"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/89 E., 2023/2033 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Aydın 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/310 E., 2021/629 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalılardan ... yönünden reddine, ... yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalılardan ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davacının başvurusunun esastan reddine, davalının başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılmasına, yeniden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; ... Alsancak Eğirdir hattında 174+194, 174+350 ve 175+648, 175+737 km'de bulunan ... sorumluluk alanında bulunan hemzemin geçit bekçili bariyer hizmetinin Ocak-Aralık 2011, Ocak-Aralık 2012 dönemlerine ait bekçilik hizmetlerinin sorumlu Belediye Başkanlıkları tarafından yerine getirilmemesi üzerine ihale yöntemi ile hizmet alınarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 526 vd maddelerindeki vekaletsiz iş görme hükümlerine istinaden yerine getirildiğini, dava konusu bu dönemine ait geçit bekçilik hizmeti için harcanan KDV dahil toplam 265.549,65 TL alacağının davalı ... Başkanlığından talep edilmesine rağmen ödenmediğini ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 265.549,65 TL alacağın temerrüt tarihlerinden tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili; davada görevli yargı yerinin idari yargı olduğunu, alacağın zamanaşımına uğradığını, davaya konu hemzemin geçitlerin Nazilli ilçesinin yetki ve sorumluluğunda olması nedeniyle müvekkili Kuruma davanın husumet yöneltilemeyeceğini, davacı tarafından dava tarihinden önce yapılan bir bildirim bulunmadığından temerrüt tarihinden itibaren faiz istenemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili; 6360 sayılı Kanun gereği davaya konu hemzemin geçitlerindeki sorumluluğun Aydın Büyükşehir Belediyesinde olduğunu ve müvekkili Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, alacağın zamanaşımına uğradığını, davacının talep ettiği alacak miktarının fahiş olduğunu, davacı tarafından dava tarihinden önce usulüne uygun olarak yapılan bir bildirim bulunmadığından temerrüt tarihinden itibaren faiz istenemeyeceğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu hemzemin geçitlerin 16.04.2014 tarihi öncesinde davalı ... Belediyesinin sorumluluk alanında kaldığı gerekçesiyle; davalı ... Belediyesi yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, davalı ... Belediyesi yönünden davanın kısmen kabulüne, 135.511,90 TL'nin 08.05.2012 tarihinden itibaren, 121.338,81 TL'nin 18.02.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Belediyesinden tahsiline, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ve davalılardan ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; 6360 sayılı Kanun'un Geçiçi 1 inci maddesi ve 6360 sayılı kanun ile değişen 5216 sayılı Kanun'un 7 nci maddesinin sorumluluğu ortadan kaldırmadığını, aksine sorumluluğu paylaştırarak diğer davalı olan Aydın Büyükşehir Belediyesini de sorumlu kuruluşlar arasına dahil ettiğini, her iki davalı ... Başkanlığının da dava konusu alacaktan sorumlu olduğunu, yetki ve sorumluluğun tespitine yönelik aldırılan şehir plancısı bilirkişi raporunun hükme esas alınmaya elverişli olmadığını, bilirkişiden ek rapor alınıp dava konusu hemzemin geçitlerin yetki ve sorumluluk durumlarının ayrı ayrı tespit edilmesi gerektiğini, hesap bilirkişisi raporunda müvekkil idare alacağı toplamının 256.850,71 TL olarak hesaplandığını, ancak müvekkili idare tarafından düzenlenen faturaların toplamının 265.549,65 olduğunu, bilirkişi raporunda hesaplanan alacak ile müvekkili idarenin düzenlediği faturalardaki alacak arasında 8.698,94 TL fark oluştuğunu, bu farkın oluşmasına bilirkişi raporunda her bir geçitte 3 adet bekçi görevlendirildiğinden hareketle hesap yapılmasının sebebiyet verdiğini, geçitlerde sürekli görev yapan bekçilerin yıllık izin, haftasonu izni, pazar ve bayram tatilleri vb. çalışmadığı durumlarda zaman zaman dördüncü bekçinin de görevlendirildiğinin dikkate alınmadığını belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili; 6360 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesi ile birlikte ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları ile alacak ve borçlarının Büyükşehir Belediyelerine devredildiğini, 6360 sayılı Kanun gereği davacı Kurumun talep ettiği alacağa konu hemzemin geçitteki sorumluluğun 5216 sayılı Kanun ve Aydın Büyükşehir Belediyesinin 16.04.2014 tarihli ve 28 sayılı meclis kararı ile davalı ... Belediyesine ait olduğunu, müvekkili idareye husumet yöneltilemeyeceğini, davaya konu hemzemin geçit bekçilik hizmetleri alacağı için zamanaşımı süresinin dolduğunu, hemzemin geçitte çalışacak olan işçilerin bağlı olduğu kamu kurum ve kuruluş personelinin geçit bekçisi olarak görevlendirilebilmesi için davacı Kurum ile bu kurum ve kuruluşlar arasında protokol imzalanması ve bu protokolün ilgili kuruluşun karar organınca onaylanması gerektiği halde böyle bir protokolün Belediye ile imzalanmamış olması nedeni ile davanın reddedilmesi gerektiğini, davacı Kurum tarafından usulüne uygun şekilde ihtarda bulunulmadığından davacının talep ettiği tarihler itibariyle temerrüdün gerçekleşmediğini belirterek, kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "..Davalı ... Belediyesi 6360 sayılı Kanun ile kurulmuş ve 31.03.2014 tarihinde tüzel kişilik kazanmıştır. Davalı ... Belediyesinin dava konusu talep edilen 2011 ve 2012 yılları alacak döneminde kurulmaması nedeniyle talep edilen alacaktan sorumluluğu bulunmadığından Mahkemece davanın davalı ... Belediyesi yönünden pasif husumet sebebi reddi usul ve yasaya uygun olup davacının bu hususa ilişkin istinaf itirazları yerinde değildir. Davalı ... Belediyesinin istinaf itirazlarının değerlendirilmesinde; Somut olayda talimat mahkemesince yapılan keşif sonucu fen bilirkişisinin tanzim ettiği bilirkişi raporunda, Nazilli ilçesi sınırları içerisinde bulunan dava konusu edilen 174+194, 174+350 kmde bulunan hemzemin geçitlerin Nazilli Aydın istikametinde, 175+648, 175 km'de bulunan hemzemin geçitlerin Nazilli Denizli istikametinde bulunduğu belirtilmiştir. Bunun üzerine Mahkemece alınan şehir planlayıcısı bilirkişi raporunda 16.04.2014 tarihli ve 28 sayılı meclis kararı öncesinde dava konusu hem zemin geçitlerin bulunduğu yolun yetki ve sorumluluğunun bağlı olduğu belediyeye ait olduğunu, bu karardan sonra yetkinin Büyükşehir Belediyelerine ait olduğunu bildirmiştir. Davalı ... Belediyesinin dava konusu talep edilen 2011 ve 2012 yılları Ocak-Aralık dönemi alacak döneminde kurulmaması ve 6360 sayılı Kanun'un geçici 1/8 inci maddesinin de dava konusu olayda uygulanmasının mümkün olmaması nedeniyle talep edilen alacaktan sorumluluğu yoktur. Bu nedenlerle dava konusu alacağa ilişkin hemzemin geçitleri 2011 ve 2012 yılı Ocak-Aralık döneminde davalı ... Belediyesinin sorumluluk alanında bulunmaktadır.
Talep edilen alacağa konu hizmetin davacı tarafından yerine getirildiği anlaşılmaktadır. Davalı ... Belediyesi kendi sorumluluk alanlarında bulunduğu ihtilafsız olan hemzemin geçitteki bekçilik hizmetini vermekle yükümlü olup, belediyenin bu hizmeti vermemesi nedeniyle davacı vekaletsiz iş görme hükümlerine binaen verdiği hizmetten dolayı yapmış olduğu ödemeyi hizmeti yerine getirmekle görevli Nazilli Belediyesinden isteyebileyecektir. Dava 10 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açılmıştır. Açıklanan bu nedenlerle davacının ve davalının istinaf nedenleri yerinde görülmemiştir.
Mahkemece alınan mali müşavir bilirkişi raporunda, davacı tarafından 174+194-174+350 ve 175+648-175+737 kmlerdeki geçitlerde çalışan 6 bekçi için yüklenicilerle yapılan sözleşmelere ve faturalara göre 2011 Ocak ile 2011 Aralık dönemlerinde 121.338,85 TL, 2012 Ocak ile 2012 Aralık döneminde 135.511,90 TL olmak üzere toplam 256.850,71 TL ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.
Alacağa konu hizmet ihaleye çıkılarak ihale sonucunda oluşan sözleşme fiyatı üzerinden davacı tarafından yüklenici firmaya ödeme yapılmış ve buna ilişkin faturalar tanzim edilmiştir. Dosyada mübrez ihale evraklarına ilişkin tanzim edilen fatura bedellerindan davalı ... Belediyesi vekaletsiz iş görme hükümlerine göre sorumlu olduğundan davacının bu hususa ilişkin istinaf itirazları yerinde değildir (Yargıtay 3.HD 2021/6935 Esas 2022/886 Karar sayılı ilamı emsal niteliktedir.).
Davalı ... Belediyesinin faiz başlangıç tarihine ilişkin istinaf itirazının değerlendirilmesinde ise; davacı tarafından 02.05.2012 tarihli yazı ile 2011 Ocak ile 2011 Aralık dönemlerinde 121.338,85 TL alacağın ödenmesi davalı ... Başkanlığından istenildiği, bu yazı ve bu döneme ait faturanın 08.05.2012 tarihinde davalıya tebliğ edildiği, davalı ... Başkanlığının 17.05.2012 tarihli yazısı ile kendisine tebliğ edilen yazıya ve faturaya itiraz ettiğini bildirdiği, yine davacı tarafından 07.02.2013 tarihli yazı ile 2012 Ocak ile 2012 Aralık dönemlerinde 135.511,90 TL alacağın ödenmesi davalı ... Başkanlığından istenildiği, bu yazı ve bu döneme ait faturanın 18.02.2013 tarihinde davalıya tebliğ edildiği, davalı ... Başkanlığının 27.02.2013 tarihli yazısı ile kendisine tebliğ edilen yazıya ve faturaya itiraz ettiğini bildirdiği anlaşılmakla; davalı ödeme talep yazılarının tebliğ tarihi itibariyle temerrüde düşürülmüştür. Bu nedenle davalının dava tarihinden önce temerrüdün gerçekleşmediği yönündeki istinaf itirazları yerinde görülmemiştir.
Ancak Mahkemece 121.338,81 TL'nin 18.02.2013 tarihinden itibaren, 135.511,90 TL'nin 08.05.2012 tarihinden faiz işletilmesine karar verilmiş olup görüldüğü üzere Mahkemece talep edilen alacak miktarları yönünden temerrüt tarihlerinde maddi hata yapılmıştır.
Bu nedenle davalının ödeme talep yazılarının tebliğ tarihinde temerrüde düşmesi nedeniyle Mahkemece 121.338,81 TL alacak için 08.05.2012 tarihinden itibaren, 135.511,90 TL alacak için 18.02.2013 tarihinden faiz işletilmesi gerekirken, alacak miktarlarının temerrüt tarihlerinde maddi hata yapılarak karar verilmesi hatalı olup usul ve yasaya aykırıdır. Bu yönden davalı vekilinin faiz başlangıç tarihine ilişkin istinaf itirazları haklı bulunmuştur." gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... Başkanlığının istinaf talebinin kısmen kabulüne, İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı ... Belediyesi yönünden husumet yokluğundan reddine, davanın davalı ... Belediyesi yönünden kısmen kabulüne, 256.850,71 TL alacağın 121.338,81 TL'sinin 08.05.2012 tarihinden itibaren, 135.511,90 TL'sinin 08.02.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Belediyesinden alınarak davacıya verilmesine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalılardan ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf sebeplerini tekrarlayarak, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık,vekaletsiz iş görme hükümleri kapsamında verilen hizmet bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6098 sayılı Kanunu'nun 526 vd. maddeleri
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye, özellikle bilirkişi raporunda 16.04.2014 tarihli ve 28 sayılı meclis kararı öncesinde dava konusu hemzemin geçitlerin bulunduğu yolun yetki ve sorumluluğunun bağlı olduğu belediyeye ait olduğunun, bu karardan sonra yetkinin Büyükşehir Belediyelerine geçtiğinin bildirilmesine, dava konusu alacağa ilişkin hemzemin geçitlerin 2011 ve 2012 yılı Ocak-Aralık döneminde davalı ... Belediyesi'nin sorumluluk alanında bulunmasına göre, davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.