"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/427 Esas, 2021/1542 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/197 Esas, 2020/589 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmişür.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ... Mahallesi 4640 m² yüzölçümlü 425 ada 11 sayılı taşınmazın davalı belediyenin imar düzenlemesiyle 662,00 m²sinin 2270 ada 6 nolu imar parseline, 296,00 m²sinin 2270 ada 7 nolu imar parseline, 3.686,00 m²sinin yola terk ettirildiği, bahse konu 425 ada 11 parselden yola giden kısımlar bedelsiz olarak yola terkinden sonra ifraz ve 3 defa yapılan tadilatlarla 1/1000 ölçekli kesinleşmiş uygulama planına göre yola terk ettirilen toplam 3.686,00 m²lik kısımdan 1.071,00 m²sinin yola gittiğini, 1.301,00 m²sinin 2770 ada 9 parsele gittiği ve harici üçüncü kişilere hisselendirildiğini, 1.314,00 m²sinin Muratpaşa Belediyesi Dr.Burhanettin Onat Parkına gittiğini, yola giden 1.071,00 m²nin terk amacına uygun olmakla bir itirazlarının ve ihtilaflarının olmadığını, ancak terkten sonra peş peşe plan tadilatlarıyla yola terk edilen 3.686,00 m²lik taşınmaz kısmından terk amacı dışında yeni parseller oluşturulması ve maliklere pay verilmemesi ayrıca 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) göre yola bedelsiz terkin edilen kısımdan yol haricinde yine kamu yararına bir amaçla kullanılabilecek alanın ancak 4.640,00 m²lik taşınmazda en fazla %35 düzenleme ortaklık payı oranı kadar olabileceğini, bunun dışındaki kısmın kamulaştırmasız el atma olacağını, dava konusu taşınmazın şehir merkezinde, ticari alan içerisinde ve arsa talebinin yoğun ve pek değerli olduğu bir muhitte bulunduğunu, bu nedenle Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ... Mahallesi 425 ada 11 nolu (imar düzenlemesi sonrası 2770 ada 6 ve 7 nolu) parselden kamulaştırmasız el atılan 2.615,00 m²lik kısmına ilişkin 7.500,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek faiziyle birlikte ve dava tarihinden geriye doğru 5 yıl için (2015 yılı için 500,00 TL toplam 2.500,00 TL) ecrimisilin her yılın dönem başından itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesini talep ve dava etmiştir.
II.CEVAP
Davalı idare cevap dilekçesinde özetle; dava konusu Antalya ili Muratpaşa ilçesi ... Mahallesi 2770 ada 6 ve 7 parsel (eski 425 ada 10 ve 11 parsel ) sayılı taşınmazlar ile ilgili ilk olarak 1/10000 ölçekli imar planında Mülga İmar ve İskan Bakanlığının 16.07.21980 tarihinde onadığı planda "oyun alanı" olarak planladığı, sonrasında 03.03.1987 tarih 55 sayılı Antalya Belediye karan ile "konut" kullanımına aynldığı, daha sonra 20 metrenin altında yol kesitine cepheli konut parsellerinde zemin katın ticaret alanı olarak belirlenmesine ilişkin hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği müvekkili idarece 04.11.2013 tarihli ve 317 sayılı kararı ile kabul edildiği, Antalya Büyükşehir Belediyesi meclisinin 13.01.2014 tarihli ve 65 sayılı kararı ile değiştirilerek onandığı ve 2770 ada 6 ve 7 parsellere isteğe bağlı zemin ticaret kullanımı verildiğini, davacıların dava konusu taşınmazlarda kamu terkini işlemi yapılmış olup, iddia ve itirazları daha sonraki imar uygulamalarına ilişkin olduğunu, müvekkili belediye tarafından herhangi bir kamulaştırma kararı alınmadığı ve kamulaştırma işlemi yapılmadığını, müvekkili belediyenin tasarrufta bulanmadığından müvekkilinin sorumlu olmadığını, Yargıtay güncel içtihatları gereği öncelikle uzlaşma yoluna gidilmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III.İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukanda tarih ve sayısı belirtilen karar ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen karanna karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu 425 ada 11 parselin 3686 m²sinin yola terk ettirildiğini, parsel üzerinden büyük cadde geçeceği oluşacak imar parsellerinin ana artere cepheli olacağı ticari parsel olarak değer kazanacağı belirtilerek % 78 oranındaki alanın yola terkinin şart koşulduğunu, ifraz sonucunda oluşan 2770 ada 1 ve 2 parsellerin ara artere cepheli verdiğini, yola terkettirilen 3686 m²nin sadece 1071,00 m²sinin terk amacına uygun olarak yola gittiğini, 1.320.0 m² sinin 2770 ada 9 parsel (Semt spor sahası) yapılarak imar adasındaki diğer tapu maliklerine düzenleme ortaklık payı harici hisse verildiğini, 1.330,00 m²nin terkedilen alan içerisinde planlanan Burhanettin Onat Parkına gittiğini, parkın kuzey cephesinin özel Anadolu Hastanesi otoparkı gibi kullanıldığını, 2770 ada 9 parsele giden 1.320,00 m² semt spor alanında 1.330,00 m² parka terkettirilen kısımda kök tapu parsel maliklerine hisse verilmesi gerekirken imar adasındaki diğer parsel maliklerinin hisselendirildiğini, özel mülkiyete özgülendiğini, şehrin en gelişmiş yerinde ticari faaliyetin olduğu caddeye boydan boya cepheli park yapılmasının ve yola terk ile bağış yapan tapu maliki davacılara ara arterden parsel verilmesinin haksızlık olduğunu, parkın burada planlanmasında kamu yararı olmadığını, bedelsiz yola terk ettirilen 3.686,00 m²lik alanın tamamen iadesi taleplerinin bulunmadığını, terk edilen alanın planlamanın yapıldığı tarihte geçerli olan orana göre %35’e karşılık gelen 1.624,00 m² üzerinden kamulaştırmasız el atma tazminat ve ecrimisil talep ettiklerini belirterek kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukanda tarih ve sayısı belirtilen karan ile, davaya konu taşınmazların kök parseli olan 425 ada 11 parsel sayılı taşınmaz 4.640,00 m² yüzölçümü ve bahçe niteliği ile tapuda kayıtlı iken belediye encümeninin 26.10.1987 tarihli ve 5664 sayılı kararı ile 3.686.0 m² yüzölçümündeki kısmının bedelsiz yola terk edildiği, davaya konu taşınmazın hali hazırda imar planındaki konumunun kamuya özgülenmiş olduğu, imar planında yol, park ve spor tesisi alanında kaldığı, fiilen de yol, park ve spor tesisi alanı olarak kullanıldığı taşınmazın kamu yararı dışında konut veya ticari alana dönüştürülmediği anlaşıldığından esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen karanna karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar etmiştir.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Dava, Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas. 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulu yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayriımenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi."
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas. 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulu yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulüniin bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın ınevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kantınu'nun 66 ıncı maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...’’karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun’un 35 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre; dosya kapsamına göre davaya konu taşınmazların kök parseli olan 425 ada 11 parsel sayılı taşınmaz 4.640,00 m² yüzölçümü ve bahçe niteliği ile tapuda kayıtlı iken belediye encümeninin 26.10.1987 tarihli ve 5664 sayılı kararı ile 3.686,00 m²lik kısmı bedelsiz yola terk edilerek kalan kısmın ikiye ifraz edildiği, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda alınan bilirkişi raporları, rapora ekli kroki ve fotoğraflar birlikte değerlendirildiğinde bedelsiz yola terk edilen 3.686,00 m² yüzölçümündeki taşınmazın 1.330,00 m²lik kısmının park alanı olarak ayrıldığı, 1.320,00 m²lik kısmının ise 2770 ada 9 parsel sayılı taşınmaz içinde tapuda davalı ... ve dava dışı 3. Kişiler adına paylı mülkiyet şeklinde tapuda tescilli olduğu, Antalya ... Plan ve Proje Müdürlüğünün dosya arasında mevcut cevabi yazısı ve ekli imar planı ve bilirkişi raporuna göre tapu kaydında 2770 ada 9 parsel sayılı taşınmaz olarak kayıtlı kısmın imar planında semt spor sahası olarak ayrıldığı, 1.330,00 m² lik kısmın ise park olarak ayrıldığı, ... Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nün 20.05.2016 tarihli yazısına göre 2770 ada 9 parsel park ve çocuk bahçesi alanının (Dr. Burhanettin Onat Parkı) 2005 yılı Mayıs ayında başlanarak yapımının tamamlandığı, 2770 ada 9 parsel semt spor sahası alanının ise 2015 yılı Ağustos ayında yapımı başlanarak tamamlandığı söz konusu alanların tamamen park konsepti ile yapıldığı halka açık ücretsiz kullanıldığı belirtilmiştir.
3. 425 ada 11 parselin 3.686,00 m² yüzölçümündeki kısmının bedelsiz yola terk edildiği, davaya konu taşınmazın hali hazırda imar planındaki konumunun kamuya özgülenmiş olduğu, imar planında yol, park ve spor tesisi alanında kaldığı, fiilen de yol, park ve spor tesisi alanı olarak kullanıldığı taşınmazın kamu yararı dışında konut veya ticari alana dönüştürülmediği anlaşıldığından davanın esastan reddine karar verilmesi yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalanna, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava yararına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacılar vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.