"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1094 Esas, 2023/1263 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/657 Esas, 2022/251 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri ile davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...Mahallesi 1127 ada 8 parsel sayılı taşınmazdaki bir kısım bağımsız bölümlerin kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazdaki bağımsız bölümlerin müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin düşük olduğunu, konumuna göre çok düşük bedel teklif edildiğini, taşınmazın gerçek bedelinin belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; idarece yapılmış olan hesaplamanın kabul edilemeyeceğini, taşınmazın teklif edilen bedelden çok daha yüksek bedele satılabileceğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın şehir merkezine çok yakın konumda olduğunu, idarece değer artırıcı gelişmenin dikkate alınmadığını, kıymet takdirinin üzerinden uzun zaman geçtiği için kıymet takdirindeki bedelin kabul edilemeyeceğini, yapılacak keşif sonucu bu durumun ortaya çıkacağını ileri sürmüştür.
4. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; imar planı değişikliği yapılması gerektiğini, taşınmazın konumuna göre değerinin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; piyasa rayicine göre değerlendirme yapılmış olan kıymet takdir raporundaki bedelden yüksek değer belirlendiğini, davalılara tek vekâlet ücreti hükmedilerek, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, emsal taşınmazın doğru alınmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kaldırma kararına aykırı olarak uygun olmayan taşınmazın emsal olarak alındığını, yakın sanayi bölgesindeki taşınmaza göre değer tespiti gerektiğini, taşınmazın dükkan olması hususunun dikkate alınmadığını, lehe vekâlet ücretine hükmedilmediğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin gerçek değerinin çok altında belirlendiğini, emsal taşınmazın doğru belirlenmediğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
4. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; hüküm altına alınan bedelin, önceki kararlarda sadece 1.328.728,80 TL'lik kısmının davalılara ödenmesine karar verilmiş olduğunu, fark bedel olan 416.214,67 TL'nin ödenmesi ve bu fark bedele faiz uygulanması gerektiğini, taşınmazın kıymetli bir bölgede bulunduğunu, düşük bedel belirlendiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
5. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; emsal taşınmazın uygun seçilmediğini, emsal karşılaştırmasının doğru yapılmadığını, raporun gerçek duruma uygun olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içerisinde bulunan arsa niteliğindeki dava konusu Konya ili Selçuklu ilçesi Musallabağları Mahallesi 1127 ada 8 parsel sayılı taşınmaza, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsalin satış değeri alınarak, emsalin ve dava konusu taşınmazın birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp zemin bedelinin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yayımladığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Tebliğine göre yapı bedelinin tespiti ile ile kamulaştırılan taşınmazın tapusunun iptali ve davacı adına tesciline dair verilen kararda İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığını, aynı bölgede kamulaştırması yapılan 13229 ada 17 ve 18 parsel sayılı taşınmazlar için 15.04.2019 tarihinde açılan davada verilen kararın Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2021/9079 Esas, 2021/4136 Karar sayılı kararıyla onandığı anlaşıldığından istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
4. Davalı ... vekili 13.07.2023 ve 04.09.2023 havale tarihli temyiz dilekçelerinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ...Mahallesi 1127 ada 8 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde aynı bölgeden Dairemize intikal eden ve denetimden geçen dosyalar dikkate alındığında bir isabetsizlik görülmediği gibi taşınmaz üzerindeki yapılara aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. İlk Derece Mahkemesinin ilk ve ikinci kararlarında 1.328.728,80 TL'nin davalılara ödenmesi yönünde hüküm kurulduğu, bakiye bedellerin ise üçer aylık vadeli hesaplara aktarılmasına karar verilmiş olduğundan, fark 416.214,67 TL bedelin mükerrer ödeme hususuna dikkat edilerek, davalılara ödenmemiş ise işlemiş mevduat faizi ile birlikte payları oranında, ... haricindeki davalılara ödenmesine ve fark 416.214,67 TL bedele 12.01.2019 tarihinden son karar tarihi olan 25.04.2022 tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
6. Davalı ... kendisini vekil ile temsil ettirdiği hâlde, işbu davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümleri uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Bir kısım davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin çıkartılması, yerine ''Mahkememizce kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen 1.744.943,47 TL'den ilk ve ikinci karar ile davalılara ödenmesine karar verilmiş olan 1.328.728,80 TL'nin mahsubu ile bakiye 416.214,67 TL bedelin, mükerrer ödeme hususuna dikkat edilerek, davalılara ödenmemiş ise işlemiş mevduat faizi ile birlikte, payları oranında ... haricindeki davalılara, tapudaki ve mirasçılık belgelerindeki hisseleri oranında derhal ödemesine, bu hususta ilgili bankaya derhal müzekkere yazılmasına, müzekkereye veraset ilâmı ile tapu kaydının eklenmesine” cümlesinin yazılması, (4) numaralı bentte yer alan “ 242.423,99” sayısının çıkartılması, yerine “ 416.214,67” sayısının yazılması, (10) numaralı bentte “Yıldırım” kelimesinden sonra gelmek üzere “...” kelimelerinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalılardan ... ve ...'dan peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.