"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3224 Esas, 2023/232 Karar
DAVALILAR: ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ: 11.07.2017
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma kararına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 4440 parselin tamamının ve 4442 parsel sayılı taşınmazın 3.259,42 m²sinin kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; kıymet takdirinde belirlenen bedeli kabul etmediklerini, taşınmazların bedelinin çok daha yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.06.2018 tarihli ve 2017/244 Esas, 2018/253 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne Manisa ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 4440 parselin tamamının ve 4442 parsel sayılı taşınmazın 3.259,42 m²sinin kamulaştırma bedelinin tespitine ve kamulaştırılan taşınmazların tapudan yol olarak terkinine, tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2019 tarihli ve 2018/1474 Esas, 2019/389 Karar sayılı kararı ile bedel yeniden belirlenerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda, dava konusu taşınmazların sulu arazi olup olmadığının araştırılması ve kabule göre de sulu taşınmazların %4 kapitalizasyon faizi uygulanması gerektiğinden bahisle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin 16.09.2021 tarihli ve 2020/2324 Esas ve 2021/2238 kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin 16.09.2021 tarih ve 2020/2324 Esas, 2021/2238 karar sayılı kararına karşı taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda mahkemece bozma öncesi hükme esas bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazların üzerindeki zeytin ağaçlarının ilçe ortalamasının üzerinde verime sahip olacağı belirtilerek kuru arazide 650 kg/da alındığı, bozma sonrasında ise taşınmazın niteliği sulu olarak tespit edilmesine rağmen verimin 550kg/da alındığı anlaşılmış olup bu husustaki çelişkinin giderilmesi için bilirkişiden ek rapor alınması gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmeyerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D . Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne dava konusu Manisa ili, ...İlçesi, ...Mahallesi 4440 parselin tamamının ve 4442 parsel sayılı taşınmazın 3.259,42 m²sinin kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinine, tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların net gelirinin yüksek belirlendiğini, masrafın ve objektif değer artış oranının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; hesaplama hatası yapıldığını, bozma üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 2020/2324 Esas sayılı dosyası üzerinden yargılamaya devam edildiğini ve parselin sulanabilir olduğu tespit edilerek kamulaştırma bedelinin toplamda 491.407,00 TL olduğuna karar verildiğini, daha önce ödenen 419.621,84 TL depo edilmiş olduğundan fark olarak 71.786,00 TL nin depo edilmesine karar verildiğini, bu hesabın hatalı olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesinin kararı ile bedel 393.125,83 TL'ye düşürüldüğünden ve 26.208,40 TL'nin davacı kuruma iade edildiğinden bu miktarın bu kararda eksik olarak hesaplandığını, depo kararı verilmeden önce bankaya depo edilen miktarlardan ne kadarının ödendiği, ne kadarının davacı kuruma iade edildiğinin sorulması gerektiğini bozma öncesi kuruda belirlenen verimin bozma sonrası suluda belirlenen verimden yüksek olduğunu, sulu tarım arazisi tespitinden sonra sulu verilerinin esas alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedellerinin toplam 419.621,84 TL olarak tespit edildiği ve bedelin bloke edildiği, Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2019 tarihli ve 2018/1474 Esas ve 2019/389 Karar sayılı kararı ile bedelin 393.125,83 TL olarak belirlendiği ve 26.208,40 TL'nin davacı idareye iadesine karar verildiği ve dosya arasında bulunan dekontlara göre 17.04.2019 tarihinde iade işleminin gerçekleştirildiği, bozma sonrası16.09.2021 tarih ve 2020/2324 Esas, 2021/2238 Karar sayılı karar ile kamulaştırma bedelinin 491.407,00 TL olarak tespit edildiği fark bedel 71.786,00 TL olarak belirlenip bu bedelin depo ettirildiği anlaşılmış olup, davacı idareye iade edilen 26.208,40 TL'nin bozma sonrası fark bedel depo ettirilirken gözetilmemesi bozmayı gerektirir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.