"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3948 Esas, 2023/66 Karar
DAVA TARİHİ: 12.12.2019
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Menemen 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/761 Esas, 2022/112 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ...,...köyü, ...mevki, 1305 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmı ile ilgili gerçek piyasa değerine uygun kamulaştırma bedelinin ve taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmında meydana gelen değer düşüklüğünün tespitini, tespit edilen bedelin müvekkiline ödenmesi şartıyla taşınmazın kamulaştırılan kısmının müvekkili adına olan tapusunun iptali ile davalı idare lehine tapudan terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin; acele kamulaştırma dosyasında belirlenen kısmının mahsubu ile Anayasa Mahkemesi kararı dikkate alınarak, karar ile birlikte varsa neması ile beraber davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ve davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; arazi vasfında olmasına rağmen arsa olarak değerlendirilmesinin doğru olmadığını, yeterli emsal araştırması yapılmadan tek emsal ile değerlendirmenin hatalı olduğunu, emsalin farklı bir mahallede olduğunu, emsal kıyaslaması yapılırken hata yapıldığını, davaya konu taşınmaz emsal taşınmazdan daha az değerli olup birim rayiç değerlerine bakıldığında bile emsal taşınmazın davaya konu taşınmazdan 6,7 kat daha değerli olduğunu, taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatlar için yapılan hesaplamanın hatalı bir şekilde yapıldığını, yıpranma oranlarının düşük belirlendiğini, kök raporda düzenleme ortaklık payı oranı %40 alınmışken ek raporda %17.632 düşürülmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Menemen Belediye Başkanlığının dava konusu taşınmaza yaklaşık 400 metre mesafedeki parsellerde uygulanan düzenleme ortaklık payı kesintisinin %17.63 olduğunu belirttiğini, mevcut imar uygulamaları ve emsal düzenleme ortaklık pay oranları değerlendirilmeden mevzuattaki en üst sınır olan %45 kesinti yapılmasının hukuka aykırı olacağını, parselin değerinin gerçek değerinden çok daha düşük belirlendiğini, bilirkişi raporunda esas alınan emsal taşınmazın dava konusu taşınmaza 7500 metre uzaklıkta olup ilçe merkezinin arkasında kalan gelişmemiş ve düzensiz yapılaşmış bir bölgede yer aldığını, taşınmaz üzerindeki yapıların alanlarının eksik hesaplandığını, düşük yapı sınıfına sokulduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza İzmir ili, ..., Esaptaşa Mahallesi 5437 ada 4 parsel sayılı taşınmazın 20.04.2017 tarihli satışı emsal alınarak yapılan emsal karşılaştırması sonucunda emsalin %60'ı oranında değerli olduğu kabul edilen dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının asıl raporda 500,00 TL, karara esas alınan 19.11.2021 havale tarihli ek raporda ise 682,00 TL olarak belirlendiğini, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın emlak vergisine esas rayiç değerleri ile bilirkişi raporunda yapılan değerlendirme arasında mübayenet olmadığını, taşınmaz üzerinde bulunan yapılara ve ağaçlara biçilen değer ve uygulanan yöntem doğru olduğunu; ancak, dava konusu taşınmazın konumu ve bulunduğu çevrenin gelişmişliği nazara alındığında, emsal taşınmazın %80’i yerine %60’'ı oranında değerli kabul edilmesi, dava konusu taşınmaz kadastral parsel, emsal taşınmaz ise imar parseli olduğundan dava tarihi itibarıyla % 45 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması gerekirken ek raporda bu oranın % 17,63 olarak belirlenerek fazla kamulaştırma bedeli tespitinin hatalı olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesince toplam kamulaştırma bedelinin 116.637,55 TL olduğu ve 8.153,20 TL bedelin davacıya iadesine karar verildiği; ayrıca; acele el koyma dosyasında belirlenen bedelin nazara alındığında, acele el koyma dosyasında belirlenen bedelin davalıya ödenmesine karar verilmiş olmasının hatalı olduğu ve bu sebeplerle davalı vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise kısmen kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İzmir ili, ...,...köyü, ...Mevkii, 1305 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumu dikkate alınmak suretiyle maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
V.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.