"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2578 E., 2023/2338 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 5. Sulh Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/88 E., 2021/1674 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; davacının imzaladığı kira sözleşmeleri ile iki adet ticari plakalı aracını davalılardan kiraladığını, kira sözleşmelerinde edimlerinin yerine getirilmesi halinde ticari plakalar davalıda kalmak üzere araç mülkiyetlerinin davacıya devredileceğinin kararlaştırıldığını, davacının kira dönemi boyunca edimlerini yerine getirdiğini; kira bedellerini, maliye borçlarını ve trafik cezalarını ödediğini, elden ödenen kira bedellerinin karşılığı olan ve evvelce verilen senetlerin iade alındığını, ancak sözleşmeye rağmen davalıların araçları devretmediğini ileri sürerek; araçların adına tescilini, bu kabul edilmediği takdirde dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte 4.500,00 TL bedelin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; davacı kiracıya karşı kira bedellerinin tahsili amacıyla icra takibi başlatıldığını, davacının bu sözleşme ile yükümlendiği kira ilişkisinden doğan borcu ile aracın plaka ve duraktan hariç devrine ilişkin borcu olduğunu, davacının gerek kira borcunu gerekse aracın plaka ve duraktan ayrı bedel borcunu ödemediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; araç devri vaadi içeren sözleşmenin asıl sözleşmenin şekline tabi olacağı, eldeki davaya konu araç mülkiyetinin devri vaadine ilişkin sözleşmelerin noter vasıtasıyla yapılması gerektiği, tarafların geçersiz sözleşmeye istinaden verdiklerini geri isteyebileceği ancak satış vaadi sözleşmeleri dairesinde araçların tesciline yönelik herhangi bir ödeme yapıldığının ileri sürülmediği, kira ilişkisi çerçevesinde yapılan ödemelerin kiralananların kullanılması karşılığı olan kiracıya ait edimden ibaret olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
IV. İSTİNAF
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında imzalanan "Taksi Kiralama Sözleşmesi" başlıklı sözleşmelerin kira ilişkisi tamamlandığında mülkiyeti devralma hakkı da tanıyarak satış hükümlerini de içerdiği, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 29/2 maddesi gereğince kanun koyucu tarafından geçerlilik şekline tabi tutulmuş olan bir sözleşmeyi yapma vaadi içeren sözleşmenin de aynı geçerlilik şekline tabi olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 20/d fıkrası uyarınca araç satış sözleşmesinin geçerliliğinin noterde resmi şekilde yapılmasına bağlı olduğu, TBK'nın 29/2 maddesi gereğince araç satış sözleşmesi yapma vaadinin de aynı resmi şekle tabi bulunduğu, taraflar arasındaki adi yazılı satış taahhüdü sözleşmelerinin geçerlilik şekline uygun yapılmadığı, bu halde tarafların geçersiz sözleşmeye istinaden vermiş olduklarını talep edebilecekleri, davacı tarafça satış vaadi sözleşmesi kapsamında araçların tesciline yönelik herhangi bir ödeme yapılmadığı, kira ilişkisi kapsamında kiralananın kullanımı sebebiyle ödemeler yapıldığı anlaşıldığından Mahkemece terditli taleplerin reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, sözleşmelerin (7.) maddesi gereği davalıların araç mülkiyetini devir borçlarının doğduğunu, iradelerin bu yönde olduğunu, vergi borcu gibi kiracıya düşmeyen sorumlulukların yerine getirildiğini, Mahkemece sözleşmenin karma bir sözleşme kabul edilerek ödenenlerin iadesi talebinin reddinin hatalı olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesinin gerekçesi değiştirilerek sözleşmenin mülkiyeti nakil borcu doğurduğu kabul edilmekle, ödemelerin kiraya ilişkin verildiğine dair tespitinin kendi içerisinde çelişkili olduğunu, yargılama boyunca ödemelerin mülkiyeti nakil amacı ile yapıldığının beyan ve ispat edildiğini, tarafların iradesine aykırı bir şekilde karar verildiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını istemiştir.
B. Gerekçe ve Değerledirme
Uyuşmazlık, kira sözleşmesine konu araçların tescili olmadığı takdirde bedellerinin tahsili istemine ilişkindir.
Temyizen incelenen kararda belirtilen hukuki ilişkinin nitelendirilmesi ve gerekçeye göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370/1 maddesi uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.