"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/580 Esas, 2023/212 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 32. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/133 Esas, 2021/137 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın ... Genel Müdürlüğü yönünden husumetten reddine, davalı ... yönünden ise esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Ankara ili, Çankaya ilçesi, ... Mahallesi, 118 ada 1, 63 ada 1 ve 31 ada 9 parsel sayılı taşınmazlara davalı idarece kamulaştırmasız el atıldığını, üç parselden 118 ada 1 parsel ile 63 ada 1 parselin kısmen kamulaştırılması ve trafo yerinin ifrazen ayrılarak kamulaştırmasız el atma tazminatı ödenmesini, kalan kısmın ise davacı kurum uhdesinde kalması uygun olacağını, 31 ada 9 parselin tamamının kamulaştırmasının zorunlu olduğunu, çünkü bütünlüğün kesin olarak bozulduğunu beyanla şimdilik 1.000 TL tazminatın faiziyle birlikte dava tarihindeki değerinin ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle;müvekkili şirket kayıtlarında yapılan incelemede, kooperatif sahası içerisindeki 11 adet trafo binasının kooperatif tarafından tesis edilerek işletme hizmetleri karşılığında mülga TEK'e devir talebinde bulunulduğunu, buna istinaden onaylanan protokol ile trafo binalarının TEK'e devredildiğinin tespit edildiğini, devir protokolü ve kira sözleşmesi suretinin dilekçe ekinde sunulduğunu, daha sonra ise müvekkili şirketin 2014 yılı yatırım programı kapsamında mevcut elektrik şebekesinde yaşanan sorunların çözümlenmesi amacıyla söz konusu trafo binalarının yerine köşk tipi monoblok trafolarının tesis edildiğini ve trafoların yenilendiğini, davacının başvurusu üzerine yapılan kayıt incelemelerinde, kira sözleşmesindeki taşınmazların kooperatif tarafından tesis edilerek TEK'e devredilen mevcut trafoların isabet ettiği taşınmazların farklı konumlarda bulunduğunu, dolayısıyla taşınmazlar üzerinde kira şerhinin bulunmadığının tespit edildiğini, açılan davanın haksız olduğunu belirterek reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulü ile 250.500,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, taşınmazlardaki davacı payının iptali ile davalı ... adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; 2004 ve 2006 tarihli devir protokolleri gereğince sorumluluğun ...’ta olduğunu, 6446 sayılı Enerji Piyasası Kanunu’nun 19 uncu maddesi uyarınca husumetten davanın reddi gerektiğini, kararın hatalı olduğunu, bedelin ...’tan alınması gerektiğini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinden sorumlu tutulamayacakları ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; tüm yargılama boyunca tebligatların ...’a yapıldığını, kurumlarına herhangi bir tebligat yapılmadığını, savunma haklarının kısıtlandığını, Anayasa'nın 36 ncı maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun'un (6100 sayılı Kanun) 27 nci maddesine aykırı hüküm kurulduğunu, bu nedenlerle kararın bozulması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihli ve sayısı belirtilen kararı ile yapılan keşif sonucu alınan teknik bilirkişi raporuna göre 24.01.1992 tarihli ve 1776 sayılı Ö.K.Y.Kooperatifi tarafından yaptırılan TEK tarafından onaylanan ... elektirik tadilat projesinde dava konusu edilen parsellerin de bulunduğunun, 20.08.1992 tarihli geçici kabul ile teslim alınan ve dava konusu edilen trafolar ile elektirik tadilat projesinde gösterilen trafoların aynı yerde olduğunun, TEK ile Kooperatif arasında 01.08.1994 tarihinde imzalanan ve 11.08.1994 tarihli ve 7428 yevmiye numarası ile tapuda tescil edilen kira sözleşmesindeki taşınmazlar (143/1, 144/1, 145/1, 146/1, 147/1, 148/1, 149/1, 150/1, 151/1, 152/1) ile Kooperatif tarafından tesis edilerek TEK’e devredilen mevcut trafoların isabet ettiği taşınmazların farklı konumlarda bulunduğunun bildirildiği ve proje ile devir protokolünün karşılıklı çakıştırmalı yerlerinin gösterildiği anlaşılmakla, bilirkişi raporları, mevcut tesis projesi, geçici kabul tutanakları, tadilat projeleri, devir protokolü dikkate alındığında, davaya konu 118 ada 1 parsel, 63 ada 1 parsel ve 31 ada 9 parseldeki sözü edilen 3 adet trafo binasının 30.05.1994 tarihli devir protokolü kapsamında TEK Genel Müdürlüğüne devrine karar verilen yerlerden olduğu; ancak devir protokolü çerçevesinde devrinin gerçekleşmediği, protokol çerçevesinde bedelinin istenemeyeceği dikkate alındığında, davalı ... yönünden davanın husumet yokluğundan, davalı ... yönünden ise davanın esastan reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün kaldırılarak yeniden hüküm kurulması suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların protokol kapsamında TEK'e devredilen yerlerden olmadığını, işlemlerin resmi şekilde yapılması gerektiğini, davalı tarafın tapuda hiçbir şerh ve beyanın olmadığını kabul ettiğini, taşınmazı sonradan kazanan kişinin iyiniyetinin korunması gerektiğini, davacı vakıfın taşınmazı iyiniyetle hiçbir takyidat olmadan taşınmazı elde ettiğini ancak kullanım hakkının engellendiğini, taşınmaza fiili olarak el atıldığından davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf incelemesi neticesinde verilen kararda ilk derece mahkemesi kararını istinaf ederken 15.02.2022 tarihinde yatırdıkları 6.387,00 TL bakiye karar harcının iadesine ilişkin bir hüküm kurulmadığından kararın harç yönünden düzeltilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlâk muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlâk muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya kapsamındaki bilirkişi raporları, mevcut tesis projesi, geçici kabul tutanakları, tadilat projeleri, devir protokolü dikkate alındığında, davaya konu 118 ada 1 parsel, 63 ada 1 parsel ve 31 ada 9 parseldeki sözü edilen 3 adet trafo binasının 30.05.1994 tarihli devir protokolü kapsamında TEK Genel Müdürlüğüne devrine karar verilen yerlerden olduğu ancak devir protokolü çerçevesinde devrinin gerçekleşmediği, protokol çerçevesinde bedelinin istenemeyeceği dikkate alındığında, davalı ... yönünden davanın husumet yokluğundan, davalı ... yönünden ise davanın esastan reddine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir,
3. Davalı ...'a Bölge Adliye Mahkemesi kararında istinaf karar harçlarının iadesine karar verildiğinden temyiz itirazı yerinden görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürdüğü nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı ve davalı ...'tan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.