"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/450 Esas, 2024/14 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare, davalılar ...vd. ile davalılar ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Rize ili, ..., ........ Mahallesi 972 ada 5 parsel sayılı taşınmazın (342,17 m²) tamamının kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescilini ve yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar/vekilleri cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin23.06.2020 tarihli ve 2018/432 Esas, 2020/84 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ...vd, davalılar ... vd, davalı ... vekilleri ile davalılar ... ve ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli ve 2021/2239 Esas, 2021/2227 Karar sayılı kararı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ...vd. ile davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza komşu olan 972 ada 7 parsel sayılı taşınmaza Rize 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/392 Esas, 2020/251 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme yılı itibarıyla 3745,68 TL/m² değer biçildiği ve bu bedelin Yargıtay denetiminden geçtiği gözetildiğinde, dava konusu taşınmaza 1.642,13 TL/m² değer biçilmesi nedeniyle bilirkişi raporu inandırıcı görülmediği; Anayasa Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 31317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararının da gözetilmesi gerektiği gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ...vd. ile davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan raporun hatalı olduğunu, emsal incelemesinin uygun olmadığnı, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2.Davalılar ...vd. vekili temyiz dilekçelerinde özetle; tespit edilen metrekare değerinin düşük olduğunu, müvekkili ...'nun 14.05.2021 tarihinde vefat ettiğini, mirasçılarına tebligat yapılarak davaya katılımlarının sağlanmadığını, bozma ilamı doğrultusunda ... mirasçıları paylarının değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3.Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; keşif yapılarak yeniden düzenlenecek rapora göre bedel tespiti gerekirken, bozma sonrası ek rapor üzerinden karar verilmesinin hatalı olduğunu, amacın gerçek değerin tespiti olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dairemiz bozma ilamında ek rapor alınması gerektiği belirtildiğinden yeniden keşif yapılması yönündeki temyiz itirazına itibar edilmemiştir.
3. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı, anlaşılmakla; temyize gelen davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Toplam kamulaştırma bedelinin tespitinde, pay dağılımlarında ve faiz tarihlerinde hata yapılmış, paylara düşen bedeller yönünden denetime elverişsiz rapor üzerinden hüküm kurulmuştur.
5. Buna göre; İlk Derece Mahkemesinin 06.02.2018 tarihli ve 2016/31 Esas, 2018/56 Karar sayılı ilk kararı ile 435.686,32 TL bedele hükmedildiği, bu karara karşı ..., ... ve ...'ın istinaf itirazında bulunmadıkları ve karar tarihinden sonra 30.03.2018 tarihinde ölen davalı ...'nun da mirasçıları oldukları gözetildiğinde adı geçenlerin kök muris ...'dan doğrudan kendilerine intikal edecek paylarının ve vefat eden davalı ...'ndan kendilerine intikal eden paylarının 435.686,32 TL bedel üzerinden hesaplanması, bu kişler yönünden hükmedilecek bedele 05.06.2016 tarihinen ilk karar tarihine kadar faiz işletilmesine karar verilmesi gerekmektedir.
6. Davalılar ... ve ...'ın İlk Derece Mahkemesinin 06.02.2018 tarihli ve 2016/31 Esas, 2018/56 Karar sayılı ilk kararına karşı istinaf itirazında bulundukları ve diğer istinafa gelenlerle birlikte istinaf itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kararının Bölge Adliye Mahkemesince kaldırıldığı, İlk Derece Mahkemesinin 23.06.2020 tarihli ve 2018/432 Esas, 2020/84 Karar sayılı kararı ile 561.891,04 TL bedele hükmedildiği, ilk karara karşı istinafa gelenlerin payları gözetilerek 78.877,98 TL fark bedelin üçer aylık vadeli hesaba bloke edildiği ve davalılara ödenmediği, adı geçenlerin kararı istinaf ettikleri Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli ve 2021/2239 Esas, 2021/2227 Karar sayılı kararı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verildiği, akabinde Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyiz etmedikleri, ... ve ...'ın 0.03.2018 tarihinde ölen davalı ...'nun da mirasçıları oldukları gözetildiğinde adı geçenlerin kök muris ...'dan doğrudan kendilerine intikal edecek paylarının ve vefat eden davalı ...'ndan kendilerine intikal eden paylarının 561.891,04 TL bedel üzerinden hesaplanması gerekmektedir.
7. Diğer davalılar vekillerinin İlk Derece Mahkemesinin 23.06.2020 tarihli ve 2018/432 Esas, 2020/84 sayılı kararı ile 561.891,04 TL bedele ve 78.877,98 TL fark bedelin üçer aylık vadeli hesaba bloke edilmesine ilişkin ikinci kararını istinaf ettiği, Bölge Adliye Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli ve 2021/2239 Esas, 2021/2227 Karar sayılı kararı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verildiği, bu kararı temyiz etikleri ve kararın Yargıtayca bozulduğu, bu davalılardan ...ve ...'in 0.03.2018 tarihinde ölen davalı ...'nun da mirasçıları oldukları gözetildiğinde kararı temyiz edene davalıların kök muris ...'dan doğrudan kendilerine intikal edecek paylarının(Davalılar ...ve ... için ayrıca vefat eden davalı ...'ndan kendilerine intikal eden paylarının) 1.214.132,08 TL üzerinden hesaplanması; ikinci kararla hükmedilen fark bedel davalılara ödenmediğinden ikinci kararla ve son kararla hükmedilen ve adı geçenlerin paylarına düşen fark bdellere 05.06.2016 tarihinden son karar tarihi olan 30.01.2024 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekmektedir.
8. Vefat eden davalı ... vekili diğer müvekkilleri ile birlikte adı geçen yönünden kararı temyiz ettiğinden ve karar adı geçen yönünden de bozulduğundan, yargılamanın devamında ... mirasçıları vekâlet vererek davayı takip ettiklerinden adı geçenler yönünden de yukarıdaki 7 numaralı değerlendirme bendi gereği hesaplama yapılmalı ve mirasçıların payları hükümde gösterilmelidir.
9. Yukarıdaki 5, 6, 7 ve 8 numaralı değerlendirme bentleri doğrultusunda yargılama safahatındaki her bir kararda hükmedilen ve bloke edilen bedeller ile istinaf/temyiz edenelere ve vefat edenelere göre paya düşen kısımlar kalem kalem gösterilerek denetime elverişli rapor düzenletilmesi, hükmedilecek bedelin yukarıda anlatılan sürece göre tespit edilen paylar toplamı üzerinden net olarak hükümde tespit edilmesi fazla bloke edilen bedel varsa davacı tarafa iadesi yönünde hüküm kurulması gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare, davalılar ...vd. ile davalılar ... vd. vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare, davalılar ...vd. ile davalılar ... vd. vekillerinin İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalılar ... vd. ...vd. den peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
04.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.