"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/325 Esas, 2024/147 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/347 Esas, 2022/338 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, ..., ... Mahallesi, 10634 ada 3 parsel sayılı taşınmazda davacının hissesi bulunduğunu, taşınmazın imar planında sağlık ocağı olarak planlandığını, parselin bir kısmına davalı idare tarafından fiilen 29 nolu aile sağlığı merkezi olarak el atıldığından dava açtıklarını, Antalya 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/499 Esas, 2017/588 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verildiğini, bahsi geçen dosyada fiili el atma nedeni ile müvekkilinin hissesine karşılık gelen 21,51 m² lik kısmın davalı idare adına tesciline karar verildiğini, taşınmazda müvekkiline ait fiili el atılan kısım haricinde 225,12 m²lik hissenin mevcut olduğunu, taşınmazın imar planında 1998 tarihinde sağlık tesis alanı olarak ayrıldığını, imar planındaki amacına uygun olarak kullanılması yönünde bu güne kadar kamulaştırma işlemi yapılmadığını parselin bir kısmına fiilen el atıldığını geri kalan kısmına ise hukuki el atmanın devam ettiğini belirterek taşınmazın bedelinin ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; kesin hüküm, görev, zaman aşımı ve husumet itirazında bulunduğunu, idari yargının görevi olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ve Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilleri lehine hükmedilen tazminat miktarının düşük belirlendiğini, m² birim bedelinin düşük tespit edildiğini, emsal taşınmaz ile dava konusu taşınmaz arasında mukayesenin doğru yapılmadığını beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza fiil el atmanın söz konusu olmadığını, kamulaştırılacak alan için idarenin herhangi bir görüşünün alınmadığını ve husumetin ilgili belediyelere yönlendirilmesi gerektiğini, emsal taşınmazın emsal olma niteliği taşımadığını, emsal taşınmaz ile dava konusu taşınmazın farklı olduğunu, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu beyan ederek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Muratpaşa Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğünün 21.10.2021 tarihli yazısında dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında hastane alanında kaldığı, taşınmaz üzerinden enerji nakil hattı geçtiğinin belirtildiği, taşınmazın tapu kaydında irtifak hakkına ilişkin belirtmenin bulunmadığı, davaya konu taşınmazın parselasyon işlemi sonucunda oluştuğu, geldisi olan parselden parselasyon işlemi sırasında düzenleme ortaklık payı düşüldüğü 2021 yılı emlak vergisine esas arsa metrekare birim fiyatının 197,03 TL/m² olduğu, davacı tarafından daha önce taşınmaza davalı ... tarafından aile sağlığı merkezi yapılmak suretiyle fiilen el atılan kısmı yönünden açılan dava sonucunda, Dairelerinin 30.11.2021 tarihli ve 2021/852 Esas, 2021/1499 Karar sayılı kararı ile taşınmazda fiilen el atılan kısımda davacının hissesine karşılık gelen 21,51 m²lik kısım yönünden kamulaştırmasız el atma bedelinin davalı ... Bakanlığından alınarak davacı ...'a verilmesine karar verildiği, davacının taşınmazda 246,63 m²-21,51 m²=225,12 m²'ye karşılık gelen payının daha mevcut olduğu, davaya konu taşınmazın imar planında kamuya özgülenme tarihi, taşınmaza kısmen davalı idare tarafından el atılarak Aile Sağlığı Merkezi binası yapılması ve proje bütünlüğü de gözetildiğinde davalı idareye husumet yöneltilmek suretiyle taşınmazın fiilen el atılmadığı hâlde uygulama imar planında kamuya özgülenen kısmının bedelinin talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığı anlaşıldığından arsa vasfındaki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi doğru görüldüğünden istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun ((2942 sayılı Kanun) 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; mahallinde yapılan keşif sonucu arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.