"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/388 E., 2021/423 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ: Van 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2008/51 E., 2018/235 K.
Taraflar arasındaki rücuen tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı vekili yönünden esastan reddine, davalı ... yönünden süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve adli yardım talebi ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin ve davalının ...'ın adli yardım talebinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili; Van Emniyet Müdürlüğünde görevli polis memuru ... 14.02.2000 tarihinde terör operasyonunda yaralanması nedeniyle 2330 sayılı yasaya göre ve Van İdare Mahkemesinin 2002/969 E., 2005/3044 K.sayılı kararına göre toplam 182.593,13 TL ödendiğini beyanla bu miktarın ödeme tarihi olan 14.12.2000 tarihinden itibaren faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
2. Davacı vekili, birleşen 2008/52 E. dosyasında; 14.02.2000 tarihinde terör operasyonunda ölen polis memurları ..., ..., ..., ...,... ile yaralanan ... için toplam 68.591,00 TL ödeme yapıldığı beyanla ödeme tarihi olan 25.08.2001 tarihinden itibaren faiziyle talep edilmiştir.
3. Davacı vekili birleşen 2008/15 E. dosyasında; 14.02.2000 tarihinde terör operasyonunda ölen polis memurları ..., ...,..., ... ile yaralanan ... için toplam 16.197,50 TL ödeme yapıldığı beyanla ödeme tarihi olan 18.11.2009 tarihinden itibaren faiziyle talep edilmiştir.
II. CEVAP
Davalılar, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı idarenin birleşen 2008/52 Esas sayılı dosyada dava dışı polis memurlarından ...., ...., ...., ...., ....'nin şehit edilmesi nedeniyle desteğinden yoksun kalan yakınlarına 13.119,50'şer TL'den toplam 65.597,50 TL ve yaralanan ..'ye 2.994,40 TL ödediği, ödediği bedelden rücu edebileceği miktarın toplam 68.221,00 TL olduğu; birleşen 2010/15 Esas sayılı dosyada dava dışı polis memuru ...'ya Van 2. İdare Mahkemesinin 2002/969 Esas sayılı 5.000,00 TL'lik manevi tazminat kararına istinaden icra masrafları ile birlikte toplamda 16.197,00 TL ödediği ve bu bedelin tamamını rücu edebileceği, asıl 2008/51 Esas sayılı dosyada polis memuru ...'nın yaralanması nedeniyle Van 2. İdare Mahkemesinin 2002/969 Esas sayılı dosyasında hükmedilen efor kaybı, maluliyet ve manevi tazminat toplamı olarak 182.593,13 TL tazminat talep edilmiş ise de, bu kalemlerden efor kaybına ilişkin 177.593,13 TL'lik kısmın dava dışı polis memuruna ödendiğine dair dosyaya delil sunulmadığından reddi gerektiği, maluliyet tazminatına ilişkin ise ödeme belgelerine göre ödediği 3.671,75 TL'den rücu edebileceği miktarın 3.280,00 TL olduğu anlaşıldığından kısmen kabul kararı verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... ve ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Van Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan ...'in, 14.02.2000 tarihinde gerçekleştirilen terör operasyonunda yaralanmış olduğunu, Van 3. Ağır Ceza Mahkemesinin 2004/199 Esas 2006/53 Karar sayılı ilamı ile davalılar hakkında "Türkiye Cumhuriyetinin Anayasal Düzenini Silah Zoru İle Değiştirmeye Teşebbüs Etmek" suçundan yargılama yapıldığını, anılan mahkemenin kararı ile davalıların mahkum edilmiş olduklarını, söz konusu kararın temyiz edilmesi üzerine gittiği Yargıtay 9.C.D.'nin 15.03.2007 gün ve 2006/6871 E. 2006/2107 K. Sayılı ilamı ile davalıların suçu sabit görülerek onanarak kesinleşmiş olduğunu, yerel mahkemenin kararında İçişleri Bakanlığının hukuk mahkemelerinde dava açmakta muhtariyetine kararı verildiğini, terör operasyonunda yaralanan ... tarafından ... aleyhine Van İdare Mahkemesinde açılan dava neticesinde 12.12.2005 gün ve 2002/969 E. 2005/3044 K. sayılı ilamı gereği yapılan ödemeler ile ... emniyet genel müdürlüğü nakdi tazminat komisyonunun 2330 sayılı nakdi tazminat ve aylık bağlanması hakkında kanuna dayalı olarak yapılan ödemelerin 182.593,13 TL olduğunu ve bu miktar ödemenin ...'e yapıldığını, haksız eylemleri ile devletin kamu görevlisine tazminat ödemesine sebebiyet veren davalılardan, idarenin uğradığı zararın rücu'en tazminine karar verilmesini talep ettikleri, bu sebepler ile davacı idare tarafından ödenen 182.593,13 TL tutarındaki tazminatın ödeme tarihi olan 14.12.2000 gününden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tazmin ve tahsilini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; vekalet ücreti yönünden her davalı için ayrı vekalet ücretini hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili; adli yardım talebi ile olay yerinde kimliğinin bulunması neticesinde aleyhine hüküm verildiğini ifade ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; mahkemece alınan bilirkişi raporunun usule uygun olduğu, tarafların itirazı üzerine ek rapor alındığı mahkemece davacı vekiline bilirkişi raporundaki ödeme belgelerini sunması için 10.11.2016, 19.01.2017 celselerde süre verildiği ancak davacı vekilinin verilen sürelere rağmen sözlü yargılama aşamasına kadar beyanda bulunmadığı, ödeme belgelerini mahkemeye sunmadığı, yargılama gideri ve vekalet ücretinin doğru olarak belirlendiği anlaşıldığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusu yasal süresi içerisinde olmadığından istinaf dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Davalı ... vekilinin istinaf başvurusuna ilişkin olarak 01.02.2019 tarihli 2008/51 E. ve 2018/235 K. sayılı ek kararı ile istinaf harcı tamamlama muhtırasına rağmen yasal süre içerisinde istinaf harcının tamamlanmaması sebebiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı ... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; taraflar yönünden kesinleşen kararlar uyarınca açılan rücuen tazminat davasının kesinleşen kusur ve zarar miktarı yönünden değerlendirilme ve tenkis yapılmasının mevzuata aykırı olduğunu, davalılar lehine hükmedilen vekalet ücretlerinin maktu olması gerektiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili, müvekkilinin olay yerinde olmadığını, sadece kimliğinin bulunduğunu, Anayasa Mahkemesince yeniden yargılanma kararı verildiğini, Van 1. Ağır Ceza Mahkemesi 2019/32 Esas sayılı dosya üzerinden yapılan yargılamanın yenilenmesi davasında beraat kararı verildiği, kararın kesinleştiği belirtilerek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, kendilerine gerekçeli kararın tebliğ edilmediğini, dolayısıyla istinaf başvurusunun reddi kararının doğru olmadığını ifadeyle bozma kararı verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, haksız eylem sonucu ölen ve yaralanan dava dışı kamu görevlilerine 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereğince ödenen tazminatın, haksız eylem sorumlusu olan davalılardan rücuen tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun
3. Değerlendirme
A) Davalı ... vekilinin temyiz talebi yönünden;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) öngördüğü yargılama sistemine göre İlk Derece Mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir. Kural olarak İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı istinaf başvurusunda bulunmayan tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Somut olayda İlk Derece Mahkemesi kararını süresinde istinaf etmeyen davalı ...'ın temyiz dilekçesinin reddi gerekmektedir.
B) Davacı vekilinin temyiz talebi yönünden;
1. Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre birleşen davalar yönünden reddedilen ve temyize konu edilen toplam miktarlar 65.597,50 TL ve 16.197.50 TL olup, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 78.630,00 TL’nin altında kalmaktadır.
2. Asıl dava yönünden temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve davacı vekiline mahkemece süre verilmesine rağmen ödeme belgelerinin dosyaya sunulmadığının anlaşılmasına göre davacı vekilin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ...'ın temyiz dilekçesinin REDDİNE,
2. Birleşen davalara yönelik davacı vekilinin temyiz dilekçelerinin miktar yönünden reddine,
3.Temyiz olunan asıl davaya yönelik Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.