"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/283 Esas, 2024/80 Karar
ASIL VE BİRLEŞTİRİLEN
DAVADA DAVACILAR : ... vd. vekili Avukat ...
ASIL VE BİRLEŞTİRİLEN
DAVADA DAVALILAR : 1. ... vekili Avukat ...
2. ... Genel Müdürlüğü vekili Avukat ...
İHBAR OLUNAN : ... vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 24.05.2012
KARAR : Karar verilmesine yer olmadığına/ Kımen kabul
Taraflar arasındaki müdahelenin men'i, kal ve ecrimisilin tahsiline ilişkin asıl dava ile birleşen icra takibine yönelik itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemine ilişkin birleştirilen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, asıl davada müdahalenin men'i ve kal davası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davalı ... ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri A.Ş ( Elekrik Üretim AŞ.Genel Müdürlüğü )hakkında açılan davanın pasif husumetten reddi ile davalı ... yönünden davanın taleple bağlı kalınarak kabulüne, birleştirilen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Antalya ili, ... ilçesi, Bıyıklı köyü Kırkgöz mevkindeki 361 ile 369 parsel sayılı taşınmazlarda daha önce ziraat arazisi olarak pamuk ve her türlü sebze ekim dikimi yapıldığı hâlde, 1961 yılında davalı ... ve ... Elektrik A.Ş. için Kırkgöz suyunu kanallarda toplamak suretiyle bir araya getirdikten sonra 361 ve 369 parsellerin tamamına yakın kısmının su altında kalarak kullanılmaz hale geldiğini, tapulu mülkiyete fiilen el atıldığını, DSİ tarafından ... ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri A.Ş'ye taşımak ve sulamada kullanmak için yapılan setler nedeni ile arazi su altında kaldığı için müdahalenin menni ile geriye dönük ve son 5 yıllık süre için 90.000,00 TL ecrimsil tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
2.Davacılar vekilinin birleşen dava dilekçesinde özetle, davalı ... ve ... Müdürlüğü aleyhine açılan tazminat davasının vekil edenleri lehine sonuçlandığını davalarının fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydıyla 90.000,00 TL olarak açıldığını ve taleple bağlı kalınarak davanın kabulüne ilişkin olarak verilen Antalya 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/309 Esas, 2015/445 Karar sayılı kararında davalı idare 90.000,00TL faizi ile birlikte teminat mektubu sunarak kararı temyiz ettiğini, iş bu davada fazlaya dair saklı tuttukları fark bedelin Antalya 11. İcra Dairesinin 2016/154 Esas sayılı dosyası ile işleme konulduğunu, davalıların icra takibine borçlu olmadıklarını beyan ederek itiraz ettiklerini ileri sürerek haksız olarak yapılan itirazın iptaline, icranın devamına ayrıca %20 den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatı hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili asıl davaya cevap dilekçesinde özetle; davayı kabul etmediklerini, idari eylem ve işlemlerden dolayı davacının idare mahkemesinde dava açması gerektiğini, dava konusu taşınmazların su altında olmasının nedeninin parselin içerisinde yer alan su kaynağı ile ilgili olduğunu, mevsim koşullarına bağlı olarak ilkbahar aylarında suların çoğalmaya başlaması ile birlikte su seviyesinin değiştiğini, dava konusu taşınmazın uzun zamandan beri sazlık ve bataklık konumunda olduğunu, müvekkili idare tarafından yapılan ve ... A.Ş. devredilen seddelerin gölün yayılmasını önlediğini, diğer tarafından göl sularının ... A.Ş tarafından üç adet by pass kanalı ile isale kanalına aktarılması sonucunda su seviyesinin daha da düştüğünü, suların çekilmesinden sonra göl tabanında ortaya çıkan arazilere tescil harici yer ve doğal sit alanı olmasına rağmen her nasılsa tapu verildiğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili asıl davaya cevap dilekçesinde özetle; ... Elektrik A.Ş. ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı arasında imzalanan imtiyaz sözleşmesinin 12.06.2003 tarihinde yürürlükten kalkması sonucu müvekkilinin elektrik hizmetlerine ait tesislerde sadece üretim faaliyetinin yerine getirilmesi konusunda yetkili olduğunu, müvekkili kuruma bağlı Antalya ve yöresi HES İşletme Müdürlüğünce yerinde yapılan incelemelere göre 369 parselin sular altında olmadığını, bu parsel içerisinde "L" şeklinde bir kanal açıldığını, bu kanalın direnaj görevi görerek bilakis araziyi su baskınından koruduğunu, parselin bitişiğindeki sazlık alanın koruma altında doğal su kaynağı bulunduğunu, bu suyun taşkına sebep vermemek için direnaj kanalı yanında isale kanalına taşıyacak toprak kanal bulunduğunu, dava konusu diğer 361 parselin su havzası üzerinde bulunduğundan zaten bir kısmının su içinde kaldığını, bölgedeki isale kanalının ... tarafından yapıldığını, işletme bakım hakkının müvekkiline bağlı olduğunu, haklarındaki davanın reddini talep etmiştir.
3.Birleştirilen davada davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkil şirketin muaccel hale gelmiş bir borcu bulunmadığını, bu borcun nereden kaynaklandığının belli olmadığını beyan ederek açılan davanın reddine karar verilerek yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine talep etmiştir.
4.Birleştirilen davada davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; bu davanın Antalya 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/309 Esas sayılı dosyaya ek dava mahiyetinde dava açıldığını, Antalya 11. İcra Müdürlüğünün 2016/154 Esas sayılı dosyasında ilamsız takip yapıldığını Antalya 7. Asliye Hukuk Mahkemesi dosyasının halen derdest olduğunu kesinleşmediğini, derdestlik itirazlarının bulunduğunu beyan ederek açılan davanın reddine karar verilerek yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 31.12.2015 tarihli ve 2012/309 Esas, 2015/ 445 Karar sayılı kararı ile davacılar tarafından müdahalenin men'i ile kal davası atiye terk edildiğinden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin taleple bağlı kalınarak 90.000 TL'nin geriye dönük her beş yıl için dönem sonlarından işleyecek yasal faizleriyle birlikte davalılardan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Bozma Kararı
1. Mahkemenin 31.12.2015 tarihli ve 2012/309 Esas, 2015/445 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dosya içindeki bilgi ve belgelerden; Kırkgöz regülatörü, seddeler ve Kırkgöz isale kanalı ile tahliye kanallarının bakım onarım ve işletmesinin 01.01.1966 tarihinde ... tarafından ... Elektrik A.Ş.'ye devredildiği, ... Elektrik A.Ş. ile Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı arasında akdedilen imtiyaz sözleşmesinin Bakanlar Kurulunun 12.06.2003 tarihli ve 2003/50712 sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılması sonucunda adı geçen şirketin elektrik hizmetlerine ait tesislerde sadece üretim faaliyetlerini yerine getirmesi hususunda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 11.06.2003 tarihli kararı ile ...'nin görevlendirildiği bildirildiğinden, dosya içindeki ... ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri A.Ş. Kırkgözler isale kanalı ve sedde genel vaziyet planında dava konusu taşınmazların işaretlenmiş olduğu vaziyet planı eklenmek suretiyle, ... tarafından yapılıp da şirkete devredilen ve şirket tarafından sonradan yapılan ve şirket tarafından sonradan yapılan tesislerin hangilerinin ...'ye devredildiği Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına sorularak alınacak cevapla birlikte, dava konusu taşınmazların bulunduğu bölgeye ait 1955 -1962 yıllarına ait hava fotoğrafları ile yıllara göre taşınmazlar ile sedde üst kodlarının ilgili idarelerden istenildikten sonra, dava konusu 361 parsel başında yapılacak keşif sonrası dava konusu taşınmazın regülatör projesinin hayata geçirilmesi nedeni ile su altında kalıp kalmadığı ilgili yönetmelik de gözönünde tutularak kesin olarak tespit edildikten sonra sorumlu idare belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile davalı idarelerin birlikte sorumlu tutulması, Dava konusu 369 parselde bulunan toprak drenaj kanallarının hangi idare tarafından yapıldığı ve kullanılageldiği araştırılarak ve fen bilirkişi raporunda 6104 m²lik kısmın hangi nedenden kaynaklı ekilemediği hususunda bilirkişi heyetinden ek raporu alınarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken eksik incelemeyle hüküm kurulması, dava konusu 361 ve 359 parseller büyük yüzölçümlü olup 2007 ile 2011 yıllarında domates, fasulye, kabak ve patlıcan ekimi yapıldığının kabulü için Toptancı Halinde yapılması gereken satış belgeleriyle ispat edilmesi gerekir. Ayrıca dava konusu 361 parselin uzun yıllardır sazlık ve su altında olduğu ve dava konusu 369 parselinde ekilebilir alanda buğday ve mısır ekili olduğu dosya içeriğinden anlaşılmakla, sebzelerin münavebeye esas alınarak ecrimisil bedeli belirlenmesi nedeniyle rapor inandırıcı bulunmamıştır. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 15 nci maddesinde belirtilen şekilde oluşturulacak bilirkişi heyetince yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak ecrimisil hesaplanması gerektiğinin düşünülmemesi hatalı olduğundan ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile meni müdahele ve kal talebine ilişkin asıl davada yeniden karar verilmesine yer olmadığına , ecrimisile ilişkin asıl dava yönünden davalılar ... ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri A.Ş.'ye(Elekrik Üretim AŞ.Genel Müdürlüğü A.Ş) karşı açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... Müdürlüğüne karşı açılan kabulü ile taleple bağlı kalınarak dava tarihinden geriye dönük 5 yıllık dönem için 90.000,00 TL ecrimisil bedelinin her bir dönem sonundan işleyecek yasal faiz ile beraber davalı ... Müdürlüğünden alınarak davacılara paylar oranında verilmesine, birleştirilen davanın kısmen kabulü ile borçlu ... ve Antalya Havalisi Elektrik Santralleri A.Ş.'ye (Elekrik Üretim AŞ.Genel Müdürlüğü AŞ) karşı Antalya 11. İcra Müdürlüğünün 2016/154 Esas sayılı dosyası ile başlatılan icra takibinin iptaline, borçlu DSİ Genel Müdürlüğüne karşı Antalya 11. İcra Müdürlüğünün 2016/ 154 Esas sayılı dosyası ile başlatılan icra takibinden 107.356,43 TL alacak için borçlu ... tarafından yapılan itirazın iptaline ve alacağın bu miktar ve ferileri yönünden devamına, fazlaya dair talebe ilişkin takibin iptaline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; Anayasa Mahkemesinin 30.11.2023 tarihli kararı ile 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesinin ikinci fıkrasının ''kamulaştırmasız el atma sebebine dayalı tazminat davaları'' yönünden iptaline karar verildiğinden. birleştirilen davada davalı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, idarece yapılan baraj ve sedde yapımı nedeniyle dava konusu taşınmazların su altında kalmadığını, asıl nedenin taşınmazda bulunana sayısız pınarlar ile diğer davalı tarafından sonradan regülatör üzerine ve çevreye yapılan 1metrelik yükselti olduğunu, dosya içinde 13.05.2015 tarihli ek bilirkişi raporunda belirtildiği gibi taşınmazlar evvelinden beri su altında bulunduğu hâlde, idare çalışmaları bahane edilerek ecrimisil talebinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, doğal dengenin Kırkgözler Regülatörü devre dışı bırakılarak isale hattına su almak için ... Elektirik A.Ş tarafından yapılan müdahaleler nedeniyle bozulduğu, seddeler nedeniyle arazinin sular altında kalmasının mümkün olmadığını, dava konusu 361 parselin tamamının su altında kalması nedeniyle Devletin hüküm ve tasarufu altındaki yerlerden olduğundan davacıların malik olma vasfını yitirdiklerini, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki ecrimisilin tahsili ile icra takibine yönelik itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun (2004 sayılı Kanun) 67 nci maddesi .
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelere göre; dava konusu taşınmazlara davalı idarece el atıldığının kabulü ile alınan rapor uyarınca ecrimisilin tahsili ile itirazın iptali davasının kısmen kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemştir.
3.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazı yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA,
Davacılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine, davalı idarede harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
07.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.