"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 687 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.03.2020 tarihli ve 2019/121 Esas, 2020/301 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.07.2021 tarihli ve 2021/900 Esas, 2021/1901 Karar sayılı kararı ile maliyet cetveline göre bulunan üretim giderinin brüt gelirin %50'sine yakın olması nedeniyle ekonomik tarım yapmaya elverişli olmadığından üretim giderinin brüt gelirin 1/3'ü oranında alınması ve dava konusu taşınmazın konum ve özelliklerine göre %50 oranında objektif değer artışı uygulanması kanaatine varılmakla taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; 21.05.2019 tarihli keşif tutanağında taşınmazın bir kısmı üzerinde buğday ürünün ekili olduğu, bir kısmının üzerinde ise yüksek sistem kapama üzüm bağının mevcut olduğu ve üzüm bağı içerisinde 9-10 adet zeytin ağacının olduğu, fen bilirkişisinin gösterdiği yere göre kamulaştırılacak arazinin üzerinde şu anda buğday ürünün ekili olduğunun gözlemlendiği, dosyadaki mevcut 27.05.2019 tarihli bilirkişi raporunda, dava tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazın zeminde 1/2’sinin bağ 1/2’sinin buğday ekili olduğundan m² birim bedelinin 1 m² arazi değeri ile 1 m² bağ değerinin ortalamasının alınarak kamulaştırma bedelinin belirlendiği, 04.11.2019 tarihli ek rapor ve İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan 13.01.2020 tarihli 2. ek raporda ise, Turgutlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/9 Değişik İş dosyasında dava konusu taşınmazın kapama yüksek sistem bağ olarak tespit edilip tamamı bağ olarak değerlendirildiğinden ve dava konusu taşınmazın uydu görüntüsünden de tamamının kapama bağ olduğu tespit edildiğinden 1 m² bağ değeri esas alınarak kamulaştırma bedelinin belirlendiği anlaşıldığından, dava konusu taşınmazın niteliği her türlü şüpheden uzak bir biçimde belirlendikten sonra, sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; münavebeye esas alınan ürünlerin üretim giderlerinin neler olduğunun ve kalem kalem ne kadar olduğunun denetime el verir şekilde listelenmediğini, net gelir hesabında üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ü oranında alınmasının hatalı olduğunu, sulu tarım arazilerinde sulamanın taşınmazın tamamında ve her mevsim için fiilen yeterli olup olmadığının tespit edilmesi gerekirken bu yönde bir tespitin bulunmadığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı uygulandığını ve objektif değer artışı uygulanmaması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin bölge adliye mahkemesine gönderilmesine,
05.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.