"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/439 Esas, 2023/1351 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Başkale Kadastro Mahkemesinin 22.01.2015 Tarihli ve 2014/66 Esas, 2015/41 Karar Sayılı Kararı
Tapulama dışı kalmış veya kadastro sırasında tespit dışı bırakılmış yani kadastro tutanağı düzenlenmemiş bölüme yönelik davaların genel mahkemelerde görüleceği, davacıların dava ettiği taşınmazlar hakkında kadastro çalışması yapılmadığı ve tespit tutanakları düzenlenmediği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
B. Başkale Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.12.2017 Tarihli ve 2015/194 Esas, 2017/700 Karar Sayılı Kararı
Başkale Tapu Müdürlüğü'nün 06.11.2017 tarihli yazısında dava konusu taşınmazın davacıların iddia ettiği şekilde Mahmutabat köyü sınırları içerisinde kaldığının bildirildiği, davacının dava dilekçesinde kadastro çalışma alanları sınırlarına yönelik olarak itirazda da bulunmadığı, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun (3402 sayılı Kanun) 4 üncü maddesinin on birinci fıkrası uyarınca kadastro mahkemesinin bu hususta bir karar vermesi gerek gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
C. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 12.09.2018 Tarihli ve 2018/837 Esas, 2018/481 Karar Sayılı Kararı
Somut uyuşmazlıkta davacıların kadastro müdürlüğüne başvurarak ellerinde bulunan eski tapu kayıtlarının Mahmutabat köyü kadastro çalışması alanına dahil edilerek adlarına tapuya tescilini talep ettikleri, kadastro müdürlüğünce verilen cevapta Başkale Kadastro Mahkemesinin 2014/56 Esas ve 2014/57 sayılı kararlarından dolayı işlem yapamadığının belirtildiği ve sonrasında davacılar tarafından kadastro mahkemesinde dava açıldığının anlaşıldığı, 3402 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinde kadastro çalışma alanı belirlenmesine itiraz davalarında uyulacak prosedürün gösterildiği ve bu tür davaların Kadastro Mahkemesinde görüleceğinin hükme bağlandığı, bu nedenle dosyaya bakma yetkisinin Başkale Kadastro Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle Başkale Kadastro Mahkemesinin yargı yeri olarak belirlenmesine karar verilmiştir.
D. Başkale Kadastro Mahkemesinin 15.09.2021 Tarihli ve 2019/8 Esas, 2021/33 Karar Sayılı Kararı
3402 sayılı Kanun'un 4 üncü ve devamı maddeleri gereğince, çalışma alanı sınır tespitine karşı kadastro müdürlüğüne itiraz üzerine verilen karara karşı 7 gün içerisinde Kadastro Mahkemesinde itiraz edilebileceğinin düzenlendiği, eldeki çalışma alanına itiraz davasının yasal süreden sonra açıldığı, davacının yasal silsileyi izlemeden dava açtığı gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiş, karar davacılar tarafından istinaf edilmiştir.
E. Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin 29.12.2022 Tarihli ve 2022/1840 Esas, 2022/2666 Karar Sayılı Kararı
Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan Bölge Adliye Mahkemesince sonuçlandırılır ise de, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen kararın yargı yeri belirlenmesine ilişkin olduğu, davanın esasına ilişkin bulunmadığı, yerel mahkemece ilk defa uyuşmazlığın esasına dair verilen istinafa konu bu kararın 15.09.2021 tarihli olduğu, verilen karar tarihi itibariyle Van Bölge Adliye Mahkemesinin faaliyette olduğu, 02.09.2019 tarihinden itibaren Van ilinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinden çıkarılarak Van Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresine eklendiği, Başkale Kadastro Mahkemesinin bağlı bulunduğu Van Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde herhangi bir değişiklik olmadığı, bu nedenle incelemenin Van Bölge Adliye Mahkemesince yapılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
F. Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin 29.11.2023 Tarihli ve 2023/439 Esas, 2023/1351 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda dosyanın ilk olarak yargı yerinin belirlenmesi için Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesine gönderildiği, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 12.09.2018 tarihli ve 2018/837 Esas, 2018/481 Karar sayılı kararı ile Başkale Kadastro Mahkemesinin yargı yeri olarak belirlendiği, dosyanın yargı çevresinin değişmesinden evvel istinaf incelemesine konu edildiği, dava konusu uyuşmazlığa ilişkin istinaf incelemesinin Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince yapılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 3402 sayılı Kanun'dan kaynaklanan sınır uyuşmazlığına ilişkin davada istinaf incelemesini yapacak olan yetkili Bölge Adliye Mahkemesinin belirlenmesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 694 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin (694 sayılı KHK) 136. maddesi ile 5235 sayılı Kanun'a eklenen "Yargı çevresinin değişmesi" başlıklı Ek madde 1 şöyledir:
“Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25 inci madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğin uygulanması için Resmî Gazetede belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelemesinde, karar tarihi itibarıyla yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır.”
C. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 341 inci maddesinin birinci fıkrasında ilk derece mahkemelerince verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü halinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabileceği düzenlenmiştir. Ancak yargı yeri belirlenmesine ilişkin inceleme bu düzenlemede yer almamaktadır.
2. Somut olayda, istinaf incelemesine konu Başkale Kadastro Mahkemesinin 15.09.2021 tarihli ve 2019/8 Esas, 2021/33 Karar kararının Van Bölge Adliye Mahkemesinin faaliyet tarihinden sonra verildiği, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 12.09.2018 tarihli ve 2018/837 Esas, 2018/481 Karar sayılı kararının yargı yeri belirlenmesine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Van Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
18.03.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.