"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 221 ada 92 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın gerçek değerinin 2942 sayılı Kanun çerçevesinde ve müvekkilinin uğrayabileceği tüm mağduriyetler de gözetilmek suretiyle tespitini talep etmiştir.
2. Davalı ... Nakliyat Hafriyat Lojistik Antr. Petr. ve Metal San. Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; Davaya konu taşınmazın etrafının son derece gelişmiş olduğunu, ulaşım imkanlarının iyi olduğunu, etrafında organize sanayi bölgelerinin bulunduğunu, arsa vasfında olduğunu ve emsal karşılaştırması yapılarak taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın vasfının arsa olarak değerlendirilmesinin doğru olmadığını, emsal taşınmaz olarak alınan taşınmaz ile dava konusu taşınmazın aynı mevkide yer almadığını, emsal taşınmazın satış tarihinin eski olup, değerlendirme tarihinden uzak olduğunu, emlak vergi değerlerinin dosyada bulunmasına rağmen, gerçek rayiç değerleri yansıtmadığı gerekçesiyle oranlama yapılmadığını, objektif veriler kullanılmadan ulaşılan bu sonucun kabul edilemez olduğunu, raporda tek emsalle dava konusu taşınmaza değer biçilmesinin de raporu sağlıksız kıldığını, bilirkişi heyetinin yeterli araştırma yapmadan kamulaştırma bedelini tespit ettiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemece bilirkişi raporlarına itirazlarının gözetilmediğini, emsalin uygun emsal olmadığını, raporlar arasında çelişki olduğunu, sağlıklı emsal araştırması yapılmadığını, taraflarınca sunulan emsallerin haksız nedenlerle hesaplamaya esas alınmadığını, dengenin sağlanması amacıyla olumlu özellikler ile orantılı şekilde objektif değer artışı yapılarak değerin artırılması gerekirken yapılmadığını, yaptıkları itirazların yerel mahkeme tarafından değerlendirilmediğini belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... Nakliyat Hafriyat Lojistik Antr. Petr. ve Metal San. Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın gerçek değerini yansıtmayan bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, bilirkişi heyetince bildirdikleri 4 emsalden 2 tanesinin değerlendirmeye alındığını, hesaplama hataları yapıldığını, somut emsal ile dava konusu taşınmazın önemli yerlere mesafesinden ve mukayese tablosundan anlaşılacağı üzere değerlendirmenin hatalı yapıldığını, bilirkişi raporları arasında emsalin aynı olduğunu fakat varılan neticeler arasında ciddi fark bulunduğunu, rapora yansıyan verilerin çoğunun gerçek durumu aksettirmekten uzak olduğu gibi müvekkillerine ait parsellerin değerini düşürmek üzere kurgulanmış bir yapıya işaret ettiğini, somut emsalin Dilovası sınırları içerisinde olduğunu, dava konusu taşınmazın ise ... ilçe sınırları içerisinde bulunduğunu iki taşınmaz fiyatları karşılaştırıldığında aralarında çok bariz bir farkın bulunduğunu, emsal alınan taşınmazda % 35 oranında kesinti yapıldığından bahisle aynı oranda kesintinin müvekkiline ait taşınmaza da uygulanacağı varsayımı ile hesaplama yapıldığını, bu hesaplamanın kabul edilemez olduğunu belirterek gerek acele el koyma dosyasına sunulan raporun dava tarihine taşınması halinde oluşacak değer gerekse dosyaya sunulan birinci heyet raporunu dikkate alınmak suretiyle adil ve hakkaniyete uygun bir değer belirlenmesi için yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu, mahkemenin bu raporu esas alarak hüküm kurmasında isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgeden Dairemize yansıyan benzer dosyalarda belirlenen bedel ile dava konusu taşınmazın kıymet takdirinde belirlenen bedelin uyumlu olduğu belirtilerek istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; değerlendirmeye esas alınan emsaller ve değerlendirmenin hatalı olduğunu, raporun denetime elverişli olmadığını, olumlu ve olumsuz yönlerin denetime olanak verecek şekilde tek tek belirtilmesi gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararından sonra farklı bir bedel tespit edilmediğini, dava konusu taşınmazın değerini arttıran özelliklerin gözetilmediğini, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4.Hukuk Dairesinin 2021/1827 Esas sayılı dosyasında hazırlanan raporlar aynı olmasına rağmen kaldırma kararı verildiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
3.Davalı ... Nakliyat Hafriyat Lojistik Antr. Petr. ve Metal San. Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları, 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki ... ili,... ilçesi, ... Mahallesi 221 ada 92 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak, üzerinde bulunan yapılara resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.