"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/952 Esas, 2023/604 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Sakarya 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/409 Esas, 2021/640 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince kamulaştırma bedelinin verilen süreler içerisinde depo edilmemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Sakarya ili, Adapazarı ilçesi, ... Mahallesi 50 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin ... takdir komisyonu raporunda düşük hesaplandığını, taşınmazın konumu itibarıyla değerli olduğunu, bu niteliği gözetilerek emsal değerler üzerinden bedelinin tespit edilmesini, taşınmazın düz ve verimli bir toprağa sahip olup tarıma elverişliliği nedeniyle gelirinin de yüksek olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan kısımda meydana gelen değer azalışının dikkate alınmasını, davacı idarenin yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesi yönündeki talebinin reddedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz arazi niteliğinde olduğu hâlde, arsa kabul edilmesinin doğru olmadığını, emsal karşılaştırmasının kanunun aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, emlak vergi değerleri eşit olduğu halde dava konusu taşınmazın soyut ifadelerle daha değerli kabul edilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın imar durumuna ilişkin cevap yazısında; taşınmazın 1/25000 ölçekli ... imar planında, tarımsal niteliği korunacak alanda ve yolda kaldığı, çöp ve benzeri hizmetlerden yararlanmadığı, yol hizmetinden yararlandığının bildirildiği, taşınmazın vasfına yönelik itirazların değerlendirilmesi bakımından Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama sistemi üzerinden yapılan incelemede konumu itibarıyla meskun mahale oldukça yakın durumda olduğu, pek çok yapılaşmanın mevcut olduğu, her ne kadar yakın mesafede bir kısım taşınmazlar arazi vasfında alınmışsa da aradan geçen otobanın diğer tarafında kalan taşınmazların etrafının meskun olmadığı, tarla niteliğiyle kullanıldıkları, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgenin ise yerleşim alanına oldukça yakın olduğu, arsa niteliğiyle belirlenen metrekare birim fiyatının 2020 yılı itibarıyla 161,98 TL/m² belirlenmesi karşısında idarenin iddia ettiği gibi yüksek bir birim fiyat olmadığı kanaatinin oluştuğu, ayrıca Sakarya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/265 Esas, 2019/143 Karar ... kararına konu aynı bölgeden ... Mahallesi 1149 ve 1150 parsel ...
taşınmazların arsa vasfında kabul edilmesi suretiyle 2018 yılı itibarıyla metrekare birim fiyatının 370,00 TL/m² belirlendiği, bu kararın Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2020/185 Esas, 2021/183 Karar ... kararıyla onandığı, her ne kadar dava konusu taşınmaz bu parsellerle birebir aynı özellikleri taşımasa da, avantajlı ve dezavantajlı yönleri değerlendirildiğinde, tespit edilen metrekare birim fiyatının yerinde görüldüğü, hükme esas alınan bilirkişi raporunda somut emsal kabul edilen Tekeler Mahallesi 15 ada 93 parsel ... taşınmazın kadastral parsel niteliğinde olduğu, dava konusu taşınmazın da kadastral parsel niteliğinde olup yapılan mukayese sonucunda metrekare birim fiyatının 161,98 TL/m² olarak belirlendiği, sonuçta dava konusu taşınmaz için belirlenen kamulaştırma bedelinin yerinde olduğu, her ne kadar hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava tarihi 17.08.2020 olmasına karşın endeks uygulamasında 04.09.2020 tarihi baz alınmış ve kısmi kamulaştırmanın etkisi değerlendirilmemiş ise de tespit edilen sonuç bedelin her durumda davacı idare lehine olduğu gerekçesiyle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Sakarya ili, Adapazarı ilçesi, ... Mahallesi 50 parsel ... taşınmaza 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına,
yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.