"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 337 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; daha önceki yıllarda aynı taşınmaza ilişkin Mahkemenin 2015/57 Esas sayılı dosyasında acele kamulaştırma davası açıldığını, bu dosyada keşfe gidildiğini, bilirkişilerin raporlarını sunduklarını, bu raporlar doğrultusunda depo kararı verildiğini, depo kararının yerine getirilmeyerek davadan feragat edildiğini, davacının kötü niyetli olduğunu, usul ekonomisi dikkate alınarak dava konusu taşınmazın bedelini acele el atma dosyasındaki bilirkişi raporu doğrultusunda yeniden bir keşif ve tespit işlemi yapılmaksızın davanın karara çıkarılmasını, yargılama harç ve giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 06.06.2016 tarihli ve 2015/501 Esas, 2016/214 Karar sayılı ilâmı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhâl ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; tarım arazisi niteliğindeki ... ilçesi, ... Mahallesi 337 parsel sayılı taşınmazın olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde; üzerinde bulunan yapıya resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek ve ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan sondaj kuyusu dava konusu taşınmaza sulu tarım arazisi niteliği kazandırdığı ve bu niteliğine göre değer biçildiğinden sondaj kuyusu bedeline hükmedilmemesi gerektiğinin düşünülmemesi, tespit edilen bedelin hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesi ile bu hususta bankaya müzekkere yazılmasına dair karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, bankaya bloke edilen bedelden tespit edilen kamulaştırma bedelinin mahsubu ile fazla bloke edilen bedelin davacı idareye iadesine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, iade edilecek miktara depo edildiği günden çekildiği tarihe kadar işleyecek mevduat faizi (nemaları) ile davacıya iadesine karar verilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 04.01.2022 tarihli ve 2020/40 Esas, 2022/1 Karar sayılı ilâmı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya derhâl ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu parselin zirai gelir yöntemiyle yapılan hesaplamasında üretim gelirlerinin yüksek, üretim giderlerinin ise düşük gösterilerek kamulaştırma bedelinin yüksek hesaplandığını, bilirkişi raporunda kapitalizasyon faiz oranı %4 alınması kamulaştırma bedelinin fazla çıkmasına sebebiyet verdiğini, kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faizinin hatalı hesaplandığını, objektif değer artışının düşük belirlendiğini, yargılama süresince geçen zamanda davalının zararının daha da arttığını ve Mahkemece bu hususun da dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin 8 inci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dairemiz bozma ilâmına göre; hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerindeki sondaj kuyusu, yapı ve elektrik tesisatı değerinden sadece yapı bedeli olan 27.972,00 TL'nin arazi değerine eklenmek suretiyle kamulaştırma bedelinin tespiti gerekirken, yapı ve sondaj kuyusu bedeli olan 143.664,41 TL'nin tamamının kamulaştırma bedelinden indirilerek aza hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
4. Bozma sonrası fark bedel oluşmadığından tespit edilen kamulaştırma bedeline ilk karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde son karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi yerinde değildir.
5. Mahkemece verilen tescil hükmünün Dairemiz bozma ilâmı ile ortadan kalktığı gözetilmeksizin bu hususta karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
01.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.