"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/218 Esas, 2022/354 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, ... ilçesi, Esentepe Mahallesi 599 ada 25 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın gerçek değerinin tespitini talep etmiştir.
2. Davalılar ... ve ... cevap dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun gereğince dava konusu taşınmazın değerinin tespitini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.06.2019 tarihli ve 2015/1289 Esas, 2019/356 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin 20.06.2019 tarihli ve 2015/1289 Esas, 2019/356 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile bir kısım davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.11.2019 tarihli ve 2019/4820 Esas, 2019/4498 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal metoduna göre değer belirlenmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin 11.11.2019 tarihli ve 2019/4820 Esas, 2019/4498 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki Trabzon ili, ... ilçesi, Esentepe Mahallesi 599 ada 25 parsel sayılı taşınmazın zeminine emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslama yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir; ancak kamulaştırmadan arta kalan 99,40 m² kısımda kamulaştırma nedeniyle yapılaşma durumunda kısıtlama olup olmadığı ilgili Belediyeden sorulup, imar durumunda bir değişiklik olmadığının tespiti halinde, kalan kısmın geometrik şekli ve yüzölçümü gözetilerek, değer düşüklüğü yönünden değerlendirme yapılabileceği gözetilmeden, eksik inceleme ile kalan kısmın bedeline hükmedilmesi ve dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların değeri belirlenirken, davanın açıldığı yıla ait resmi birim fiyatının tüm yıl boyunca geçerli olduğu ve dava tarihine endekslenmemesi gerektiği düşünülmeden, fazla bedel tespiti doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespitine, fazla yatırılan bedelin davacı idareye iadesine, taşınmazın tescili yönünden yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal incelemesi yapılırken dava konusu taşınmaz ile emsalin üstün ve eksik yönlerinin tek tek incelenmediğini, emsal incelenmesinin kanuna ve Yargıtay içtihatlarına uygun yapılmadığını, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz bedelinin düşük belirlendiğini, emsal incelemesinin yeterli olmadığını, eksik incelemeye dayalı kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen ve bozma ilamına uyularak verilen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Mahkemece verilen son karar bozma ilamı ile ortadan kalktığından, tescil yönünden yeniden hüküm kurulması gerektiği halde; bozmadan önce verilen hükmün kesin olduğundan bahisle karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulması doğru değildir.
Ne var ki; bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı ve bir kısım davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; (4) numaralı bendinde yer alan "yönelik kaldırma ilamı öncesi mahkememizin (Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesi) 20.06.2019 tarih 2015/1289 Esas ve 2019/356 Karar sayılı ilamı ile hüküm kurulduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,'' ibaresinin hükümden tümüyle çıkarılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... vd.den peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
09.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.