonun tamamen kullanım hatası olduğunu savunarak, davanın reddini dilemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 11.11.2014 tarih 2013/415 Esas, 2014/680 Karar sayılı kararıyla; davacının talebinin aracın misliyle değiştirilmesine münhasır olduğu, yukarıda anılan mevzuat hükümleri ve Yüksek Mahkeme içtihadı çerçevesinde, ücretsiz onarım hakkını kullanan davacı tüketicinin, onarımdan sonra tekrar herhangi bir arıza olmadan aracın misliyle değiştirilmesini talep etme hakkı bulunmadığından, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan)13. Hukuk Dairesinin 07.04.2016 tarihli ve 2015/2517 E., 2016/9883 K. sayılı ilamıyla; "Davacı, eldeki dava ayıplı olduğunu ileri sürdüğü aracın değişimini talep etmiş, davalılar davanın reddini dilemiştir. Her ne kadar Mahkemece, davacının onarım hakkını kullandığı ve onarımdan sonra tekrar bir arıza olmadan aracın misli ile değişiminin istenemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; hükme esas alınan bilirkişi raporunda aracın ayıplı mal sayılabilmesi hususunun motorlu araçlar laboratuvarı olan bir teknik üniversitede yapılacak detaylı bir inceleme sonucunda tespit edilebileceği yönünde görüş bildirilmiş olup, söz konusu rapor bu hali ile hüküm kurmaya elverişli değildir. O halde Mahkemece, teknik üniversitelerin otomotiv anabilim dalında uzman bilirkişilerden oluşacak bilirkişi heyetinden taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak hasıl olacak sonuca uygun karar verilmesi gerekir. Mahkemece, değinilen bu yönler göz ardı edilip, eksik ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre davacının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir." gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece verilen 06/01/2018 tarihli ve 2016/370 E., 2017/355 K. sayılı kararla; davalılardan ... Motorlu Araçlar Tic. AŞ'nin yetkili servis olduğu bu haliyle aracın misli ile değiştirilmesine ilişkin davada kendisine husumet yöneltilemeyeceği 4077 sayılı yasanın 4/3 maddesi ve 6100 Sayılı yasanın 114. Maddesi gereği hakkında açılan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle, diğer davalı yönünden ise; ücretsiz onarım hakkını kullanan davacı tüketicinin, onarımdan sonra tekrar herhangi bir arıza olmadan aracın misliyle değiştirilmesini talep etme hakkı bulunmadığından, davacının ikinci el değer kaybına ilişkin bir talebi de olmadığından davanın reddine karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davacı temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09/02/2021 tarihli ve 2020/5255 E. 2021/1071 K. İlamıyla;"... davacının 18.02.2013 tarihinde satın aldığı aracın seyir halindeyken 07.08.2013 tarihinde arızalanması üzerine çekici vasıtasıyla servise getirildiği, 130812030 nolu iş emrinde, su basınç testinde devir daimde kaçak olduğunun tespit edildiği, kontrol amaçlı CO2 testi yapıldığı ve silindir kapak contasının yanık olduğunun belirlendiği, motorun komple dağıtıldığı ve revizyon yapıldığı, aracın yol testine çıkıldığı ve probleme rastlanmadığının belirtildiği, 30.08.2013 tarihinde aracın davacıya teslim edildiği, davacının aracı "aracımı yasal haklarım saklı kalmak koşuluyla şartlı ve şerhli teslim alıyorum" şerhi düşerek teslim aldığı, davacı tarafından Kırıkkale 2. Noterliğinin 04.10.2013 tarih ve 8025 yevmiye sayılı ihtarnamesi gönderilerek aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin talep edildiği, 24.07.2017 tarihli bilirkişi raporunda, dava konusu aracın üretim kaynaklı ayıplı olduğu, bu ayıbın basit bir inceleme ile tespit edilmesinin mümkün olmadığı, gizli ayıp niteliğinde olduğu, araçla ilgili ücretsiz onarım hakkının kullanıldığı, araçtaki arızanın giderildiği ve tekrarlanmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır. Mahkemece, davalı ... Motorlu Araçlar Tic. A.Ş.'nin yetkili servis olduğu, bu haliyle aracın misli ile değiştirilmesine ilişkin davada kendisine husumet yöneltilemeyeceği gerekçesiyle, bu davalı yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine; davalı ... Türkiye Ltd. Şti. yönünden, onarımlarının yapılarak aracın 30.08.2013 tarihinde davacıya teslim edildiği, söz konusu onarımın garanti kapsamında ücretsiz olarak yapıldığı, ayıplı mal satışında ücretsiz onarım hakkını kullanan tüketicinin, onarımdan sonra tekrar herhangi bir arıza olmadan aracın misliyle değiştirilmesini talep etme hakkı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, davacının aracı "aracımı yasal haklarım saklı kalmak koşuluyla şartlı ve şerhli teslim alıyorum" şerhi düşerek teslim alması, servis kayıtlarında ücretsiz onarıma izin verildiğine dair bilgi bulunmaması, davacının aynı arızanın halen devam ettiğine ilişkin iddialarının bilirkişiler tarafından değerlendirilmemesi, mahkemece de bu husus üzerinde durulmaması karşısında, davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
O halde mahkemece, davacının aracı şerhli teslim aldığı, servis kayıtlarında ücretsiz onarıma izin verildiğine yönelik bilgi bulunmadığı, davalıların ücretsiz onarıma izin verildiğini ispatlamaları gerektiği gözetilerek, davalılardan ücretsiz onarıma izin verildiğine ilişkin delilleri olup olmadığı sorularak, varsa sunulmasının istenmesi, davacının 17.04.2017 havale tarihli dilekçesinde aynı arızanın halen devam ettiğini belirterek dilekçe ekinde sunduğu servis kaydında bildirilen arızaların devam eden arıza niteliğinde olup olmadığının tespiti için bilirkişilerden ek rapor alınarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre, davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir." gerekçesiyle karar bozulmuştur.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, araçtaki ayıbın gizi ayıp niteliğinde olduğu; raporda bu yönde belirtilen hususların hükme esas alındığı, ancak davacının yetkili servisteki ilk onarıma ilişkin "aracımı yasal haklarım saklı kalmak koşuluyla şartlı ve şerhli teslim alıyorum" şerhi ile aracı teslim alması ve davalıların davacı tarafın ücretsiz onarıma dair bir muvafakatinin/talebinin olduğu yönünde bir delil sunulmadığı anlaşılıdğından davacının ücretsiz onarıma ilişkin seçimlik hakkını kullandığı kabul edilemeyeceğinden, araçtaki gizli ayıp nedeniyle davacının aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesine yönelik talebinin sübut bulduğuna kanaat getirilerek, davacı tarafça davalı ... Türkiye Ltd. Şti (... Otomotiv Pazarlama A.Ş) aleyhine açılan davanın kabulü ile; Opel marka 2012 model 39 EZ 339 Plakalı W0LJC7E86DB014075 şase nolu aracın Davalı ... Türkiye Ltd. Şti (... Otomotiv Pazarlama A.Ş) tarafından aynı özelliklere sahip ayıpsız misli ile değiştirilerek davacıya verilmesine, dava konusu otomobilin ayıpsız misli ile değiştirilmesinin mümkün bulunmaması halinde (Satış bedeline ilişkin fatura ve dekonta göre toplam) araç değeri olan 56.788 TL' den az olmamak üzere) İ.İ.K.'nun 24. md. gereğince işlem yapılarak infaz aşamasında icra müdürlüğünce malın fatura ve 16.02.2013 tarihli satış sözleşmesi toplam değerinden aşağı olmamak üzere, aracın rayiç değerinin Ticaret Odasından ve Borsa'dan sorularak yapılacak değer tespiti sonucunda belirlenen bedelinin davalı ... Türkiye Ltd. Şti’nden tahsili ile davacıya ödenmesine, ayıplı araç ile ayıpsız misli araç değişiminin, birlikte ifa kuralı gereğince aynı anda yapılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili; dava konusu araçta devam eden bir problem olmadığı tespit edildiğinden aracın misli ile değişimine karar verilmesinin hatalı olduğu, davacı yanın aracı yetkili servis tarafından onarılıp teslim edildiği, onarım hakkı kullanıldığından misli ile değişim istenemeyeceğini, davacı aracını yetkili teslim etmek suretiyle onarıma için izin verdiğinin kabul edilmesi gerektiğini, aracın servise giriş tarihi üzerinden üç yıldan uzun bir süre geçmiş olması nedeniyle aracın onarımına ilişkin bilgi ve belgelere ulaşılamadığını, bilirkişi raporunda eksik inceleme sonucu hatalı tespitlere yer verildiğini, bilirkişi raporuna itirazlarının göz ardı edildiğini, aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi talebinin iyi niyet kurallarına aykırı olup olmadığının, tarafların hak ve menfaatleri değerlendirilerek aşırı bir dengesizliğe neden olup olmayacağı hususunun değerlendirilmesi gerektiğini, araçtaki ayıp iddialarının doğru olmadığını, kabul kararı verilecekse de aracın herhangi bir kazaya karışıp karışmadığı, hasarının bulunup bulunmadığının araştırılmadığını, takyidatlardan ari olmasının gerektiğini, kararın usul ve kanuna aykırı bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ayıp iddiasına dayalı misli ile değişim istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. (09.05.1960 tarihli ve 2/19 sayılı YİBK).
2.Yargıtay Dairesince bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3.4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 4 üncü maddesi
4.6502 sayılı Kanunun Geçici 1/2 maddesi
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere, özellikle uyulmasına karar verilen bozma ilamındaki hususlara göre, aracın ayıplı olduğu ve ayıbın gizli ayıp niteliğinde olduğu, araçtaki arızanın giderildiği arıza sonucu aracın motorunda revizyon işlemi yapıldığı için aracın ikinci el piyasa değerinde düşme olduğu hususlarının bilirkişi raporu ile tespit edildiği, araç 6.161 km'de iken meydana gelen arıza neticesinde aracını yetkili servise götüren davacının aracı "aracımı yasal haklarım saklı kalmak koşuluyla şartlı ve şerhli teslim alıyorum" şerhi düşerek teslim aldığı, davalının ücretsiz onarıma izin verildiğine dair belge sunamaması, aracın 2. kez arızalanması üzerine devir daim pompasının tekrar değiştirildiği, sonrasında arızanın tekrarlanmadığı belirlenmiş ise de; tüm bu safahat, ayıbın önemi, arıza sonucu aracın motorunda revizyon işlemi yapılması nedeniyle oluşan değer ve nitelik kaybı, hakkaniyet ilkeleri gözetildiğinde davacı tüketicinin aracı mevcut ayıpları ile kabul etmeye zorlanamayacağı, davacının seçimlik hakkını aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesi şeklinde kullanmasının hakkaniyete ve taraflar arasındaki hak ve menfaatler dengesine de uygun olduğu anlaşılmakla davalının temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla, temyiz olunan mahkeme kararının 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
6100 sayılı HMK'nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
14.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.