"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/60 Esas, 2022/2681 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ :... 11. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/460 Esas, 2020/263 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların... Mahallesi 4858 ada 1 parsel sayılı taşınmazda hisse sahibi olduğunu, söz konusu taşınmaza asfalt ve stabilize yol yapılmak suretiyle fiilen el atılmış olduğunu, bu nedenle belirlenecek tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle: dava konusu taşınmaza ...Belediyesinin herhangi bir müdahalesinin bulunmadığını; bu nedenle davanın reddine karar verilmesini ve yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davacı yana yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulü ile taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline, bedeline hükmedilen davacılar payının tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacılardan Eslem Gülayan adının yazılmadığını, bedelin düşük kaldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; husumet itirazı olduğunu, kalıcı mahiyette bir el atma söz konusu olmadığını, planın henüz kesinleşmediğini, ıslah edilen kısma ıslah tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu... Mahallesi 4858 ada 1 parsel sayılı taşınmazın arsa niteliğinde olduğu kabul edilerek, emsal karşılaştırılması yoluyla değerinin tespit edilmesinin ve kısmen yol olarak el atılan taşınmazın imar planında bir kısmının da spor alanı olarak tescil edilmiş olması nedeni ile proje bütünlüğü bağlamında el atılmayan kısımlardan da davalı idarenin sorumlu olduğunun kabulünün yerinde olduğu belirtilerek davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacılar vekilinin istinaf başvurusunun ise kısmen kabulü ile davacılardan Naciye Eslem Gülayan adı karar başlığında gösterilmek suretiyle yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
4. Yapılan incelemede özetle; dava konusu... Mahallesi, 4858 ada 1 parsel sayılı taşınmaz ... Büyükşehir Belediye Meclisinin 21.04.1999 tarihli ve 384 sayılı kararı ile onaylanmış 1/1000 ölçekli Metro Kuzeyi Uygulama İmar Planında “ Spor alanında” kalmakta iken ... 1.İdare Mahkemesinin 2016/1366 Karar sayılı dava dosyası ile imar planının iptaline karar verildiği ve bu kararın kesinleştiği, bunun üzerine... Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.07.2020 tarihli ve 996 sayılı kararı ile taşınmazda yapılan plan değişikliği ile 4858 ada 1 parsel sayılı taşınmazın parsel numarasının 7956 ada 2 parsel olarak değiştirildiği ve yeni oluşan taşınmazın imar planındaki tahsis amacının “Özel Spor Alanına” dönüştürüldüğü ancak bu planında... 2. İdare Mahkemesinin 2020/863 Esas, 2021/717 Esas 2021/851 ve 852 Esas, sayılı kararları ile iptali sonucu ...Belediye Başkanlığının 07.02.2022 tarihli 107 sayılı kararı ve... Büyükşehir Belediye Başkanlığının 14.04.2022 tarihli ve 509 sayılı kararı ile 7956 ada 2 parsel sayılı taşınmazın “Özel Spor Alanı” olarak düzenlendiği ve bu plan değişikliğinin kesinleştiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu taşınmazın en son imar uygulamasına ait şuyulandırma cetvelleri ilgili Belediyeden istenildikten, dava konusu taşınmazın imar uygulaması sonucu oluştuğu belirtilen 7956 ada 2 parsel sayılı taşınmazın son ve güncel tapu kaydı ilgili Tapu Müdürlüğünden getirtildikten sonra, taşınmazın son imar durumuna göre kamuya özgülenme halinin de devam ettiği gözetilerek yeni oluşan parselin yüzölçümü ve bu parseldeki davacı hisseleri gözetilerek düzenlenecek fen bilirkişi raporu ve yeni oluşan parseldeki mevcut hisse durumlarına göre hesaplanacak bedel doğrultusunda hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde eski parsel numarası üzerinden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.