"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1471 Esas, 2022/3516 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziantep 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/179 Esas, 2020/264 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu taşınmaz bedelinin tespiti ve taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile davalı ..., davalılar ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, istinaf eden davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ile davalı ..., davalılar ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 28.11.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... vekili Avukat ... gelmiş, diğer davalılar ile davacı idare vekilleri duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçelerinde; Gaziantep ili, Oğuzeli ilçesi, ... Mahallesi 1208 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaza birinci sınıf sulu arazi olarak değer biçilmesini ve kısmi kamulaştırma nedeniyle değer kaybı hesaplanmasını talep etmiştir.
2.Diğer davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ..., davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesap hatasından kaynaklı fazlalık olduğunu,%30 objektif değer artışının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının en az %75 olması gerektiğini, 2019 yılı veri ve fiyatlarının baz alınarak davaya konu taşınmazın bedelinin düşük hesaplandığını, münavebe ürünlerinin hatalı belirlendiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dikkate alınmayacağı belirtilen %10 oranında değişen masrafların eklenerek taşınmazın bedelinin düşük hesaplandığını, üretim giderleri arasında elektrik enerjisi bedelinin katılması suretiyle üretim giderinin artırılmasının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının %75 olması gerekirken %30 olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, 2019 yılı veri ve fiyatların baz alınarak hesaplama yapılmasının taşınmazın bedelini düşük çıkmasına sebep olduğunu, münavebe ürününün hatalı belirlendiğini taşınmazda sebze ziraatı yapıldığını, taşınmaz bedelinin düşük hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi vasfındaki dava konusu taşınmazın buğday, buğday samanı, mısır ve pamuk münavebesi alınarak kapitalizasyon faiz oranı %4 olarak uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre zemin metrekare değerinin 23,77 TL olarak tespit edilip %30 objektif değer artışı eklenmek suretiyle 30,90 TL olarak belirlenmesinin ve kamulaştırma bedelinin hesaplanmasının uygun olduğu; aynı kamulaştırma planında bulunan arazi niteliğindeki Oğuzeli ilçesi, Kaşyolu Mahallesi 103 parsel sayılı taşınmaza 2016 yılı itibarıyla aynı ürünler münavebeye alınmak suretiyle 22,09 TL tespit edildiği ve bu metrekare birim değerinin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2019/5215 Esas, 2020/8366 Karar sayılı ilamı ile uygun bulunduğu, bu hâlde dava tarihileri de dikkate alındığında davaya konu taşınmaz için tespit edilen bedelin uygun olduğu belirtilerek, ödeme ve terkin hükümleri yönünden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ..., davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; 2019 yılı verilerine göre üretim masraflarının düşük alındığını, objektif değer artışı oranının hatalı uygulandığını, bedelin yüksek belirlendiğini, faize hükmedilmesinin doğru olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca bitişik köyde %120 objektif değer artışı uygulandığını, 2020 yılı verilerinin uygulanması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca bitişik köyde %120 objektif değer artışı uygulandığını, 2020 verilerinin uygulanması gerektiğini ileri sürerek ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma konusu taşınmaz bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı göz önüne alındığında davacı idare lehine vekâlet ücreti hükmedilmemesi doğrudur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare vekili ile bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca açılan bedel tespit ve tescil davasında aynı Kanun'un 15/son maddesine göre dava konusu taşınmaza dava tarihi olan 2020 yılına ilişkin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak değer biçilmesi gerekirken, bu husus gözetilmeden, 2019 yılı resmi verisine göre hesaplama yapan bilirkişi raporu doğrultusunda hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ..., davalılar ... vd. vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Davalı ... kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak davalıya ödenmesine, temyiz eden davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.