"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2014/474 E., 2014/679 K.
DAVA TARİHİ : 09.09.2014
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kararı davalı tarafından temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; maliki bulunduğu ... ili, ... ilçesi, ... ... Mahallesi 1184.Sokak No: 30 adresindeki 360 m²'lik tapu tahsisli hissesini 100 m²'lik daire karşılığında ... Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi kapsamında davalıya devrettiğini, enkaz ve ağaç bedellerinin hesaplandığını, devredilen arsa miktarının 100 m²'lik daire için gerekli olan arsa miktarından eksik bulunduğu, eksik bu kısım için ödenecek bedelden tespit edilen ... bedelinin %10'unun düşülerek borç çıkartıldığını, ... bedelinin kalan kısmı olan 8.847,00 TL'nin ödenmediğini, bakiye alacağın tahsili için ... 26. İcra Müdürlüğünün 2014/15663 E. sayılı dosyasında takip başlattıklarını, borçlu davalının itirazı ile takibin durduğunu ileri sürerek, takibe vaki itirazın iptali ile inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; davanın idare mahkemesinde görülmesi gerektiğini, davacının tapu tahsis belgeli gecekondusu için ... bedelinin değil, enkaz bedelinin ödeneceğinin kanunda açıkça belirtilmiş olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen tarih ve sayılı kararıyla; taraflar arasında düzenlenen 31.05.2013 günlü tapu tahsis belgeli tesis karşılığı konut sözleşmesi ile uzlaşma komisyon raporunda, ... bedelinin ödenmesi gerektiği kararlaştırıldığı halde, borçtan enkaz bedelinin düşüldüğü, sözleşme eki niteliğindeki analiz raporunda ... bedelinin 10.120,67 TL olarak belirlendiği, bu bedele tarafların itirazının olmadığı, davalı idarece sözleşme ve uzlaşma komisyon raporunda kararlaştırılan ... bedelinin değil de enkaz bedelinin ödendiği, oysa ... bedelinin ödenmesi gerektiği anlaşılmakla, analiz raporuyla tespit edilen 10.120,67 TL'lik ... bedelinden sözleşme uyarınca mahsup edilen 1.273,07 TL'nin düşülmesiyle davacının 8.847,06 TL alacaklı bulunduğu anlaşılmakla, davanın kabulüne, davalı borçlunun aleyhindeki ... 26. İcra Müdürlüğünün 2014/15663 sayılı takibe vaki itirazının iptaline, 8.847,00 TL üzerinden %20 inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı; davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, 5393 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesi gereğince belgesiz gecekonduları bulunan hak sahiplerine enkaz bedelinin ödendiğini, yapılan işlemin satın alma usulü şeklinde yapılan bir kamulaştırma işlemi olduğunu, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi ile 13. Hukuk Dairesinin içtihatları arasında çelişki olduğunu, enkaz bedeli üzerinden tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğunu belirterek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında taraflar arasında imzalanan tapu tahsis belgeli tesis sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'un 10 ve 13 üncü maddeleri.
2. Dairenin 13.10.2021 tarihli 2020/12053 E., 2021/9996 K. sayılı ilamı.
3. Değerlendirme
1. Dosyanın incelenmesinde, davacıya ait tapu tahsis belgeli gecekondunun kentsel dönüşüm projesi kapsamında davalı Belediyeye devri hususunda taraflar arasında 31.05.2014 sözleşme yapılmış olup, bu sözleşme kapsamında davalı ... tarafından 10800 analiz numaralı kıymet takdir raporu düzenlenmiştir. Muhtesat bedeli ( ... net tutarı ) 10.120,67 TL, enkaz bedeli 1.273,07 TL olarak belirlenen bu bedellerden sadece 1.273,07 TL enkaz bedelinin davacıya ödendiği anlaşılmıştır.
2. 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'un “Tapu tahsis belgesi verilen gecekondular” başlıklı 13 üncü maddesi; “Tapu tahsis belgesi verilen gecekondular hakkında aşağıdaki uygulamalar yapılır.
a) (Değişik: 22/5/1986-3290/6 md.) Bu Kanun gereğince arsa tahsis edilecek kimselerin; kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü ... yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması gerekir.
b) (Değişik: 22/5/1986 -3290/6 md.) Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edilir. Gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verilir. Tahsis edilen arsa veya hissenin bedeli 4/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kanun veya 6/6/1984 tarihli ve 3016 sayılı Kanuna göre tespit edilir.” şeklinde düzenleme yer almaktadır.
Yine dava konusu dönüşüm projesine ilişkin Kentsel Dönüşüm Projesi Yönetmeliğinin “Borçlandırma suretiyle konut sözleşmesi” başlıklı 14 üncü maddesinde; “(1) Tapu tahsis belgesindeki tahsis miktarı 400 m² olup arsa borcu bulunmayan hak sahiplerine Belediye Meclisince belirlenecek büyüklükte bir adet konut verilir. Tapu tahsis belgesindeki tahsis miktarı 400 m2’den az olan maliklerin eksik arsa oranları, konut sözleşmesi ile Belediye Meclisince tespit edilecek konut büyüklüğünün inşaat maliyet bedeli oranı üzerinden hesaplanacak bedele, gecekonduya ait varsa arsa borcuda ilave edilerek, toplamdan; tesis ve müştemilata ait enkaz bedeli düşülerek borçlandırma yapılır.” düzenlemesi öngörülmüştür.
Belirtilen düzenlemelerin incelenmesinde, tapu tahsis belgeli taşınmaz üzerindeki bina ve eklentileri karşılığında ödenecek bedelin belirlenmesinde arsa üzerindeki yapılara ait enkaz bedelinin esas alınacağının öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
3. Tarafların anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde imzaladıkları ... Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Tapu Tahsis Belgeli Tesis Karşılığı Konut Sözleşmesinde hak sahibinin alacağı belirlenirken arsa üzerindeki tesis ve müştemilata ait enkaz bedeli esas alınarak bakiye alacağın belirleneceğinin kararlaştırıldığı açıktır. Taraflar arasında düzenlenen bu sözleşme; özel hukuk hükümlerine tabi ve geçerli bir sözleşme olduğundan taraflar yönünden bağlayıcıdır.
Yukarıda yapılan açıklamaların ışığında tapu tahsis belgeli taşınmaz üzerindeki bina ve eklentileri karşılığında ödenecek bedelin belirlenmesinde, gerek 2981 sayılı Kanun'un 13 üncü maddesinin (b) fıkrası; gerek Kentsel Dönüşüm Projesi Yönetmeliğinin 14 üncü maddesi ve gerekse tarafların serbest iradeleri ile imzaladıkları ve kendileri yönünden bağlayıcı sözleşme hükümleri uyarınca tapu tahsis belgeli gecekonduların bulunduğu arsa üzerindeki ... ve müştemilatlar ile ağaçlara ait bedelin belirlenmesinde enkaz bedelinin esas alınması gerekmektedir ( Hukuk Genel Kurulunun 10.06.2015 gün 2014/13-1500 E., 2015/1519 K. numaralı kararı da bu yöndedir.) .
4. Bu durumda, davacının sözleşme kapsamında davalıya devrettiği gecekondusu için sadece enkaz bedeli isteyebileceği, enkaz bedelinin de davacıya ödenmiş olması karşısında davacının başka bir şey talep edemeyeceği anlaşıldığından davanın tümüyle reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının davalı yararına BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine,
6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
10.10.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.