"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/18 E., 2023/160 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kızıltepe 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/292 E., 2021/574 K.
Taraflar arasındaki muarazanın giderilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davalı ... EDAŞ yönünden davanın kabulüne, davalı TEİAŞ yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararın davalılardan Dicle EDAŞ vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan Dicle EDAŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkillerinin mesken abonesi olduğu davalı ... EDAŞ tarafından köylere jeneratör dağıtılıp mazot satılarak elektrik ihtiyacının bu şekilde sağlanması amacıyla yeni bir sistem kurulduğunu, borcunu ödemeyen tarımsal abonelerin elektriklerini Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'ne uygun şekilde kesmek yerine ana hattan gelen elektriği toplu olarak keserek veya monofaza düşürerek köyde ikamet eden tüm abone sahiplerinin enerjiden yararlanmasının engellendiğini,
ayrıca köyün içme suyu kaynağının üç faz elektrikle çalışması nedeniyle monofaza düşürüldüğünden içme suyuna dahi ulaşılamadığını, bu uygulamaların yürürlükteki mevzuata aykırı olduğunu ileri sürerek; davalı şirketin ana trafolardan toplu halde elektrik kesmek ve monofaza indirmek şeklindeki uygulamasının abonelik sözleşmesi ve yönetmeliğe aykırı olduğunun tespiti ile bu surette yaratılan muarazanın men’ini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... EDAŞ vekili; Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinde şirketin elektrik dağıtımını nasıl yapması gerektiğine ilişkin bir düzenleme olmadığını, tarımsal sulamada kaçak elektriğin önüne geçebilmek için jeneratörle enerji verme yoluna gidildiğini, mağduriyete sebebiyet vermemek amacıyla köyde su dağıtımı yapılabilmesi için yakıt ve bakım masrafları da dahil sabit jeneratör hizmeti vermek istediklerini, Dicle Bölgesinde kaçak kullanımın fazla olduğunu, bunun da kamu zararı oluşturduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
2. Davalı TEİAŞ vekili; elektrik aboneliği sözleşmesinin davacı ile diğer davalı arasında yapıldığını, abone ilişkisi kapsamında enerji açma ve kapama işlemlerinin münhasıran diğer davalı tarafından yerine getirildiğini, davacının taleplerinin elektrik dağıtımına ve bunun kalitesine ilişkin olup bundan tamamen davalı ... şirketinin sorumlu olduğunu, müvekkili şirkete husumet yöneltilemeyeceğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacılar ile davalı ... EDAŞ arasında abonelik sözleşmeleri bulunduğu, davalı şirket tarafından elektrik enerjisi dağıtımı yapılan trafoda enerji seviyesinin trifazdan monofaza düşürüldüğünün davalı şirketin de kabulünde olduğu, mahallinde keşif yapılmak suretiyle aldırılan elektrik bilirkişisi raporunda; üç fazlı bir sistemde monofaza düşülmesi sonucu kullanıcıların 1/3’ünün enerjili, 2/3’ünün enerjisiz kalacağı, kesintisiz enerji sağlamak üzere kullanılan jeneratörlerin uzun süreli kullanımda harmonik oluşturacağından uzun süreli kullanımının uygun olmadığı, tüketim maliyeti sonuçlarına göre jeneratör ile enerji üretiminin, iletim şebekesinden sağlanan enerjiye göre daha maliyetli olduğu ve monofaza düşürülme olayının Yönetmelikte karşılığının bulunmadığı yönünde görüş bildirildiği; Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliği, Elektrik Dağıtımı ve Perakende Satışına İlişkin Hizmet Kalitesi Yönetmeliği ve Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde elektrik dağıtımının ve elektrik dağıtım planı hazırlanmasının kapsamının belirlendiği, bu kapsamda teknolojik gelişmelere uygun, düşük maliyetle yüksek hizmet kalitesi sağlanması ile kullanıcı talepleri de gözetilerek hizmet kalitesinin artırılması hususlarında dağıtım şirketinin yükümlülüğünün bulunduğu, davalı şirket tarafından gerçekleştirilen elektrik dağıtımının sürekli ve kesintisiz olması gerektiği, ancak jeneratörle enerji sağlanmasının belirtilen şartları sağlayamayacağı; öte yandan borcu bulunan abonelerin bireysel olarak elektrik enerjisinin kesilmesi ve kaçak elektrik kullanılması halinde davalı şirket tarafından yapılması gerekenler hususunda mevzuatta düzenleme bulunduğu, davalı ... şirketince elektrik enerjisinin üç faz ile verilmekte iken tek faza düşürülmesi suretiyle yapılan işlemin yarattığı sonuçlar ile yapılan işlemin dünyada etkisini sürdüren pandemi sürecinde uygulamaya konulmasının dolaylı olarak köydeki su dağıtımını etkilediği ve salgın hastalık döneminde suya duyulan ihtiyaç da gözetildiğinde mevzuata ve abonelik sözleşmesine uygun olmadığı, borcunu ödemeyen veya kaçak elektrik tüketimi yapan borçluların elektriğini kesmek amacıyla köye giden elektrik akımını trifazdan monofaza düşürmek suretiyle, borcunu ödeyen aboneliklere ise jeneratör vasıtasıyla süreli ve kesintili olarak elektrik dağıtımı yapılması suretiyle yaratılan muarazanın davalı olarak gösterilen TEİAŞ ile bir ilgisinin bulunmadığı gerekçesiyle; davalı ... EDAŞ yönünden davanın kabulü ile davalı tarafından jeneratörle elektrik dağıtımı yapılmak suretiyle gerçekleştirilen işlemin yönetmeliğe ve abonelik sözleşmesine aykırı olduğunun tespitine, temin edilen elektrik enerjisinin üç faz (trifaz) bağlantısı olarak tesis edilmesi gerekirken monofaz seviyesine düşürülmesi suretiyle yaratılan muarazanın men'ine, davalı TEİAŞ yönünden ise husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Dicle EDAŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; müvekkili şirketin EPDK ve TEDAŞ denetimine tabi olduğunu, tüm iş ve işlemlerini mevzuata uygun olarak icra ettikğini, davanın açılmasındaki asıl amacın güncel fatura ve kaçak borcu olan tarımsal sulama abonelerine enerjinin temini olduğunu, meskenlere usulüne uygun olarak monafaz enerji verildiğini, trifaz enerji zaten verilemeyeceğini, mevzuat gereği müvekkili şirketin kaçak trafoya enerji verme yükümlülüğünün bulunmadığını; köy içme sularının ...'nun sorumluluğunda olduğunu, müvekkili şirketin içme suyunu besleyen ana trafoyu jenaratör desteği ile çalıştırmak istediğini ancak köylülerin izin vermediğini, bölgede yüksek oranda kaçak enerji kullanılmasından dolayı elektrik akımının güçsüzleştiğini, bu nedenle sürekli kesinti meydana geldiğini, müvekkilince mevzuat kapsamında tedarik edilen ve tüketicilere ulaştırılan elektrik enerjisi bedelinin tahsiline yönelik çalışma başlatıldığını, ancak bir kısım çiftçilerin elektrik bedelini ödememek ve mevzuatta gösterilen yükümlülükleri yerine getirmemek için her türlü yolu kullandığını; hükme esas alınan bilirkişi raporunun gerçeklikten ve objektiflikten uzak olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; mahallindeki olası kaçak kullanımların nasıl tespit edileceği ve müeyyidesinin ne olacağının Yönetmelikte belirlenmiş olduğu, ayrıca davalının elektrik kesintileri hariç anlaşma koşulları çerçevesinde taahhüt ettiği elektrik enerjisini ve/veya kapasiteyi kesintisiz olarak sağlaması gerektiğinin açıkça düzenlendiği, Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Dicle EDAŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı ... tarafından elektrik hizmetinin verilmesi sırasında yaratılan muarazanın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 1 inci maddesi,
2. 30.05.2018 tarihli Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Tedarikçilerin Yükümlülükleri" başlığı altında yer alan 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi.
3. Değerlendirme
1. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 1 inci maddesine göre, Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanmasıdır.
2. Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Tedarikçilerin Yükümlülükleri" başlığı altında yer alan 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise; tedarikçilerin, elektrik kesintileri hariç anlaşma koşulları çerçevesinde taahhüt ettiği elektrik enerjisi ve/veya kapasiteyi kesintisiz olarak sağlayacağı hüküm altına alınmıştır.
3. Somut olaya gelince; davacıların, davalı ... EDAŞ'ın elektrik abonesi olduğu, aboneliğe konu yerleşim yeri olan köye elektrik dağıtım faaliyetinde bulunan davalı şirket tarafından, köye giden elektrik akımının trifazdan monofaza düşürülmesi suretiyle jeneratör vasıtasıyla elektrik dağıtımının hayata geçirilmeye çalışıldığı, bu süreçte bölgede uzun süreli elektrik kesintilerinin yaşandığı, bölge halkının su ihtiyacını karşıladığı sulama kuyusuna ait trafonun çalışmadığı sabit olup, bu husus davalının da kabulündedir.
4. Derece mahkemelerince hükme esas alınan, denetime elverişli bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere; yukarıda açıklanan ilgili mevzuat uyarınca, kullanıcılarına düşük maliyetle, yüksek kalitede, kesintisiz elektrik enerjisi sunmakla yükümlü olan davalı şirket tarafından uygulamaya konulmak istenilen jeneratör ile enerji dağıtımının, uzun süreli elektrik dağıtımına uygun olmadığı, iletim şebekesinden sağlanan enerjiye göre daha maliyetli olduğu, bu durumda davalının ilgili mevzuata ve abonelik sözleşmesine aykırı davranış sergilediği anlaşılmakla, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.