"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
SAYISI : 2021/615 E., 2022/712 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının 1997 yılında yapılan sözleşme ile davalı şirketten Adana ili, Seyhan ilçesi, 1. bölge Kanalüstü Bağlar bölgesinde kain ve S.S. ... K.Y. Kooperatifi inşaatı dahilinde bulunan D blokta bulunan daireyi 3.400,00 TL (3.400.000.000 Eski Türk Lirası) bedel üzerinden satın aldığını, sözleşmede dairenin 30.09.1997 tarihinde teslim edileceğinin kararlaştırıldığını, sözleşme kapsamında davacının üzerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini ancak davalının arsa sahibi ile aralarındaki uyuşmazlık nedeniyle inşaatı süresinde bitiremediğini, ekonomik sıkıntılar yaşaması nedeniyle daireyi tamamlanmamış hali ile satmaya karar verdiğini ancak dairenin satılmadığını, bunun üzerine işi sebebiyle Rusya’ya döndüğünü, sonrasında dairenin üçüncü bir kişiye satıldığını öğrendiğini, davalının çok sayıda daireyi mükerrer şekilde sattığını ileri sürerek; dairenin aynen teslimine, bunun mümkün olmaması halinde dairenin dava tarihindeki satış bedeli olan 40.000,00 TL'nin dairenin teslim tarihi olarak kararlaştırılan 30.09.1997 tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın zamanaşımına uğradığını, sözleşme konusu dairenin dava dışı kooperatif tarafından üçüncü kişiye satıldığını, davacının sözleşmede kararlaştırılan taksitlerden sadece ilk taksiti ödediğini, geriye kalan iki taksiti ödemediğini, davacının ekonomik durumunun bozulması üzerine daireyi kendilerine satmayı teklif ettiğini, davacıya 24.06.1999 tarihli sözleşme karşılığında 2.650,00 TL ödeme yaptıklarını, yine bu sözleşmede davacının ödeme yapmaması halinde satış sözleşmesinin feshedileceğinin kararlaştırıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 11.12.2012 tarihli ve 2012/159 E., 2012/976 K. sayılı kararıyla; davanın Mimsaş A.Ş. Makina Mobilya İnşaat San. Tic. A.Ş. adına açılması gerekirken şirket temsilcilerine açıldığı gerekçesiyle husumet yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 08.04.2014 tarihli ve 2013/12379 E., 2014/10757 K. sayılı ilamıyla “...Mahkemece davanın husumet yönünden davanın reddine karar verilmişse de dava dilekçesinde davacının açıkça belirttiği üzere taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin şirketi temsilen davalılar tarafından imzalandığı davalıların şirketin yasal temsilcisi olmadığı konusunda bir savunmalarının da olmadığı gibi davacının daireyi tekrar satmak istemesi üzerine de bedelini ödediklerini ikrar etmiş olup sözleşme ilişkisini inkar etmemişlerdir. Davalıların davaya konu daireyi kendi nam ve hesaplarına değil şirket adına şirketi temsilen imza atarak sattıkları anlaşılmaktadır. Somut olayda, dava dilekçesinde şirket mümessillerinin davalı olarak gösterilip şirketin açıkça gösterilmemesi dilekçenin içeriğinden sadece davalıların kendilerine karşı dava açıldığı sonucu çıkarılamaz. Bu durumda davacının hasımda değil temsilcide yanılmış olduğu ortadadır. Gerçekten,davanın hasımda değil temsilcide yanılma sonucu açılması halinde davanın husumetten reddedilmeyip, gerçek temsilciye davanın yöneltilmesi gerektiği, Yargıtay'ın oturmuş ve yerleşmiş görüşlerindendir. Hal böyle olunca davanın şirkete karşı açıldığı kabul edilmeli sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde uygulama yapılması usul ve yasaya aykırı olduğu...” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B.İkinci Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan Mahkemece verilen 02.06.2016 tarihli ve 2014/2357 E., 2016/936 K. sayılı kararıyla; davanın ilk olarak şirket temsilcilerine yöneltildiği, şirket temsilcilerinin verdiği cevap dilekçesinde davacının ekonomik olarak zor durumda bulunması sebebiyle davacı tarafından talep edilen miktarın tamamının iade edildiğini beyan ederek sözleşme kapsamında davacının ödemesi gereken 3.400,00 TL’nin tamamının ödendiğini ikrar ettikleri, şirket temsilcilerinin bu beyanının davalı şirketi bağlayacağı, buna göre davacının sözleşme ile kararlaştırılan 3.400,00 TL ödemeyi yaptığının kabulünün gerektiği, diğer yandan davacının ek sözleşme ile kararlaştırılan 2.650.00 TL’yi ödemeyerek sözleşmenin feshedilmesine neden olduğu, yine dosya kapsamından, davacının beyanından ve tanık anlatımlarından anlaşılacağı üzere davalının davacıya 6.000,00 USD’yi iade ettiği, davacının sözleşmenin feshinde kusurlu olması sebebiyle taşınmazın aynen teslimini veya taşınmazın rayiç değerinin tahsilini talep edemeyeceği, buna göre davacının ödediği bedelden kendisine iade edilen bedel düşüldükten sonra kalan kısmın, aradan uzun zaman geçtiği de göz önüne alınarak, denkleştirici adalet ilkesi gereğince dava tarihindeki alım gücününe hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle, davacının tapu tescil talebinin reddine, tazminat talebinin kısmen kabulü ile 36.880,30 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsiline karar verilmiş; karara karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 10.06.2021 tarihli ve 2020/5365 E., 2021/6373 K. sayılı ilamıyla; Mahkemece, davacının sözleşme kapsamında ödediğini ispat edebildiği satış bedeli kapsamında talepte bulunabileceği dikkate alınmak suretiyle bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasındaki sözleşmenin feshedilmiş olduğu ve taşınmaz üçüncü kişiye satıldığı anlaşıldığından aynen teslimi talebinin yerinde olmadığı, davacının ödediği bedelin iadesini talep edebileceği, denkleştirici adalet ilkesi gereğince paranın dava tarihindeki alım gücüne hükmedilmesi gerektiği, 07.06.2022 tarihli raporda; davacı tarafından 1.100,00 TL'nin ödendiğinin ispatlandığı, bu bedelin çeşitli ekonomik enstrümanlara göre dava tarihi itibariyle ulaşacağı alım gücünün 14.546,10-TL olacağının belirtildiği, davalı tarafın bedelin iade edildiği iddiasının usulüne uygun deliller ile ispatlanamadığı gerekçesiyle; taşınmazın aynen teslim edilmesi talebinin reddine, davacının tazminat talebinin kısmen kabulü ile 14.546,10-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine hükmedilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; daire satışına dair bir sözleşmenin ortada olması sebebiyle, satış bedelinin ödendiğini davalı tarafın ikrar etmiş olduğu, bu yönlerin daha önceki Yargıtay bozma kararı gereğince kesinleştiği, evvelki kararda hükmedilen tutardan daha aşağı bir rakama hükmedilmesinin yerinde olmadığı, davacı ile davalı şirket arasında bir sözleşme yapıldığı açık iken, beyanların sadece şahısları bağladığı yönündeki iddiaların kabul edilebilir olmadığı, hatalı bilirkişi raporu doğrultusunda karar verildiğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili; ek sözleşme ile şirketlerinden iade alınan paranın bozma sonrasında da mahsubu yapılması gerektiği, davalı şirketin edimini yerine getirdiği ancak davacının 2. ve 3. taksitleri ödemediği, davacının iade aldığı para ile borç alacak ilişkisinin kalmadığını, ilk taksiti fazlasıyla aldığını belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, feshedilen satım sözleşmesi uyarınca ödenen bedelin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
09.05.1960 tarihli ve 21/9 ile 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen mahkeme kararının uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde yapılan inceleme ve araştırma sonucunda verildiği, bozma kapsamı dışında kalarak kesinleşen ve karşı taraf yararına usuli kazanılmış hak durumunu oluşturan kısımlar hakkında yeniden inceleme yapılamayacağı, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli bulunduğu anlaşılmakla, taraf vekillerinin temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun ( 1086 sayılı Kanun) 439 uncu maddesi gereğince ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıdan alınmasına,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
07.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.