Logo

5. Hukuk Dairesi2023/235 E. 2023/7492 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Davalı idarenin yaptığı baraj nedeniyle davacının taşınmazının zarar görmesi sebebiyle açılan kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davasında, taşınmazın bedelinin tespiti ve davalı idarenin temyiz itirazlarının değerlendirilmesi uyuşmazlığıdır.

Gerekçe ve Sonuç: Bölge Adliye Mahkemesinin, taşınmazın bedelini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11. maddesine uygun olarak gelir yöntemi ile hesaplaması ve davalı idarenin temyiz itirazlarının reddine ilişkin kararının usul ve kanuna uygun olduğu gözetilerek, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı onanmıştır.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi

SAYISI : 2021/2831 Esas, 2022/1808 Karar

KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar

İLK DERECE MAHKEMESİ : Gürpınar Asliye Hukuk Mahkemesi

SAYISI : 2021/72 Esas, 2021/85 Karar

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; Kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının dava konusu Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 109 ada 32 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, DSİ kurumu tarafından yapılan Zernek barajından gelen sulardan taşınmazın yıllar içerisinde sürekli olarak zarar gördüğünü ve büyük bir kısmının tarımsal arazi niteliğini kaybettiğini, özellikle son yıllarda yağmurlu dönemlerde baraj kapaklarının açılması ile sel sularının da taşması sonucu taşınmazın büyük bir kısmının çakıllığa dönüştüğünü el atılan yer bedeli ile ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; ilgili davanın süresinde açılmadığını, zamanaşımı definde bulunduklarını, dava konusu parsele müvekkil idarenin herhangi bir müdahalesinin söz konusu olmadığını, davacı yanın davasında kamulaştırma bedeli talep ettiğini, kamulaştırmasız el atmanın söz konusu olması için Yargıtay tarafından da arandığı üzere taşınmaza kamulaştırma yetkisine sahip bir idarece el atılması, kamulaştırma işleminin yapılmamış olması ve taşınmaza el koymanın geçici değil daimi ve sahiplenme amacıyla olması gerektiğini, açıklanan bu sebeplerle davanın öncelikle yargı yolu yönünden, mahkeme aksi kanaatte ise de esastan reddine, mahkeme masrafları ile yasal vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini arz ve talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisilin davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkil idarenin dava konusu taşınmazı sahiplenme niyetinin olmadığını, herhangi bir müdahalesinin olmadığını, kamulaştırmasız el atma koşulları gerçekleşmediğinden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, bilirkişi raporunun hükme elverişli olmadığını, bilirkişilerce yapılan hesaplamalarda taşınmazın değerinin yüksek hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca o yörede mutad olarak ekilen münavebe ürünleri olan buğday ve yonca verileri esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilerek taşınmazın m² birim fiyatının 24,20 TL olarak hesaplanmasında (özellikle istinaf edenin sıfatı ve kazanılmış hak ilkesi dikkate alındığında), hesaplamaya esas alınan ürünler ile kapitalizasyon faiz oranının % 4 olarak alınmasında, taşınmazın bilirkişi raporu, dosya kapsamı ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgulama Sisteminden edinilen bilgilere göre özelliği ve durumu dikkate alındığında % 15 oranında objektif değer artışı uygulanmasında istinaf edenin sıfatına göre bir isabetsizlik görülmediği; buna karşın dava konusu taşınmazın dere yatağı haline gelen kısmının tapudan terkin edilmesi gerekirken davalı adına tescil edilmesi ve davanın kabul edildiği gözetildiğinde; ecrimisil alacağı yönünden dönemsel olarak el atma tarihinden itibaren, kamulaştırma bedeli yönünden dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken hükmün 1 nolu bendinde " ... işleyecek yasal faiziyle birlikte olmak üzere toplam 440.598 TL’nin davalı DSİ’den alınarak davacıya verilmesine," şeklinde yazmak suretiyle asıl alacak olan 440.598 TL içinde faiz de varmış gibi hükümde çelişki yaratılması doğru görülmediğinden hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.

V.TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekilli temyiz isteminde bulunmuştur.

B.Temyiz Sebepleri

Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.

C.Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme

Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”

3.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.

4.2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.

3. Değerlendirme

1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2.Arazi niteliğindeki Van ili, .... ilçesi, ... Mahallesi, 109 ada 32 parsel sayılı taşınmazla 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davacı adına olan tapu kaydının iptali ile terkinine karar verilmesi yerindedir.

3.Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.

4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.