"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kayseri 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davada ... aleyhine açılan davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine, ... hakkındaki davanın kabulüne, birleştirilen davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacılar vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkillerine ait Kayseri ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1179 ada 1, 2, 3, 5, 6, 7 ve 8 parsel numaralı taşınmazların 5 yıldan daha uzun süre onaylanmış ve kesinleşmiş 1/1000 ölçekli uygulama imar planında olduğunu, davalılarca taşınmazın bir kısmına tamamen, bir kısmına ise kısmen yol ve yol eklentileri yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını, bazı taşınmazların ise kot farkından dolayı kullanılamaz durumda olduğunu, taşınmazların Kayseri - Malatya karayolu ile Kayseri ... Organize Sanayi Bölgesi güzergahı üzerinde ve ticaret alanında bulunmasından dolayı oldukça değerli olduğunu belirterek taşınmazın bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte sorumlu idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacılar vekili birleştirilen dava dilekçesinde; Kayseri ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 14 pafta, 2871 parselde kayıtlı bulunan 9750 m² alanlı taşınmazda davacıların malik iken bu taşınmazla ilgili olarak imar uygulaması yapılması sonucunda bu taşınmazın tapusu kapatılarak aynı yer 1179 ada, 1-2-3-5-6-7-8 parsel sayılı taşınmazlar olduklarını, imar uygulaması ile oluşan 1179 ada, 2-3-5-6 parsel sayılı taşınmazlardaki kamulaştırmasız el atma nedeniyle tespit edilecek bedelin davalı ... Başkanlığından tahsilini ve dosyanın asıl dava ile birleştirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idareler vekilleri cevap dilekçelerinde özetle; davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davada ... aleyhine açılan davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine, ... hakkındaki davanın kabulüne, ... Belediye Başkanlığı hakkındaki birleştirilen davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ile davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişilerce dava konusu taşınmaz için belirlenen değerin oldukça düşük olduğunu, uygun emsal incelenmediğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmaza ... tarafından el atıldığını, güncel Yargıtay içtihatları uyarınca imar planında idarelerinin sorumluluğunda olan yerler için fiilen el atan idarenin tazminatlardan sorumlu olacağının kabul edildiğini, dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunun hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza esas alınan emsal satışın özellikleri ve birbirleriyle artı-eksi özelliklerinin yerinde karşılaştırılmasına göre belirlenen bedelin, husumete ilişkin mahkemece kurulan hükmün hukuka uygun olduğu belirtilerek istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili ve davalı ... vekilleri temyiz dilekçelerinde özetle; istinaf dilekçelerinde ileri sürdükleri sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemişlerdir.
2.Davacılar vekili 24.02.2023 tarihli dilekçesi ile 6100 sayılı Kanun’un 123 üncü maddesi gereği davalarını geri aldıklarını belirtmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 123 üncü, 369 uncu, 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 6100 sayılı Kanun'un 123 üncü maddesinde yer alan “Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir. (Ek cümle: 22/7/2020-7251/10 md.) Bu takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilir” hükmü gözetilerek, davalı idare vekillerinin geri alma talebine muvafakatlarının olup olmadığı hususunda beyanları alınıp, rızaları olduğu takdirde davanın geri alınması sonucu davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekeceğinden işin esasına ilişkin sair temyiz itirazları incelenmeden kararın usulen bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Davacılar ve davalı ... vekilinin temyiz itirazının kabulüne, temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz edenlerden peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.