"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/431 Esas, 2023/277 Karar
KARAR : Kısmen kabul/ Karar verilmesine yer olmadığına
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ile ecrimisil istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın davalı ... yönünden feragat nedeniyle reddine, davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat isteminin konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar ve değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan nihai kararlar 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 427 ve 482 nci maddeleri uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre, ecrimisil bedeli olarak davacılar lehine hüküm altına alınan ve temyize konu edilen miktar Mahkemenin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 12.950,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla, davalı ... vekillinin ecrimisil bedeli yönünden temyiz dilekçesinin miktar itibarıyla reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı ... vekilinin kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeli yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle;...Mahallesi, 494 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından 1972 yılında cami yapılmak suretiyle kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığını ileri sürerek belirlenecek tazminatın ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmeden açılan davanın öncelikle usulden reddi gerektiğini, davaya konu taşınmaza davalı idare tarafından yapılmış herhangi bir fiili el atmadan söz edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı belediyeye husumet yöneltilemeyeceğini, açılan davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idareye husumet yöneltilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03.02.2016 tarihli ve 2015/250 Esas, 2016/34 Karar sayılı kararı ile davanın davalı ... yönünden feragat nedeniyle reddine, davalı ... yönünden husumetten reddine, davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 03.02.2016 tarihli ve 2015/250 Esas, 2016/34 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun (5216 sayılı Kanun) "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7 nci maddesinin ilçe belediyelerinin görev ve yetkilerinin düzenlendiği (d) bendindeki düzenleme uyarınca, " mabetlerin " yapım, bakım ve onarımının ilçe belediyelerine ait olup, dava konusu taşınmaz üzerindeki cami ve eklentileri İlçe Belediyesi tarafından yapılmamış olsa bile sorumluluğun İlçe Belediyesine ait olduğu, bu nedenle davalı ... Belediyesi Başkanlığına husumet yöneltilemeyeceği, kabule göre de, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığı, taşınmaza el atma tarihi 1983 öncesi olduğundan maktu harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemiş olmasının doğru olmadığı gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 10.11.2020 tarihli ve 2020/63 Esas, 2020/335 Karar sayılı kararıyla, bozma öncesi davalı ... yönünden verilen husumetten ret kararının davacıların temyizi olmadığından kesinleştiği gerekçesiyle, davanın davalı ... yönünden feragat nedeniyle reddine, davalı ... Belediyesi Başkanlığı ile davalı ... yönünden pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 10.11.2020 tarihli ve 2020/63 Esas, 2020/335 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 33 üncü maddesi gereği maddi olayların ileri sürülmesinin taraflara, hukuki nitelendirmenin ise hakime ait olduğu, tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapma zorunluluğunun bulunmadığı, dava dilekçesinin içeriği ve sonuç kısmı bir bütün halinde değerlendirildiğinde, tazminat ve ecrimisil istemi yönünden sorumlu idarenin Mahkemece belirlenmesinin talep edildiği, bu nedenle Mahkemece, eldeki davadan Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının sorumlu olduğunun kabulü ile verilen kararın davacılar tarafından temyiz edilmemesi nedeniyle, İlçe Belediyesi hakkında verilen husumetten ret kararının kesinleştiğinden söz edilemeyeceği, işin esasına girilerek bozma ilamı doğrultusunda araştırma ve inceleme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olmasının doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın, davalı ... yönünden feragat nedeniyle reddine, davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat isteminin konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin kısmen kabulü ile 10.622,36 TL ecrimisil bedelinin dava tarihi olan 11.08.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... Başkanlığından tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmaz üzerindeki caminin 1971 yılında köy halkı tarafından inşa edilip 1972 yılında ibadete açıldığı sabitken, bu süreçte bilgi ve tasarrufu bulunmayan davalı idarenin ecrimisil bedelinden sorumlu tutulmasının haksız ve hukuka aykırı olduğunu, dava konusu taşınmaza komşu arsaların, dava tarihinden önce ecrimisil istenen süre içinde kiraya verilip verilmediği, eğer kiraya veriliyorlarsa, nasıl ve ne şekilde kiralandıkları hususları da objektif olarak ortaya konulmaksızın hüküm tesis edilmiş olmasının doğru olmadığını, taşınmaza el atma tarihinin 1983 öncesi olduğunu, bu durumda yargılama gideri ve vekâlet ücretinin maktu olarak belirlenmesi gerekirken nispi olarak belirlenmiş olmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat ve ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi ile Geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Eldeki davada taşınmaza 04.11.1983 tarihinden önce el atıldığı anlaşılmış olup Geçici 6 ncı Maddenin yedinci fıkrası uyarınca maktu harca ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... Vekilinin Ecrimisil Talebine İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı ... Vekilinin Tazminat Talebine İlişkin Temyizi Yönünden;
1. Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan " 19.248,02 " sayısının çıkarılarak yerine "9.200,00" sayısının yazılması; (8) numaralı bendinde yer alan "725,62 " sayısı ile "1.397,96 " sayısının çıkarılarak yerlerine sırasıyla " 269,85" sayısı ile "1.853,73" sayısının yazılması; (9) numaralı bendinde yer alan "725,62" sayısının çıkarılarak yerine "269,85" sayısının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.