"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/58 E., 2022/96 K.
Taraflar arasındaki birleştirilerek görülen tazminat davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ve davalılardan Toroslar EDAŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Silifke İlçesi, ... Köyü, ... mevkii, 392 nolu bölmede bulunan Devlet Ormanlarında 29.08.2012 günü orman yangını meydana geldiğini, orman yangını neticesinde 1,5 ha.lık devlet ormanının yandığını, yapılan inceleme sonunda yangının çıkış noktasından geçen enerji nakil hattının tellerinin sarkmış olduğu ve yangının bu noktadan başlamış olduğunun tespit edildiğini, yangın söndürme ekiplerince yangın sahasının beklendiği sırada 30.08.2012 günü saat 07:30 sıralarında rüzgarın çıkması ve enerji nakil hattının tellerinin birbirine çarpması neticesinde aynı noktada yeniden yangın başladığını, yangının başladığı taşınmazın tapu maliki ... mirasçılarından davalılar ... ve ...'ın ifadelerinde 4,5 yıldan bu yana aynı hattan yangın çıktığı ve davalılardan Torolar EDAŞ'ın bu hatları tamir etmediğini belirtmeleri üzerine olayla ilgili olarak davalılardan Toroslar EDAŞ hakkında savcılığa şikayette bulunulduğunu, Toroslar EDAŞ ve TEİAŞ yetkililerinin yangın mevsimi öncesi ormandan geçen tüm enerji nakil hatlarını kontrol ederek orman yangınlarına neden olabilecek hatların acilen bakım, onarım ve yenilenmesi hususunda gerekli tedbirleri almakla mükellef olduğunu, ormana sıçramadan önce yangının başladığı ziraat arazilerinin müteveffa ... adına kayıtlı olup arazi sahiplerinin kendi taşınmazlarındaki yangının kurumca söndürülmesi sırasında yapılan masraflar ile yangının ormana sıçraması neticesinde oluşan zararlardan gerek kusurları itibariyle gerekse kusursuz sorumluluk esaslarına göre sorumlu olduklarını, meydana gelen bu yangın neticesinde 89.720,48 TL idare zararının meydana geldiğini ileri sürerek; 89.720,48 TL’nin olay tarihinden itibaren işlemiş ve işleyecek yasal faizi ile birlikte asıl davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiş, birleşen davada da 89.720,48 TL idare zararının elektrik arıza bakım ve onarım işini alan davalı şirket ile bu şirketin arıza servisine bakan yetkili mühendisi olan davalı ...‘tan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar Toroslar EDAŞ, TEİAŞ, ... Elektrik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti, ... ve bir kısım ... mirasçıları; davaya konu yangın olayı ile ilgili herhangi bir kusurları ve sorumluluklarının olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 24.12.2015 tarihli ve 2013/441 E., 2015/366 K. sayılı kararıyla; orman yangınının Toroslar EDAŞ haricindeki diğer davalılar tarafından çıkartıldığının veya onların kusurlu eylemleri neticesinde yangın çıktığının ve yangın nedeniyle orman idaresinin zararına yol açtığının ispatlanamadığı, 29.08.2012 tarihinde aşırı rüzgar sonucunda elektrik enerji nakil hattı iletkenlerinin birbirine teması sonucunda oluşan kıvılcımlardan dolayı hattın altında bulunan kuru otların tutuşması ile 1,5 hektarlık koru ormanının yanmasında davalı Toroslar EDAŞ'ın hiçbir tedbir almaması nedeniyle yangının oluşumunda tam kusurlu olduğu gerekçesiyle; davanın Toroslar EDAŞ yönünden kısmen kabulüne, diğer davalılar yönünden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalılardan Toroslar EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 24.10.2018 tarihli ve 2016/22601 E., 2018/10474 K. sayılı ilamıyla; tarafların sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra, yangının çıkış nedeni ile ilgili görüşüne başvurulan bilirkişi raporunda; davaya konu yangının TRP 546 no.lu trafonun A-2 ve A-4 no.lu ağaç direklerinde bulunan enerji nakil hattı tellerinin yüksek rüzgar esmesi nedeni ile birbirine çarpması sonucu başladığı tespit edilmiş olmakla birlikte, tarafların yangının başlaması konusundaki kusur durumlarının tespiti bakımından rapor yetersiz olduğu, bahsi geçen bilirkişi raporu incelendiğinde; davaya konu yangın nedeni ile ilgili yalnızca davalılardan Toroslar EDAŞ’ın sorumluluğu üzerinde durulduğu, diğer davalılar hakkında herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmadığı, davaya konu yangının başlamasında birleşen davada davalı olan şirket ile şirketin yetkilisi olan ...'un ve asıl davada davalı konumunda olan yangının başladığı arazi malikinin mirasçılarının da herhangi bir kusurlarının ya da ihmallerinin olup olmadığı, varsa ne oranda olduğu hususunda önceki bilirkişi dışında oluşturulacak konusunda uzman 3 kişilik bilirkişi heyetinden denetime elverişli yeni bir bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporunun hükme esas alınarak karar verilmesi doğru görülmediği gerekçesiyle, karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, davanın TEİAŞ yönünden husumet nedeniyle reddine, parsel maliki ... mirasçılarına yöneltilen davada davalılara atfedilebilecek herhangi bir kusur bulunmadığından davanın esastan reddine, hava araçlarının dava konusu edilen yangını söndürme çalışmalarını garanti ediler uçuş süresi içinde yaptığı, davalı Toroslar EDAŞ'ın olayda kusursuz sorumlu olması sebebiyle bilirkişi raporu uyarınca kusur oranı olan %50 üzerinden davanın kısmen kabulüyle 2.748,21 TL'nin davalıdan tahsiline, birleşen davada dosyası bakımından davalı ...'un diğer davalı şirketin çalışanı olması ve sorumluluğun aralarındaki iç ilişkiden kaynaklanması, hukuk davaları nezdinde alacağın tüzel kişiye yöneltilmesi gerektiğinden bahisle davalı ... yönünden Yılmaz'a yöneltmiş olduğu davanın husumet nedeniyle reddine, davacının davalı şirkete yöneltmiş olduğu davanın işbu davalının sorumluluk oranı olan %50 üzerinden tahsilde tekerrür oluşturmamak suretiyle kısmen kabulüyle 2.748,21 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalılardan Toroslar EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; orman yangının söndürülmesi amacıyla yapılan bütün harcamalardan davalıların sorumlu olduğunu, davalı TEİAŞ'ın yasal sorumluluklarını yerine getirmediğini, davalı ...'un şirketin enerji nakil hattının bakım ve onarımından sorumlu olduğunu, yangının ormana sıçramadan başlaması nedeni ile arazi malikinin mirasçılarının da sorumluluğunun bulunduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili; yetersiz bilirkişi raporu ile karar verildiğini, yangının tellerin birbirine çarpması neticesinde oluşan kıvılcımlardan kaynaklandığını gösterir delil bulunmadığını ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, orman yangını nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 49 vd. maddeleri.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.04.2023 tarihli ve 2022/3-722 E., 2023/294 K. sayılı ilamı,
3. Emsal nitelikteki Dairemizin 27.04.2022 tarihli ve 2022/2114 E., 2022/4235 K. sayılı ilamı,
4. 09.05.1960 tarihli ve 21/9 ile 04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları
3. Değerlendirme
1.Dosyadaki yazılara, özellikle dava konusu 29.08.2012 tarihli orman yangına ilişkin bozma ilamı sonrası alınan bilirkişi heyeti raporlarına göre, davalı TEİAŞ'ın olay yerinde hattının olmadığı, mülk sahibinin mirasçıları olan davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ...'e atfedilebilecek kusurun bulunmadığı, birleşen davada davalı ...'a husumet yöneltilemeyecek olması, yangının davalı Toroslar EDAŞ'ın işletme, bakım ve onarımından sorumlu olduğu elektrik hattından çıktığının tespit edilmesi karşısında; davalı Toroslar EDAŞ vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Tazminat hukukunun bir ilkesi olarak, sorumluluk şartları gerçekleştiği takdirde, zarar veren, zarar görenin mal varlığında oluşan eksilmeyi gidermekle yükümlüdür.
3. Orman İdaresinin; ormanlık alanlarda veya bu alanlara sıçrama olasılığına karşı özel mülkiyete konu taşınmazlarda çıkan yangınların söndürülmesi nedeniyle yapmış olduğu; iaşe giderleri, yangında çalışan işçilere (toplu iş sözleşmesi vb. nedenlerle) ödediği tazminatlar, yangın yerine ulaşım için kullandığı araçlar ile yangını söndürmede kullandığı arazöz, dozer ve diğer hava araçları nedeniyle yaptığı giderlerin; gerek haksız fiilin meydana gelmesi, gerekse bu haksız fiilden kaynaklanan zararın daha da büyümemesi için yapılmış olduğu gözetildiğinde, orman idaresinin yapmış olduğu bu giderlerin tamamını gerçek zarar ilkesi kapsamında haksız fiilin sorumlularından isteyebileceği, diğer bir anlatımla; bu giderlerin, genel idare giderleri olarak kabul edilemeyeceği hususu, yukarıda yer verilen Hukuk Genel Kurulu ve Dairemiz ilamları ile kabul edilmiştir.
4.Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; dava, orman yangınına neden olunması sonucunda yangına müdahale nedeniyle uğranılan maddi zararın tazmini istemine ilişkindir. Davacı idare dosya kapsamı itibariyle davalının kusuru ile meydana gelen yangına müdahale etmiş; yapılan işçi, araç, arazöz ve helikopter, uçak masraflarının davalıdan tazminini istemiştir.
5.Hal böyle olunca İlk Derece Mahkemece; davaya konu edilen yangın nedeniyle davacı idarenin yapmış olduğu bu giderlerin tümünü gerçek zarar ilkesi uyarınca, yangının çıkmasında tam kusurlu olan davalı Toroslar EDAŞ ve birleşen dava davalısı ... Şirketinden müştereken isteyebileceği nazara alınarak, gerekirse görüşüne başvurulan bilirkişi heyetinden ek rapor alınması suretiyle, davacı idarenin davalı Toroslar EDAŞ ve birleşen dava davalısı ... Şirketinden müştereken ve müteselsilen isteyebileceği zarar miktarının belirlenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1.Davalı Toroslar EDAŞ vekilinin tüm, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2.Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi uyarınca davacı yararına BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davalıya yükletilmesine,
1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
02.12.2024 tarihinde oy birliği ile karar verildi.