"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/691 E., 2023/619 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2019/550 E., 2020/1078 K.
Taraflar arasındaki muarazanın meni ve tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin Karaman İli Merkez İlçesinde 3835-3836 parselde 500 kw gücünde lisanssız güneş enerjisi santrali kurmak için davalı şirkete müracaat ettiğini, davalının 30.08.2015 tarihli ve 29/12/2015 tarihli başvurularını “bağlantı sistemine bağlanılabilecek teknik yönden uygun bir dağıtım hattı bulunmaması” nedeniyle, 29/02/2016 tarihli başvurusunun “TEİAŞ TM kapasitesi nedeniyle” reddettiğini, ilk iki başvurusunda TEİAŞ TM kapasitesi müsait iken sırf müvekkilinin başvurusu yerine başka başvurular kabul edilebilsin diye mevzuat ve ilgili durumla örtüşmeyen bir gerekçe ile taleplerinin reddedildiğini, itiraz etmesi üzerine davalının çok sayıda başvuru olması nedeniyle şebekeye mesafesi 5 km'den fazla olan tüm başvuruların ayrım gözetilmeksizin reddedildiğinin bildirildiğini, davalının 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 9. maddesi gereği eşit davranmakla yükümlü olduğunu, 02.10.2013 tarihli Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin 02.03.2016 tarihinde değiştirildiğini, bu tarihe kadar üretim tesisi ile şebeke arasında bir mesafe kısıtlaması yok iken değişiklikle beraber kurulu gücü 0,5mw'dan 1mw'a kadar olan tesisler için üretim tesisinin bağlanacağı mevcut şebekeye olan uzaklığın kuş uçuşu mesafesi 10 km’den projelendirmeye esas mesafesi 12 km’den fazla olamayacağının kabul edildiğin,i aynı maddede 22.10.2016 tarihinde yapılan değişiklikle bu sefer bu tesisler için kuş uçuşu mesafenin 5 km’den projelendirmeye esas mesafesinin ise 6 km den fazla olamayacağının belirlendiğini, müvekkilinin tesis ile şebeke arasındaki kuş uçuşu mesafenin 4.636,13 m projelendirme mesafesinin 4.832 m olduğunu, dahası tüm başvurularının değişikliklerden önce yapılmış olması nedeniyle uygulanacak mesafe şartının bulunmadığını, başvuru tarihlerinde TEİAŞ’a ait Karaman OSB TM’de kapasite var olduğu halde mevzuata aykırı olarak başvurularının reddedildiğini, kapasite varsa davalının ancak müvekkilinden bağlanmak istediği şebekeden daha yakın veya daha az sistem kaybı olacak bir şebeke göstererek olumsuz yanıt vermesinin mümkün olduğu, bunun dışında olumsuz yanıt veremeyeceğini ileri sürerek; müvekkilinin belirtilen tarihli başvurularının reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunun tespitine, bağlantı başvurusunun kabulü ile müvekkiline çağrı belgesi verilmesine, verilecek çağrı belgesi ve santralin yapım süresi de nazara alınarak müvekkilinin kâr kaybı ile üretim maliyetlerindeki artışın döviz üzerinden olması ve maliyetteki aşırı artıştan kaynaklanan zararı için şimdilik 10.000,00 TL’nin haksız işlem tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, çağrı belgesi verilmesine hükmedilmesi halinde 31.12.20107 tarihine kadar geçici kabulü yapılacak tesislerin dağıtım sistemi kullanım bedellerinin indirimli uygulanması mümkünken bu tarihten sonra geçici kabulü yapılacak tesislerin bu indirimden yararlanması mümkün olmaması, müvekkilinin de 2017 yılının sonuna kadar tesisi bitirmesi mümkün olmadığından dağıtım sistemi kullanım bedelinin davalı tarafından indirimli tahsil edilmesine, çağrı belgesi talebinin imkansızlık nedeniyle reddedilmesi halinde davalının haksız eylemi nedeniyle müvekkilinin üretim tesisi yapmasının imkansız hale gelmesinden dolayı kar kaybının ve zararının şimdilik 10.000,00 TL' sinin haksız işlem tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, dava konusu edilen 3836 parsel nolu taşınmazın bir kısmının (a bölümü) dava dışı ... Enerji(…)A.Ş. isimli firmaya kiraya verildiğini, bir kısmının ise (b bölümü) ... Enerji (…)A.Ş. ye kiralandığını, 3835 nolu parselin ise mülkiyetinin ... Enerji (…) A.Ş’ye ait olduğunu, dolayısıyla davacının bu taşınmazlar hakkında talepte bulunamayacağını, Konya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/886 Esas sayılı dosyasıyla ... Enerjinin aynı konuda dava açtığını, müvekkili şirketin faaliyet bölgesindeki (Kırşehir Nevşehir Karaman Konya Aksaray) hat ve tesislerin işleteni olduğunu, mülkiyetinin ise TEDAŞ'a ait olduğunu, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ'in bağlantıya ilişkin hükümler başlıklı (6/1) hükmüne göre, bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesislerinin şebekeye teknik özellikleri ve bağlantı noktası itibariyle şebekenin mevcut kapasitesi dikkate alınarak YG veya AG seviyesinden bağlanabileceğini, Tebliğin (8/4) maddesine göre her başvurunun ilgili şebeke işletmecisi tarafından kurulacak komisyonca değerlendirileceğinin öngörüldüğünü, EPDK’nın komisyon değerlendirmelerine bir kıstas getirmediğini, dağıtım şirketlerinin özel durumları gereği tam bir takdir hakkı tanınmış olduğunu, bu yetkinin müvekkilince Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerine göre kullanıldığını, başvuranlar arasında adaletin gözetildiğini, birtakım objektif kriterler benimsendiğini (bağlanabilirlik oranı, bağlantı hattının kesiti, hat kapasitesi, bağlantı hattının gerilimi, gerilim değişikliği, santralin şebekeye olan mesafesi, TEİAŞ TM kapasitesi ve TEİAŞ TM yan yana kapasitesi vb.), belirtilen kriterler doğrultusunda davacının talebinin değerlendirilerek reddedildiğini, davacının 31.08.2015 tarihli başvurusunun aynı dönemde yapılan diğer başvurular ile aynı anda ve aynı şartlarda teknik kriterler uygulanarak uygulanarak değerlendirildiğini, kurulması planlanan santralin bulunduğu sahanın etrafında başka bağlanabilecek dağıtım hattı bulunmaması nedeniyle yapılan başvurunun teknik değerlendirmesinin olumsuz sonuçlandığını, davacının 29.12.2015 tarihli başvurusunun da aynı şekilde reddedildiğini, davacının 29.02.2016 tarihli başvurusunun trafo merkezinde başvuru gücü kadar (500kw) kapasite olmaması nedeniyle olumsuz değerlendirildiğini, davacının henüz yatırım yapmadığı, kurmadığı bir tesis için tazminat talep edemeyeceğini, hayali kâr kayıplarının istenilemeyeceğini, zararının olmadığını savunarak davanın reddini istedi.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla davacının 3 ayrı tarihte lisanssız elektrik üretimi için davalı şirkete başvurduğu, başvuru ve değerlendirme tarihleri itibariyle davacıya tahsis edilebilecek bir kapasitenin bulunmadığı, davalının başvuruları değerlendirirken eşit davranmadığı iddiasının ispatlanamadığı, başvuruların reddine ilişkin kararın mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davalının davaya cevabında tesis ile şebeke arasındaki mesafenin 5 km' den fazla olması nedeniyle başvurunun reddedildiğini belirttiği, bilirkişi incelemesinden sonra bu gerekçesinden farklı olarak kapasite yokluğunu ileri sürdüğünü, bunun iddia ve savunmanın değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağına aykırı olup muvafakatlerinin olmadığını, Mahkemenin tarafların söylemediği bir şeyi kendiliğinden dikkate alamayacağını, dosyada inceleme yapan bilirkişilerin tamamının davalının başvurunun reddine gerekçe gösterdiği 5 km'lik mesafe şartının meri mevzuata aykırı olduğu konusunda fikir birliği içinde olduklarını, Mahkemece TEİAŞ'a müvekkilinin başvuru tarihinde boş kapasite olup olmadığının sorulduğunu, gelen cevapta 3MW boşluk olduğunun bildirildiğini, son bilirkişi raporunda başvuru tarihinden sonraki dönemlere ilişkin TEİAŞ ile davalı şirket yazışmalarının dikkate alındığını, ikinci bilirkişi raporunda eylül ayında kapasitenin TEİAŞ tarafından 22 MW dan 25 MW a çıkartıldığını ve ilk başvurunun değerlendirildiği esnada 3 MW boş kapasitenin olduğunun belirtildiğini, davalının da bunu bildiği için kapasite yokluğundan değil 5 km şartından dolayı başvuruyu redettiğini, son bilirkişi raporunun davalının beyanları esasa alınarak tanzim edilmesi nedeniyle hükme esas alınamayacağını belirterek, kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla davacının talep tarihlerinde TEİAŞ tarafından belirlenen kapasite miktarında yeterli boşluk olmadığının sabit olduğu, davacının 2 talebi arasında oluşan kapasite artışının, talebi dikkate alınarak davacıya öncelik tanınmasını gerektirmediği, zira talep tarihindeki Trafo Merkezinin ilan edilen kapasitesinin dikkate alınması gerektiği, öte yandan 02.10.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ve dava devam ederken 12.05.2019 tarihinden yürürlükten kalkan ancak somut uyuşmazlıkta uygulanması gereken Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğde, lisansız GES başvurusunda uyulması gerekli şartların düzenlendiği, kapasite yetersizliğinin başvurunun kabul edilmeme sebeplerinden biri olarak tespit edildiği, her ne kadar davacının ilk iki talebinin reddine dair davalı şirketin gerekçesi yerinde değil ise de, başvuru tarihlerinde Trafo Merkezinde yeterli kapasite bulunmadığının sabit olduğu, bu nedenlerle İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili istinaf sebeplerini tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, lisanssız güneş enerjisi santrali kurmak için ilgili bölgenin elektrik dağıtım şirketine yapılan başvurunun hukuka aykırı olarak reddedildiğinin tespiti ile sistem bağlantı sözleşmesi yapılması olmazsa bu yüzden uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6446 sayılı Kanunu'nun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası ile 14 üncü maddesi,
2. 02.10.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğinin 6 ncı ve devamı maddeleri.
3. Değerlendirme
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davalının ilk iki başvuruya ilişkin red gerekçesinin yerinde olmadığı değerlendirilse bile trafo merkezinde yeterli kapasitenin bulunması halinde davacının başvurusunun kabul edilmesinin imkansız olmasına, davacı tarafça TEİAŞ'tan gelen yazıda hata yapıldığı, ilgili trafo merkezinin kapasitesinin daha önceden 24 MW 'a çıkartıldığı ve başvuru tarihlerinde 25 MW olduğu, bunun da hali hazırda 24.657KW'lık kısmının tahsis edilmiş olması nedeniyle davacının talebi (500 KW) kadar kapasitenin bulunmadığının tespit edilmiş olmasına, güncel kapasite durum tablosunun da bunu doğruladığının anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.