"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/841 Esas, 2024/526 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ..., ... Mahallesi 4554 ada 4 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.04.2016 tarihli ve 2014/529 Esas, 2016/252 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 21.04.2016 tarihli ve 2014/529 Esas, 2016/252 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmaza; idarece verilen kıymet takdir raporunda belirlenen metrekare bedeli değerlendirme tarihine güncellenerek, ikinci raporda da emsal taşınmazın vergi değeri ve imar durumu getirtilerek denetlenmeden değer tespiti yapılmış olduğundan, bu raporlara göre hüküm kurulması mümkün görülmediğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 28.05.2019 tarihli ve 2018/415 Esas, 2019/344 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 28.05.2019 tarihli ve 2018/415 Esas, 2019/344 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; idarece düzenlenen16.12.2013 tarihli kıymet takdir raporunda dava konusu taşınmazın m² birim bedelinin 2000,00 TL olarak belirlendiği hâlde, dava konusu taşınmaza 26.08.2014 değerlendirme tarihinde daha düşük metrekare birim bedeli belirlenmesi ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal alınan satışın pay satışı olması nedeniyle rapor hüküm kurmaya elverişli görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 29.12.2020 tarihli ve 2020/301 Esas, 2020/737 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin 29.12.2020 tarihli ve 2020/301 Esas, 2020/737 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılardan ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda;Dairemiz bozma ilamında emsal alınan satışın pay satışı olması ve emsalin emlak vergi değeri ve imar durumu getirtilerek denetlenmeden değer tespit eden rapor hüküm kurmaya elverişli olmadığı belirtilmesine rağmen aynı emsal taşınmaz esas alınarak değer tespiti yapan rapora göre hüküm kurulması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeline dava tarihinden itibaren faiz işletilmesinin hatalı olduğunu, emsal satışın doğru tespit edilmediğini, kamulaştırma bedelinin yüksek tespit edildiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; tespit edilen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, emsal incelemesinin eksik yapıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) Geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulû Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı ... vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 05.04.2023 tarihli ve 2022/83 Esas, 2023/69 Karar sayılı kararı ile 04.11.1983 tarihli ve 2942 sayılı Kanun’un 24.04.2001 tarihli ve 4650 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle değiştirilen 10 uncu maddesine 11.04.2013 tarihli 6459 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesiyle eklenen dokuzuncu fıkrası iptal edilmiştir. Dava 01.08.2023 tarihinden önce açılmıştır. Anayasa’nın 153 üncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan; “İptal kararları geriye yürümez.” hükmü ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun; “Her davada açıldığı tarihte tespit edilen vaziyet hükme ittihaz olunması iktiza eylemesine…” gerekçesini içeren 28.11.1956 tarihli ve 15/15 sayılı kararı ile; “Her dava açıldığı tarihteki fiili ve hukukî duruma göre karara bağlanır.” genel hukukî prensibini hâvi Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.05.2017 tarihli ve 2017/3-990 Esas, 2017/954 Karar sayılı kararları nazara alındığında kamulaştırma bedeline 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince davanın açıldığı tarihten 4 ay sonrasından başlamak üzere yasal faiz uygulanması gerekirken, faiz başlangıç tarihinin dava tarihi olarak gösterilmesi ve kamu alacakları için uygulanan en yüksek faiz uygulanması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının;
a) (2) numaralı bendinin birinci paragrafında yer alan '' (2942 sayılı yasanın 10/9. Maddesi Anayasa Mahkemesince iptal edildiğinden) dava tarihinden itibaren ilk karar tarihi olan 21/04/2016 tarihine kadar kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faiz oranının işletilmesine,'' cümlesinin çıkartılması, yerine "Dava 4 ay içinde sonuçlandırılmadığından; dava tarihinden 4 ay sonraki tarih olan 27.12.2014 tarihinden ilk karar tarihi olan 21.04.2016 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine," cümlesinin yazılması,
b) (2) numaralı bendinin ikinci paragrafında yer alan '' (2942 sayılı yasanın 10/9. Maddesi Anayasa Mahkemesince iptal edildiğinden) dava tarihinden itibaren karar tarihine kadar kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faiz oranının işletilmesine,'' cümlesinin çıkartılması, yerine "Dava 4 ay içinde sonuçlandırılmadığından; dava tarihinden 4 ay sonraki tarih olan 27.12.2014 tarihinden son karar tarihi 09.07.2024 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine,"
cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
05.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.