"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/547 Esas, 2023/720 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kandıra Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/617 Esas, 2021/657 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Kandıra ilçesi, ... köyü 117 ada 3 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davacı vekili süresinde cevap dilekçesinde özetle; dava konusu yerin belediye hizmetlerinin tamamından yararlanan, anayollar arasında bulunan, otobüs duraklarının arasında olan bir alan olup 1/1000 ölçekli Mevzi İmar Planına göre taşınmazın yapılaşma koşulu bulunan bir taşınmaz olup, arsa vasfında olduğunu, taşınmaz arsa vasfında kabul edilmez ise taşınmazın değerine etki eden objektif unsurların değerlendirilmesi yapılırken objektif değer arttırıcı unsurlar olarak sayılan, taşınmazın konumu, yeri, belediye hudutlarına, sanayi sitelerine, köy yerleşim alanına, meskun yerlere yakın oluşu ve diğer önemli merkezlere olan mesafesi, yola yakınlığı, ana yollara cepheli oluşu nedeniyle çeşitli tarımsal tesislerin veya tarım dışı tesislerin (benzinlik gibi) yapımına müsait oluşu, pazarlama olanakları, sanayi bölgesine, turistik bölgelere, ticaret merkezlerine yakınlığı, mücavir alan içinde oluşu, belediye hizmetlerinin bir kısmından istifade etmesi veya edebilecek konumda olmasının göz önüne alınması gerektiğini belirterek kamulaştırılan taşınmazın gerçek bedelinin belirlenmesini yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel Mahkemece dava konusu taşınmaz için belirlenen kamulaştırma bedeline dava tarihinden 4 ay sonrası olan tarihten karar tarihine kadar geçen süre için yasal faiz işletilmesi yönünde hüküm kurulduğunu, yargılamanın uzamasının müvekkili kuruma atfedilecek bir kusur olmadığından kararın kaldırılması gerektiğini, davanın 23.12.2020 tarihinde açıldığını; ancak tensiple ilk duruşma tarihinin dört ay sonrası olan 22.04.2021 tarihine bırakıldığını, bu nedenle müvekkili kurum aleyhine faize hükmedilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, müvekkili kurumun kendisini vekille temsil ettirdiğini ve davanın kabulüne karar verilmiş olmasına rağmen davalı lehine vekâlet ücretine hükmedildiğini, kurumları lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, kamulaştırma bedelinin fahiş hesaplandığını, taşınmazın arsa olarak kabul edilse bile değerleme için alınan emsal taşınmazın doğru emsal olmadığını, emsal taşınmazın ilçe merkezine bitişik davaya konu taşınmazın ise merkezden 25 km uzakta olduğunu, emsal olarak alınan satışların kimler arasında yapıldığının belli olmadığını, dava konusu taşınmazın m² değerini belirlenirken objektif kriterleri dikkate alınmaksızın soyut değerlendirmelerde bulunulduğunu belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını müvekkili idare lehine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunun hükme yeterli ve elverişli olup olmadığı araştırılmaksızın yetersiz bilirkişi raporu ile hüküm kurulması doğru değilse de; dava konusu taşınmaza 23.12.2020 tarihi itibari ile emsal karşılaştırması sureti ile belirlenen m² birim fiyatının 200,00 TL olduğu, kararın yalnızca davacı idare tarafından istinaf edildiği, Dairemiz incelemesinden geçen ve dava konusu taşınmaza göre daha avantajsız konumda bulunan Topluca Mahallesindeki taşınmazlar için 2020 tarihi itibari ile net gelir esasına göre belirlenen m² birim fiyatının dahi 200,00 TL olduğu gözetildiğinde hüküm altına alınan sonuç kamulaştırma bedelinin her durumda idare lehine olduğu anlaşılmakla davacı idare vekilinin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Kocaeli ili, Kandıra ilçesi, ... köyü 117 ada 3 parsel ... taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ... ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.