"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1053 Esas, 2023/1114 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 11. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/775 Esas, 2022/37 Karar
Taraflar arasındaki tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, Güngören ilçesi, ... Mahallesi 819 ada 747 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya karşı zamanaşımı, husumet, görev, yetki ve diğer ilk itirazlarda bulunduklarını, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 35 inci maddesi uyarınca imar düzenlemesi sırasında malikin muvafakatı ile yola terk edilen yerler ile ilgili mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını, hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı idare vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; malikin muvafakati ile donatı alanı olarak kamu hizmetine alınmış yerler için eski malikleri tarafından mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazı davacıların kullandıklarının tespit edildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının taşınmazın bir bölümünü yola ve park alanına terk koşulu ile bedelsiz olarak devir ettiği, dolayısıyla işlemin hukuksal niteliğinin koşullu bağış olduğu, ancak dava konusu taşınmazın yola terk edilen kısmının yol olarak veya başka bir kamu hizmetinde kullanılmadığı, imar planında akaryakıt istasyonu alanında kaldığı, belediyenin bu yeri bedeli karşılığı davacı tarafa devretmeyi de uygun gördüğü, bu haliyle davaya konu bölümün kamu hizmeti için ihtiyaç duyulan bir yer olmadığının sabit olup, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı taraf adına tesciline ilişkin kararda bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, malikinin muvafakati ile yol olarak terkin edilen taşınmazın terkin amacına uygun kullanılmaması nedeniyle tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; İstanbul ili, Güngören ilçesi, ... Mahallesi, 819 ada 744 parsel sayılı 22.418,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, ifraz edilebilmesi için 4.098,16 m²lik kısmının bedelsiz olarak yola terk edildiği, 04.01.2001 tarihli Güngören Belediye Encümen kararı ile taşınmazın (A) harfi ile gösterilen 4.098,18 m²lik bölümünün yola terkinine, kalan taşınmazların 819 ada 745 ve 746 parsel sayılı taşınmazlar olarak ifrazına, 745 parselin akaryakıt istasyonu alanı olarak ayrılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
4. Yapılan incelemede; yol yapılması amacıyla rızai terke konu olan 4.098,16 m² yüzölçümlü taşınmazın 3.607,60 m²lik kısmının fiilen yol ve yeşil alan olarak kamuya özgülendiği, ancak 490,16 m²lik kısmının 745 parselde bulunan akaryakıt istasyonuna ve markete gelen araçların giriş çıkış yaptıkları güzergah olarak kullanıldığı, Güngören Belediye Başkanlığının 15.08.2019 tarihli Encümen kararı ile yola terke konu olan 490,16 m²lik bölümün yoldan ihdas edilerek davalı ... adına 819 ada 747 parsel sayılı taşınmaz olarak tescil edildiği ve bu bölümün 1/1000 ölçekli imar planınında akaryakıt istasyonu olarak planlandığı anlaşılmıştır.
5. Eldeki davada, taşınmazda iskan belgesi düzenlenmesi koşulunun terk ve ifraz koşuluna tabi tutulması nedeniyle taşınmazın 4098.16 m²lik kısmının rızaen yola terk edildiğini,ancak yol yapılması maksadı ile rızai terke konu edilen bölümün 3607.60 m²lik kısmı dışında kalan 490.16 m²lik kısmının , davalı idare tarafından terk amacına uygun kullanılmadığını, yoldan ihdas edilerek bu bölümün arsa olarak 819 ada 747 parsel sayılı taşınmaz olarak Belediye adına tescil edildiğini bu nedenle bu taşınmazın tapu kaydının iptal edilerek davacı adına tescilini talep etmiştir.
6. Her ne kadar davanın kabulüne karar verilmiş ise de; 2942 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi uyarınca imar düzenlemesi sırasında malikinin muvafakati ile yol, yeşil alan ve bunun gibi kamu hizmet ve tesislerine ayrılan alan için eski malikleri tarafından mülkiyet iddiasında bulunulamayacağı ve karşılığı da istenemeyeceğinden ve Anayasa Mahkemesinin 07.09.2021 tarihli ve 2017/22268 başvuru numaralı kararı da dikkate alındığında, davacıların kendi isteği ile yapılan işlemden elde ettiği menfaat de gözetilerek davanın reddi yerine yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.