"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararına ilişkin davalı ... vekilince maddi hata düzeltim talebinde bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince verilen 07.03.2022 tarihli ek karar ile talebin reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin 03.02.2022 tarihli kararı davacı vekili tarafından, 07.03.2022 tarihli ek kararı ise davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.02.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
14.02.2023 günlü duruşma 11.02.2023 tarihli ve 120 sıra sayılı "Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ne dayanılarak alınan Yargıtay Başkanlar Kurulunun 13.02.2023 tarihli ve 4 sayılı kararı ile 02.05.2023 tarihine ertelendiğinden taraflara yeniden tebligat gönderilmiştir.
14.02.2023 tarihli duruşmaya davalı ... vekili Avukat ..., 02.05.2023 tarihli duruşmaya ise davacı vekili Avukat ... gelmiş olup davalı ... vekili duruşmaya katılmamıştır.
Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekili ve davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de davalı ... maddi hata düzeltim dilekçesi ile dosyada yalnızca davacı vekilinin istinaf başvuru talebinin olduğunu, ... Belediye Başkanlığının, yalnızca davacı tarafın istinaf iddialarına cevap verdiğini belirterek hüküm fıkrasında ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölümün hüküm fıkrasından çıkartılarak bu hususun düzeltilmesini talep ettiği anlaşılmış olup yapılan incelemede; davalı ... Başkanlığının istinaf başvuru talebinin olmadığı anlaşıldığından 07.03.2022 tarihli tavzih talebinin reddine ilişkin ek kararın bozularak ortadan kaldırılması gerekir.
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.03.2022 tarihli ek kararın kaldırılmasına karar verildikten sonra; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda davacı vekilinin temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi. Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 454 ada 5 parsel sayılı taşınmaza davalı idareler tarafından kamulaştırmasız el atılması nedeniyle taşınmaz bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın husumet yokluğu nedeni ile reddine karar verilmesi gerektiğini, hak düşürücü sürenin geçtiğini, hangi tarihte el atıldığının tespit edilmesi gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin geçtiğini, uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... hakkında açılan davanın husumetten reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın uzlaşma şartı yerine getirilmediğinden dava şartı yokluğu nedeni ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; uzlaşmanın dava şartı olmadığını, el atma tarihi belirlendikten sonra uzlaşma yoluna gidilmesi için davacı tarafa süre verilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ara arter niteliği taşıyan dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 454 ada 5 parsel sayılı taşınmaza, yol olarak 1956-1961 yılları arasında el atıldığı dosyada mevcut fen raporu ile sabit olduğundan, davanın Büyükşehir Belediyesi yönünden pasif husumet nedeniyle reddine, davalı ... Belediyesi yönünden ise uzlaşma dava şartının yerine getirilmemiş olması nedeniyle davanın reddine karar verilmesinde usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı kanaati ile davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; el atma tarihi net olarak tespit edilmediği gibi istinaf süresi içerisinde ... Belediye Başkanlığına uzlaşma için başvurulduğunu ancak talebinin olumsuz sonuçlandığını, usul ekonomisi gözetildiğinde, işin esasına girilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları, 11 inci maddesi.
3. 6100 sayılı Kanun’un 115 nci maddesinin üçüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 454 ada 5 parsel sayılı taşınmaza, ara arter niteliğinde yol olarak 1956-1961 yılları arasında el atıldığı dosyada mevcut raporlar ile sabit olduğundan, davanın Büyükşehir Belediyesi yönünden pasif husumet nedeniyle reddine karar verilmesi yerindedir.
3. Davalı ... Belediyesi yönünden ise uzlaşma dava şartının yerine getirilmemiş olması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de yapılan incelemede; davacı vekilinin davalı ... Başkanlığına 27.03.2020 tarihinde uzlaşma başvurusunda bulunduğu, davalı idare tarafından 08.06.2020 tarihli cevabi yazı ile uzlaşma talebinin reddine karar verildiği anlaşılmış olup, davalı idarenin davacı ile uzlaşmayacağı sabit olup, başlangıçtaki dava şartı noksanlığının yargılama devam ederken tamamlandığı anlaşılmaktadır.
4. 6100 sayılı Kanun’un 115 nci maddesinin üçüncü fıkrasında “Dava şartı noksanlığı mahkemece davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.” hükmü düzenlenmiş olup, dava şartı eksikliğinin yargılama sırasında tamamlanması durumda başlangıçtaki dava şartı noksanlığından davanın reddedilemeyeceği belirtilmiştir.
5. Bu itibarla; davacı vekili tarafından, davalı idareye dava konusu taşınmazla ilgili uzlaşma talebini içeren dilekçenin verildiği; uzlaşma dava şartının yargılama devam ederken yerine getirildiği, 6100 sayılı Kanun’un 115 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca başlangıçtaki dava şartı eksikliği, yargılama devam ederken giderilmişse başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü dava usulden reddedilemez hükmü ve usul ekonomisi gereğince, işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi hatalıdır.
4. Yapılan incelemede; İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı ... Başkanlığının istinaf başvuru talebinin olmadığı anlaşıldığı hâlde, Bölge Adliye Mahkemesince maddi hata yapılarak davalı ... Başkanlığının istinaf başvuru talebinin de reddine dair hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Davalı ... Başkanlığının ek karar talebine ilişkin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen 07.03.2022 tarihli ek kararın BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinden “ve ... ” ibaresinin çıkartılmasına,
2. Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince duruşmaya gelen temyiz eden davacı vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilen idarelerden alınmasına,
Davacıdan peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.