"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1958 E., 2022/2927 K.
15
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2015/546 E., 2019/570 K.
Taraflar arasındaki Kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafça istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; Ankara ilinde bulunan ... Eczanesi’nin sahibi olduğunu, Emekli olmadan önce kendisini hayır işlerine adadığından Eskişehir’de bulunan ... ... Engelli Bakım Merkezine yardımcı olmak adına bakım merkezinde tedavi gören hastaların ilaçlarını usulüne uygun olarak eczanesinden karşıladığını, ancak engelli hastaların ilaçlarının karşılanması sonrasında davalı Kurumun 12.06.2015 tarihli işlemi ile ilaçları karşılarken taraflar arasındaki sözleşmeye aykırı davranıldığı gerekçesiyle; muayene katılım payı tahsil etmemesi sebebi ile 1 kez uyarılması, muayene katılım payı tahsil edilmeyen reçeteler için 146.385,04 TL cezai şart, muayene katılım payı tahsil edilmeyen reçete bedeli olan 38.180.53 TL.’nin yasal faizi ile birlikte tahsiline, C grubuna dahil edilmesi gereken reçetelerin A ve B grubuna katılarak fatura edilmesi sebebiyle 31.615,44 TL reçete bedelinin yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verildiğini, ancak katılım paylarının ödendiğinin sorumlu müdür beyanından anlaşıldığından Kurum işleminin haksız olduğunun tespiti ile iptaline ve muarazanın giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde; cezai işlemin yerinde olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 285 reçetede oluşan katılım payının ... ... Engelli Bakım Merkezi ile Eczane arasında daha sonra tahsil edileceği hususunda varılan mutabakatta, hastaların reçetelerinde oluşabilecek katılım payının eczaneye hiç ödenmeyeceği yönünde değil, hastaların paralarının olduğu zaman ödeme yapılmak üzere mutabakata varıldığı, diğer yandan, ... ... Engelli Bakım Merkezi müdürü ... Tüncal tarafından İlgili Makama yazılan yazıda, ... Eczanesinin sahibi ... ile görüşüp ilaç reçetelerinin fakslanması ve ilaç farkı doğması halinde onları da elden ödedik” şeklinde beyanından da hastalara yazılan reçetelerde oluşan katılım payının davacı eczaneye ödendiği, bu nedenle 2012 yılı protokolün 5.3.6 maddesi uyarınca uygulanan 1 ... kez uyarı işlemi ve 46.385,04.-TL cezai şart ve cezai isleme dayanak olan 285 adet reçete bedeli olan 38.180,53 TL’nin 4.3.6 maddesi uyarınca tahsili işleminin yerinde olmadığı, Eskişehir ilinde faaliyet gösteren ... ... Özürlü Bakım Merkezi’nde kalan kişilere Aralık 2012 ve Aralık 2013 tarihleri arasındaki sıralı dağıtım (kotalı) kapsamındaki reçetelerin, davacı tarafından Kuruma C grubu reçeteler ekinde fatura edilmesi gerekirken, kota aşımı olması sebebiyle aynı dönem içerisinde A, B ve C grubu reçeteleri arasına yayarak Kuruma fatura edildiği tespit edildiği belirtilerek, yersiz olarak ödenen 31.615,44 TL reçete bedelinin kesinti yapılması işleminin 2012 yılı protokolünün 3.7 nci maddesinde yer ... “Protokol ekinde (EK-4) belirtilen reçeteler Türk Eczacıları Birliği sorumluluğunda ve ilgili Bölge Eczacı Odası koordinasyonunda eczanelerce eşit paylaşım esasına dayanarak karşılanır. Söz konusu reçeteler eczacı tarafından Bölge Eczacı Odasına onaylatıldıktan sonra Kuruma fatura edilecektir.” hükmüne göre reçetelerin ödenmeyeceği yönünde bir düzenleme bulunmadığından davanın kabulüne; davalı tarafından davacıya uygulanan 146.385,04 TL cezai şartın, 38.180,53 TL ve 31.615,44 TL kesintilerin haksız olduğunun tespiti ve 146.385,04 TL cezai şartın, 38.180,53 TL ve 31.615,44 TL haksız kesintilerin iptali ile bu miktarlar için muarazanın giderilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinafa Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı tarafça istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
B. İstinaf Nedenleri
Davalı istinaf dilekçesinde özetle; davacının reçeteler karşılığı elden tahsil edilmesi gereken ücretleri tahsil etmediği, sözleşme serbestisi ilkelerine göre işlemin sözleşme ve hukuka uygun olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli ve uyuşmazlığı çözer mahiyette olduğu, davalı Kurum tarafından ceza-i işlem uygulanmadan önce yeterince inceleme ve araştırma yapılmadan dava dışı sağlık kuruluşu tarafından ... taraflı hazırlanan dilekçe içeriğine dayalı şekilde işlem tesis edildiği, kaldı ki, söz konusu yazı içeriği ve dava dışı bakım merkezinin müdürü tarafından yollanan yazı içeriğinden katılım paylarının tahsil edilmediği sonucuna ulaşılamayacağı, somut verilere dayalı olmayan şekilde tesis edilen Kurum işleminin usul ve yasaya uygun olmadığı anlaşılmakla davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı taraf temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını yinelemek suretiyle verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek, bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 2012 yılı SGK kapsamındaki kişilerin TEB üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin protokolün 5.3.6 ve 3.7 nci maddelerini ihlal ... etmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2012 yılı SGK kapsamındaki kişilerin TEB üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin protokolün 5.3.6 ncı maddesi şu şekildedir;
“Kurumun mahsup suretiyle tahsilini yaptığı haller hariç olmak üzere, alınması gereken ilaç katılım payları ve/veya poliklinik muayene katılım payı tahsil etmeyen veya hastaya iade eden eczacılara, ilk tespitte 500 (beşyüz) TL cezai şart uygulanarak eczane yazılı olarak uyarılır, yazılı uyarıya rağmen tekrarı halinde sözleşme feshedilir ve 1 (Bir) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Tespit işlemi Kurumca yapılabileceği gibi ilgili eczacı odası tarafından da yapılabilir. Tespit işleminin, ilgili eczacı odası tarafından yapılması ve Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyetince onaylanarak Kuruma yazılı olarak bildirilmesi halinde Kurum tarafından madde hükümleri uygulanır. Eczacı odası tespiti ve TEB Merkez Heyeti onayına istinaden yapılan işlemlerin yargı kararı ile haksız yapıldığına karar verilmesi durumunda, eczacının uğradığı her türlü maddi ve manevi zarar, tespiti yapan eczacı odası ile Türk Eczacıları Birliğince müteselsilen karşılanır. Ancak Kurum aleyhine dava açılması halinde, açılan dava Türk Eczacıları Birliğine ihbar edilir. Eczacı tarafından, poliklinik muayene katılım payı tahsil edilmemesi veya iade edilmesi halinde uygulanacak cezai şart tutarının hesaplanmasında (6.17) numaralı madde hükmünün son fıkrası uygulanmaz. Provizyon sisteminde, eşdeğer ilaç uygulaması nedeniyle oluşan fiyat farklarının eczane tarafından tahsil edilmediğinin tespiti halinde, bu madde hükmü uygulanır.”
2. 2012 yılı SGK kapsamındaki kişilerin TEB üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin protokolün 3.7 nci maddesi şu şekildedir;
“Protokol ekinde (EK-4) belirtilen reçeteler Türk Eczacıları Birliği sorumluluğunda ve ilgili Bölge Eczacı Odası koordinasyonunda eczanelerce eşit paylaşım esasına dayanarak üst limitli olarak karşılanır. Söz konusu reçeteler eczacı tarafından Bölge Eczacı Odasına onaylatıldıktan sonra Kuruma fatura edilecektir.
Kurum sağlık yardımlarından faydalanan kişiler, bu madde kapsamındaki reçeteleri ile istedikleri eczaneye başvurabilirler. Bu madde hükmüyle ilgili düzenlemeler protokol ekinde (EK-4) belirtilmiştir. Gerek duyulan konularda TEB Merkez Heyeti hastayı mağdur etmeyecek ilave önlemler alır. TEB Merkez Heyeti bu maddenin uygulanmasını yasal düzenlemeler ve mahkeme kararlarına uygun olarak yapar.
Sisteme ilişkin Kuruma iletilen öneri ve şikâyetler Kurum tarafından yazılı olarak TEB’e iletilir. TEB tarafından yapılan iyileştirmeler de Kuruma yazılı olarak bildirilir.
Bölge Eczacı Odaları tarafından hizmetin yürütümü için gerekli olan katkı payı, bu sistemin işleyişi için yapılan masrafları geçmeyecek şekilde TEB Merkez Heyeti tarafından belirlenir. Bölge Eczacı Odaları üçer aylık dönemlerde sistemin gelir ve giderlerini gösteren belgeleri TEB aracılığıyla Kuruma rapor eder.
Kişilerin ilaca erişiminin, dağıtımı yapan eczacı odası tarafından aksatılması halinde bu sorun giderilinceye kadar aksaklığın olduğu bölgede Kurum bu madde hükmünü uygulamamaya yetkilidir.”
3.Değerlendirme
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre; davacının Kuruma fatura ettiği ... ... Özürlü Bakım Merkezinde kalan kişiler adına düzenlenen 285 adet reçetede katılım payını tahsil etmediğinin Kurum müdürünün beyanı dikkate alındığında Kurumca ispatlanamadığı anlaşıldığından ayrıca davacının C grubu reçeteleri usulüne uygun faturalandırmadığı gerekçesiyle uygulanan reçete bedeli kesintisi işleminin taraflar arasındaki protokol hükümlerine göre dayanağı olmadığından mahkeme kararı yerinde olmakla davalının temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.