"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/298 Esas, 2022/327 Karar (Birleştirilen İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/373 Esas sayılı dosyası)
KARAR : Ret
Taraflar arasında görülen ecrimisil istemine ilişkin asıl dava ile kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin birleştirilen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.09.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davacılar vekili Avukat ... gelmiş, davalı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerine ait bulunan İzmir ili, Bornova ilçesi, ... köyü 2 numaralı parselin bir kısmına, 4 numaralı parselin ise tamamına davalı kurum tarafından haksız olarak el atıldığını, davalı aleyhine İzmir 8. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/46 D.İş sayılı dosyası ile tespit yapıldığını, davalı idarenin tespite verdiği cevapta söz konusu taşınmazların kamulaştırılarak bedellerinin ödendiğinin iddia edildiğini, söz konusu taşınmazlardan 2 parselin 864,70 m²lik kısmı ve 4 parselin 6901,04 m²lik kısmı için İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/844 Esas sayılı dosyası ile kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istemli dava açıldığını, davalı idarenin 13.02.2012 tarihinde kamulaştırma kararı aldığını, müvekkiline ait taşınmazlar kamulaştırma kararından önce davalı idarece el atmaya uğradığını ve hiç bir bedel ödenmediğini belirterek 5 yıllık ecrimisil bedelinin davalıdan yasal faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
2. Birleştirilen dosyada davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerine ait bulunan İzmir ili, Bornova ilçesi, ... köyü 2 numaralı parselin tamamına müvekkillerinin bilgisi ve izni dışında davalı tarafından haksız olarak el atıldığını, davalı aleyhine değişik iş dosyasında tespit yaptırıldığını, bununla ilgili olarak İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/1042 Esas sayılı dosyası ile ecrimisil davası açıldığını belirterek dava konusu parselin tamamına kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat ve daha önce davaya konu edilen kısmının çıkarılarak kalan kısmı için ecrimisil bedellerinin yasal faizi ile davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; ecrimisil istemini kabul etmediklerini, ecrimisil isteminin zamanaşımına uğradığını, idareleri tarafından davaya konu taşınmaza yönelik hiçbir müdahalede bulunulmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 24.09.2013 tarihli ve 2012/1042 Esas, 2013/449 Karar sayılı kararıyla; uzlaşmanın dava şartı olduğundan ve bu yol tüketilmeden dava açıldığından bahisle davanın ve birleştirilen davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 24.09.2013 tarihli ve 2012/1042 Esas, 2013/449 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucu; işin esasına girilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların idarenin haksız işgali altında olduğunu, bu durumu değişik iş dosyası ile tespit ettirdiklerini, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun 705 inci maddesi gereği kamulaştırma yapan idarenin tescil kararı öncesinde taşınmazda tasarruf hakkının olmadığını, idarenin İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/844 Esas sayılı dosyasında da tapu kaydında yer alan 1977 ve 1983 tarihli kamulaştırma şerhleri nedeniyle dava konusu taşınmazların daha önce kamulaştırıldığı, mükerrer kamulaştırma kararı verildiği yönündeki savunmasına Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince itibar edilmediğini ve kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazların tescili davasında verilen kararın onandığını, idarenin dava konusu taşınmazların kamulaştırıldığından bahisle İzmir 6. Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı 2012/422 Esas sayılı tescil davası her ne kadar kabul ile sonuçlanmış ise de henüz Yargıtayda temyiz aşamasında olduğunu, eldeki dava açısından açıldığı tarihte kesinleşmiş tescil ve kamulaştırma kararı olmadığı ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun’un (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyadaki belgelerin incelenmesi sonucu; dava konusu taşınmazlar hakkında davalı idarece açılan kamulaştırma işlemine dayalı tapu iptal tescil davasında İzmir 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/422 Esas, 2018/73 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verildiği ve kararın Yargıtay denetiminden geçerek 22.02.2022 tarihinde kesinleştiği; dava konusu gayrimenkullere ilişkin kamulaştırma belgelerinden dava konusu her iki parsel için ayrı ayrı 07.06.1983 tarihli kıymet takdir raporu düzenlendiği, belirlenen kamulaştırma bedellerinin davacılar murisi, tapu maliki ... adına Ziraat Bankası Bornova Şubesine depo edildiği, davacıların murisi ...'ın dava konusu gayrimenkullerin kamulaştırma işlemlerinin iptali amacıyla 2 numaralı parsel için İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1984/562 Esas sayılı dosyası ile 4 numaralı parsel için İzmir 1. İdare Mahkemesinin 1984/450 Esas sayılı dosya ile dava açtığı, her iki dava hakkında yapılan yargılama sonucunda davacının talebinin reddine karar verildiği ve ret kararlarının kesinleştiği ve böylece kamulaştırma işleminin kesinleştiği, hatta davacıların dava konusu taşınmazlara davalı idare kamulaştırmasız el atıldığı iddiasıyla İzmir 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/358 Esas, 2011/521 Karar sayılı dosyasında tazminat talepli açtıkları davada o dosyaya özgü verilen Yargıtay bozma ilâmı doğrultusunda kamulaştırma işlemlerinin 1986 yılında kesinleştiği belirtilerek süresinde açılmayan bedel davasının reddine karar verildiği, kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 06.06.2012 tarihli ve 2012/1475 Esas, 2012/11906 Karar sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği, aynı yerle ilgili davalı idarenin daha sonra 13.02.2012 tarihinde tekrar kamu yararı kararı aldığı ve bu doğrultuda dava konusu taşınmazların kısmen kamulaştırılması için İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesnin 2012/844 Esas, 2013/181 Karar sayılı bedel tespit ve tescil davasını açtığı davanın kabul ile sonuçlandığı, Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği anlaşılmıştır.
3. Yukarı bentte anlatılan yargı safahatı gözetildiğinde eldeki davaların açıldığı tarihler itibarıyla davalı idarenin haksız işgalinden bahsedilemeyeceğinden asıl davanın dava tarihi olan 18.09.2012 tarihinden geriye dönük 5 yıl için ecrimisil şartları oluşmadığından ve birleştirilen dava açısından da kamulaştırmasız el atma olgusu ve ecrimisil şartları söz konusu olmadığından temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
26.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.