"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/509 E., 2023/1118 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/327 E., 2022/11 K.
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; taraflar arasında 01.01.2019 tarihinde iş ortaklığı sözleşmesi akdedildiğini, söz konusu sözleşme ile davalı derneğin sahibi olduğu Vişnelik Tesislerindeki çim amfinin kullanımı ve organizasyon planlaması konusunda gelir-gider ve kâr paylaşımı ile çeşitli edimler konusunda tarafların birtakım taahhütlerde bulunduklarını, müvekkili şirketin davalı Derneğe sözleşmenin (3.3.3.) maddesi gereğince 300.000,00 TL ödemede bulunduğunu, akabinde davalı Derneğin şifahi talebi üzerine sözleşmeye ek 40.000,00 TL'lik ek bir ödeme daha gerçekleştirildiğini, taraflar arasında 16.09.2019 tarihinde imzalanan sözleşmeye ek mutabakat ile 11-12-13 Ekim 2019 tarihlerinde tesislerde gerçekleştirilecek müzik festivalinin bütçesinin belirlendiğini, festival için tüm sanatçı, tedarikçi ve iş ortaklarıyla anlaşma süreçlerinin tamamlandığını, duyuru ve bilet satış süreçlerine başlandığını, festivalin başlamasına 2 gün kala davalı Derneğin sözleşmede Mart 2019 tarihinde ödeneceği taahhüt edilen avans bedelinin ödenmediği gerekçesiyle haksız şekilde sözleşmeyi feshettiğini, müvekkili şirketin haksız fesih nedeniyle maddi zarara uğradığı gibi sektördeki ticari itibarı ve güven kaybı nedeniyle de manevi zarara uğradığını, müvekkilinin davalıdan olan alacağını tahsil etmek için başlattığı icra takibinin davalının itirazı üzerine durduğunu belirterek, takibe vaki itirazın iptali ile takibin devamına, davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; dava konusu edilen sözleşmede avans olarak bahsi geçen 300.000,00 TL'nin hukuki anlamda avans ödemesi olmadığı gibi söz konusu miktarın geri ödemesine ilişkin olarak sözleşmede herhangi bir düzenlemenin de bulunmadığını, davacı şirket tarafından düzenlenen taahhütnameden hareket edilirse müvekkili Derneğe ödenmiş bir avansın bulunmadığını, ödenen 300.000,00 TL'nin müvekkili Derneğin zararlarına karşılık olarak davacı şirketin talebi üzerine teminata çevrildiğini, davacı şirketin taraflar arasındaki sözleşmeye istinaden müvekkili Derneğe ait çim amfide sözleşme iptal edilinceye kadar 18 konser organize ettiğini, davacı şirketin konser alanında sponsorların reklamı için pano yapılmasını istediğini, bunun giderinin sponsorlar tarafından karşılanacağını bildirdiğini, bu panolar için davacı şirkete 40.000,00 TL gönderildiğini, tüm sözleşmeye aykırılıklar bir yana davacı şirket tarafından gerçekleştirilen 18 konserden elde edilen gelir ve giderlerin hesaplanmadığını, taraflar arasında mahsuplaşmanın olmadığı bir durumda davacının ileri sürdüğü alacağın haklı olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tüm dosya kapsamından 300.000,00 TL'lik avansın iade edilmemesinin sözleşme kapsamında haklı nedene dayandığı, 40.000,00 TL'lik ek ödemenin yapıldığı hususunda bir uyuşmazlığın bulunmadığı, bu tutarın dekontta sözleşmeye istinaden ödendiğinin yazılı olduğunu, ancak sözleşmede 40.000,00 TL'lik bir ödemenin öngörülmediğini, davalı tarafın bu bedelin davacının isteği üzerine sponsorlarca karşılanacağını söyleyerek pano yapımında kullanıldığı iddia edilmiş ise de, bu iddiasını davalının ispat edici bir delil ile ibraz edemediği 40.000,00 TL'lik sözleşmeye dayanmayan davacı ödemesinin davalı yönünden haksız kazanç oluşturduğu gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, 40.000,00 TL asıl alacağa ilişkin davalı haksız itirazının iptaline, icra takibinin bu miktar asıl alacak üzerinden devamına, fazlaya dair talebin reddine, 40.000,00 TL asıl alacağa icra takip tarihinden itibaren avans faiz oranının uygulanmasına, yasal şartlar oluşmadığından taraflar leh ve aleyhlerine icra tazminatına hükmedilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Tuborg Sözleşmesinin feshi gerçekleşmediğinden 300.000,00 TL'lik avans ödemesinin fesih sürecinde kullanılmadığını, yani ''avans'' niteliğinin değişmediğini, sözleşme süresi boyunca müvekkilinin üzerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini, müvekkili tarafından sanatçı sözleşmelerinin her zaman önce ODTÜMD'nin yazılı onayına sunulduğunu, akabinde düzenlenen etkinlikler için basılacak biletler ve biletlerin fiyatları hakkında Derneğe her daim bilgi verildiğini ancak Dernek tarafından ne olumlu ne de olumsuz dönüş yapıldığını, etkinlikler için gerekli dönüşleri yapmayan davalı Derneğin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğini, konserlerin yapıldığı alanını davalı Derneğin mülkiyetinde olduğu göz önüne alındığında, yapılan etkinliklerden haberdar olmadığının düşünülemeyeceğini, taraflar arasında 16.09.2019 tarihinde sözleşmeye ek bir mutabakat imzalandığını, bu mutabakat kapsamında özetle; 11-12-13 Ekim 2019 tarihinde gerçekleşmesi planlanan ODTÜ MD Vişnelik Müzik Festivali'nin bütçesi ile ticari ve teknik detaylarda anlaşıldığını, davalı tarafın 8 günlük gecikmeyi öne sürerek 8 ay sonra sözleşmeyi feshetmesinin dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu, müvekkili şirketin sözleşme kapsamında üzerine düşen avans ödeme, bilgilendirme ve sair yükümlülüklerini eksiksiz şekilde ve zamanında yerine getirdiğini, dava konusu uyuşmazlık bakımından üzerine düşen ifa yükünü gerçekleştiremeyen tarafın davalı olduğunu, müvekkili şirketin haksız fesih sebebiyle maddi ve manevi zarara uğradığını belirterek, kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı vekili; davacının sözleşme kapsamında tüm yükümlülüğünü eksiksiz şekilde yerine getirdiği iddiasının doğru olmadığını, davacının herhangi bir zarara uğramadığını, davacının gerçekleştirilen konserlerden elde edilen gelirlerden müvekkiline ödeme yapmaktan kaçındığını, gerçekleştirilen konserlerden dolayı müvekkili Derneğin davacıdan alacaklı olduğunu belirterek, kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 01.01.2019 tarihli sözleşmenin "Elde edilecek karın paylaşımı" başlıklı (3.2) maddesinin (3.3.3) bendinde belirtilmiş olan hibenin (bağışlama) hibe edenin (bağışlayanın) sağlararası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından hibe edilene (bağışlanana) karşılıksız olarak bir kazandırma yapmayı üstlendiği ve yazılı geçerlik şartına bağlı bir sözleşme olduğu hususu göz önünde bulundurulduğunda, sözleşmede her ne kadar "avans" olarak belirtilmiş ise de, davanın dayanağı olan icra takibinin konusunu oluşturan alacağın 300.000,00 TL'lik kısmının avans ödemesine ilişkin olmayıp davalı Derneğe hibe olarak aktarılması kararlaştırılan bedele ilişkin olduğu ve bu itibarla davacının söz konusu bedelin iadesini talep edemeyeceği, kaldı ki sözleşmede de söz konusu bedelin iadesine ilişkin olarak herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, diğer yandan takip konusunun 40.000,00 TL'lik kısmına ilişkin olarak sözleşmede herhangi bir hükmün yer almadığı ve söz konusu miktarın ödenme nedenin davalı tarafça dosya kapsamı itibariyle ispatlanamadığı gerekçesiyle, istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar etmiş ayrıca her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesi kararında 300.000,00 TL'lik ödemenin hibe niteliğinde olduğuna karar verilmişse de, taraflarca süreç içerisinde yapılan üç ödemenin de avans niteliğinde olduğu hususunda herhangi bir şüphenin olmadığını ifade ederek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin davalı tarafça haksız şekilde feshedildiğinden bahisle, avans ödemesi olarak davalıya ödendiği iddia edilen bedelin tahsili amacıyla başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) "Sözleşme özgürlüğü
" başlıklı 26 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. 6098 sayılı Kanunu'nun "Sözleşme özgürlüğü
" başlıklı 26 ncı maddesinde; "Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler." düzenlemesine yer verilmiştir. Sözleşmeyle bağlılık ilkesi gereğince, taraflar akdettikleri sözleşmedeki hüküm ve koşullar ile bağlıdır.
2. Hukukumuzda sözleşmeye bağlılık ilkesi (Ahde Vefa-Pacta Sunta Servanda) yanında sözleşme serbestisi ilkeleri kabul edilmiştir. Bu kurala göre sözleşme yapıldığı andaki gibi aynen uygulanmalı ve hükümlerine riayet edilmelidir. Sözleşmeyle bağlılık ilkesi; hukuki güvenlik, doğruluk ve dürüstlük kuralının bir gereği olarak, sözleşme hukukunun temel ilkelerinden biridir. Karşılıklı edimleri içeren sözleşmelerde, edimler arasında mevcut olan denge şartlarının sözleşmenin tümü, birlikte yorumlanarak değerlendirilmelidir. 6098 sayılı Kanunda genel kural; tarafların bu sözleşme ile gerçek ve ortak amacın varlığını ortaya koyabilecek şekilde bir düzenleme ve yorum yapılmasıdır
3. 01.01.2019 tarihli sözleşmenin "Elde edilecek karın paylaşımı" başlıklı (3.2) maddesinin (3.3.3.) bendinde; "Etkinliklerden biri, bazıları veya tamamı için sponsorluk anlaşması yapılması her iki tarafın da yazılı olarak onaylaması ile mümkündür. Toplam sponsorluk bedelinin %25 tutarındaki kısmı ODTÜMD'ye hibe olarak aktarılacaktır. İYİ EĞLENCELER bu cümleden olmak üzere tamamı Mart 2019 ayı sonuna kadar 300.000,00 TL tutarında avansı ODTÜMD'ye ödeyecektir. ODTÜMD'ye yapılan hibeden bakiye kalan sponsorluk geliri olarak bütçede gelirler hanesine yazılacaktır." düzenlemesine yer verilmiştir.
4. Yapılan bu açıklamalar ve kanun hükmü birlikte değerlendirildiğinde davacı tarafın icra takibine konu alacağın 300.000,00 TL'lik kısmını hibe olarak davalı Derneğe bağışladığı, dolayısıyla iadesini talep edemeyeceği anlaşılmakla, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.