"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1411 Esas, 2022/2690 Karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...
SAYISI : 2021/526 Esas, 2022/218 Karar
Taraflar arasındaki 3194 sayılı İmar Kanunu'nun (3194 Sayılı Kanun) 17 nci maddesi uyarınca taşınmazın yoldan ihdas edilen kısmı için Belediye encümenince takdir edilen metrekare birim bedelin indirilmesi istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ihdas edilen taşınmaza Belediye Encümenince 5.000,00 TL takdir edildiğini, m² birim bedelinin fahiş tespit edildiğini, 1.000,00 TL'ye düşürülmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı taraf bedel indirilmesi talebine sözde gerekçe olarak davaya konu etmiş olduğu taşınmazın yola cephesi olmayan, iç tarafta kalan, tek başına değersiz ve atıl bir arsa parçası konumunda olmasını gösterdiğini, davaya konu edilen taşınmazın merkezi konumda son derece değerli bir muhitte bulunduğunu, çevresindeki birçok önemli ve değerli kurum/bina/yapı ve diğer sosyal olanakları bulunduğunu, dava konusu edilen taşınmazın 7 kata kadar imar hakkı bulunduğu, ticari faaliyetlerin merkezinde oluşu, iş alanının göbeğinde yer alması, 195 m²lik bir alana sahip oluşu ve diğer tüm nedenlerle birlikte değerlendirildiğinde bedelin makul olduğunu beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 3194 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi uyarınca taşınmazın yoldan ihdas edilen kısmı için Belediye encümenince takdir edilen m² birim bedelin indirilmesi istemine ilişkin davanın kabulü ile bedelin tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu, dava konusu taşınmaz arsa olup şehir merkezinde ise de çıkmaz sokakta binaların arasında sınırlı kullanılabilecek bir yer olduğunu, emsalin uygun olmadığını, hakkaniyete göre daha düşük bir bedele hükmedilmesini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin emsal taşınmazı resen belirlemelerinin hatalı olduğunu, bilirkişilerce resen belirlenen emsal taşınmazın dava konusu yer ile benzerliğinin bulunmadığını, dava konusu taşınmaz imarlı bir alan olup değerinin bu sebeple yüksek olduğunu, taşınmazın yola cephesi olduğu halde bu durumun değerlemeye esas alınmadığını, taşınmazın değerinin kamu zararının oluşmasını engellemek amacıyla dava tarihine göre değil mevcut rayice göre belirlenmesi gerektiğini, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesi gerektiğini beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre, değer biçilmesinde (m² birim fiyatının 3020,41TL) ve bu şekilde taşınmazın bedelinin tespitinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 3194 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi uyarınca taşınmazın yoldan ihdas edilen kısmı için Belediye encümenince takdir edilen m² birim bedelin indirilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. 3194 sayılı Kanun'un "Kamulaştırmadan arta kalan kısımlar" 17 nci maddesi " Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder. Bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, kamu yararı için, belediye veya valilikçe yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında denklik temini suretiyle değiştirmeye belediye ve valilik yetkilidir. Ayrıca belediye veya valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şüyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkilidir. Bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır." şeklindedir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa Niteliğindeki dava konusu Van ili, İpekyolu ilçesi, ... Mahallesi 925 ada 82 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesin yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.