"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1691 E., 2023/1939 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bergama 1. Asliye Hukuk (Tüketici) Mahkemesi
SAYISI : 2020/544 E., 2022/284 K.
Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; istinaf başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılmasına, yeniden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine
karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; Dikili İlçesi ... Mahallesi 379 ada 1 ile 381 ada 1 parselde tapuya kayıtlı taşınmazlar üzerinde, davalı arsa sahibi kooperatif ile yüklenici ... Yapı Malzemeleri Madencilik San ve Tic. Ltd. Şti. arasında 379 parselde yapılacak olan konutların yükleniciye, 381 parsel taşınmazda yapılacak konutların ise arsa sahiplerine ait olacak şekilde noterde düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi akdedildiğini, ancak sözleşmede belirtilen süre içinde edimini yerine getirmediği gerekçesiyle davalı tarafından yükleniciye karşı açılan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin iptaline ilişkin dava sonunda Mahkemece sözleşmenin geriye etkili olacak şekilde feshine karar verildiğini, davalı tarafından yükleniciye karşı açılan davadan önce sözleşmede yükleniciye bırakılan 379 ada 1 parsel taşınmaz üzerinde inşa edilen davaya konu 7 bağımsız bölüm numaralı meskenin yüklenici tarafından dava dışı H. Y.'ye 14.05.2002 tarihinde satıldığını ve tapu devrinin gerçekleştirildiğini, davalının sözleşmenin Mahkemece feshedilmesi üzerine bu defa dava dışı H.Y'ye karşı söz konusu meskenin tapu kaydının iptali ile adına tescili talepli dava açtığını, davada ihtiyati tedbir talep edilmediğinden yargılama devam ederken 2010 tarihinde davaya konu taşınmazı dava dışı H.Y'den natamam olarak satın aldığı taşınmazı tamamlayıp bitirdiğini, davalının bu defa davacı müvekkiline karşı açtığı tapu iptal ve tescil davasında davaya konu meskenin tapu kaydının iptaliyle davalı adına tapuya tesciline karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, dava tarihi itibariyle taşınmazdaki meskenin değerinin 130.000,00 TL, arsa değerinin 30.000,00 TL olduğunu, müvekkili aleyhine açılan tapu iptal ve tescil davasının kesinleşmesi ile birlikte taşınmazın davalı arsa malikinin uhdesine geçtiğini ileri sürerek; dava konusu meskenin inşaat bedelinin belirlenmesine ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 130.000,00 TL tazminatın 25.03.2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davanın sebepsiz zenginleşmeden kaynaklı alacak davası olduğunu, taraflar arasında satış sözleşmesi bulunmadığını, davacının taşınmazı dava dışı Hanife'den satın aldığını, husumetin akidi olan bu kişiye yöneltilmesi gerektiğini, müvekkilinin fazladan tahsil ettiği bir bedelin bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi feshi halinde aynen ifa yükümlülüğünün yerini tazminat borcunun aldığı, tazminat isteminin ancak yükleniciye karşı ileri sürülebileceği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi feshedildiğinden ve arsa sahibi ile üçüncü kişi arasında bir sözleşme bulunmadığından davacının arsa sahibine karşı ileri sürebileceği hukuken korunan bir hakkı bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca yüklenicinin sözleşmede kararlaştırılan tapu kaydı ya da bağımsız bölümlere hak kazanabilmesi için inşaatı sözleşme ve eklerine, tasdikli ruhsat ve projesine, imar ile fen ve tekniğine uygun olarak tamamlayıp teslim etmesi gerektiğini, yüklenici tapuya hak kazanmadığı halde finans temini olanağı sağlamak üzere sözleşmenin başlangıcında ya da aşamalı olarak tapu devri yapılacağının kabul edildiğini, yapılan bu devirlerin avans niteliğinde olup tapu payı devredilmiş olsa dahi yüklenici edimini tamamen yerine getirmediği sürece ayni hakkı kazanmasının mümkün olmadığını, arsa sahibi avans niteliğinde devrettiği arsa paylarının iadesini isteyebileceğini, kat karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde yükleniciye düşen bağımsız bölümü satın alan kişilerin tapu kaydının, arsa malikince açılan davalar sonunda iptal edilmesi durumunda, bu kişilerin, Borçlar Kanunu hükümleri dairesinde, yükleniciye karşı dava açma ve zararlarını tazmin etme imkanlarının varlığı ve arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi kapsamında yüklenicinin halefi sıfatıyla sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde arsa sahiplerinden tazminat talep edebileceklerini, müvekkile ait tapu kaydının iptal edildiğini, davanın açıldığı tarih esas alındığında, davalının 30.000,00 TL değerinde olan arsa payı üzerine, yüklenici, ilk alıcı ve müvekkili tarafından yapılan inşaatlar sebebiyle 130.000,00 TL'lik bir değere sahip bina inşa edildiğini, bu değerin tamamının davalının uhdesine bedeli ödenmeksizin geçtiğini, müvekkilinin aynı oranda fakirleştiğini, davalı kötüniyetli davranarak açtığı sözleşmenin feshi ve tapu iptal davalarında ihtiyati tedbir talep etmeyerek yüklenici ile yükleniciden bağımsız bölüm satın alanların satın aldıkları inşaatları bitirmelerinin önü açıldığını, müvekkillinin kat karşılığı sözleşme akdeden yüklenici ile yükleniciden bağımsız bölüm satın alan kişinin halefi olarak kat karşılığı inşaat sözleşmesi Mahkemece geriye etkili olarak feshedildiğinden arsa sahibi olan davalının, yükleniciye inşaat bedelini geri ödeme yükümlülüğü altında olduğunu, Anayasa Mahkemesi kararı ve Yargıtay kararları doğrultusunda müvekkilinin yükleniciden bağımsız bölüm satın alan kişi olarak yüklenicinin arsa maliki davalıdan olan alacaklarına halef olduğunu ileri sürerek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; sözleşmenin nispiliği ilkesi çerçevesinde dava dışı satıcı H.Y'nin zapta karşı tekeffül hükümleri uyarınca davacıya karşı sorumluluğu bulunduğu bu nedenle davanın husumet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken aynen ifa yükümlülüğünün yerini tazminat borcunun aldığı ve tazminat isteminin ancak yükleniciye karşı ileri sürülebileceğinden bahisle davanın reddine karar verilmesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle; davacının istinaf talebinin gerekçenin düzeltilmesi yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi nedeniyle uğramış olduğu zararın tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 ve 115 inci maddeleri
3. Değerlendirme
Dosya kapsamından; düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde yükleniciye ait olacağı kararlaştırılan taşınmazın 14.05.2002 tarihinde dava dışı H.Y'ye tapu müdürlüğünde devredildiği, yüklenici ile davalı kooperatif arasında yapılan sözleşmenin geriye etkili olarak feshedildiği, dava dışı H.Y. aleyhine satışın iptali talebiyle açılan tapu iptal ve tescil davasında davanın kabulüne dair verilen kararın Yargıtay denetiminden geçerek 02.12.2012 tarihinde kesinleştiği, dava dışı H.Y. tarafından dava konusu taşınmazın 16.04.2010 tarihinde davacıya tapu müdürlüğünde devredildiği; sözleşmenin nispiliği ilkesi çerçevesinde, davacının akidi olan dava dışı satıcı H.Y'den talepte bulunabileceği anlaşılmakla, isteminin reddi ile kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.