"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/204 Esas, 2022/344 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 39809 ada 4, 39789 ada 1, 39807 ada 1, 39821 ada 1, 39838 ada 1, 37378 ada 3 parseller ve ..., ..., ... Mahallelerinde davalılara ait gecekondu, müştemilat ile ağaçların ... Belediye Başkanlığı ve Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı arasında imzalanan protokol gereğince ...- ...- ... Mahallesi Kentsel Yenileme ve Gecekondu Dönüşüm Projesi kapsamında kaldığını, taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile davacı idare adına tesciline, yine davalılara ait gecekonduların, müştemilatların ve ağaçların zilyetliğinin davacı idare adına devrine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazların kentsel dönüşüm proje uygulamaları ilgili Belediye ve Büyükşehir Belediyesi tarafından yapıldığından davanın Ankara Büyükşehir Belediyesi ve ... Belediyelerine karşı açılmasının gerektiğini, davalıların ayrı ayrı parsellerde hak sahibi olmalarına rağmen 10 kişi hakkında tek dava açıldığını, Kaymakamlık makamınca 04.09.2012 tarihinde 1564/1847 sayılı Kanun uyarınca 14.08.2012 tarihinde (TOKİ) Toplu Konut İdaresi ile yapılan protokol 19.03.2012 tarihli Resmî Gazete'de acele kamulaştırma kararının yayımlandığından makul süre içinde müvekkilleri aleyhine çeşitli mahkemelerde dava açıldığını, Resmî Gazete'de yayımından sonra aradan 6 aylık süre geçtiğinden kamulaştırmasız el atma davası açılma hakkı verildiğini, taşınmazlar için Milli Emlak Genel Müdürlüğünün açık artırma usulü yapılan satışların emsal olabileceğini, davanın kamulaştırmasız el atma davaları ile birleştirilmesi ve davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 03.11.2015 tarihli ve 2014/113 Esas, 2015/492 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili, davalı ...'e ait gecekondu,müştemilat ve ağaçların davacı idareye aidiyetine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A.Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 03.11.2015 tarihli ve 2014/113 Esas, 2015/492 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ile bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu parselle aynı yerde olup, aynı amaçla kamulaştırılan 37792 ada 2 parselin m²'sine, Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/64 Esas sayılı tespit ve tescil dosyasında Nisan; 2014 tarihi itibarıyla takdir edilen700,00 TL/m² Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/139 Esas sayılı dosyasında, 39821 ada 5-6 parsellere ilişkin açılan tespit ve tescil dosyasında Şubat;2014 değerlendirme tarihi itibarıyla takdir edilen 700,00-TL/m² değerin Dairemiz denetiminden geçtiği anlaşıldığından, belirtilen dosyalar mahkemelerinden getiltilip, bilirkişi kurulundan komşu parsel için tespit edilen m² değerden ayrılma nedenleri konusunda ek rapor alınmadan, eksik inceleme ile hüküm kurulması, dava konusu yapıların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan yapı yaklaşık birim fiyatları listesindeki sınıflarına göre değerlendirme yılındaki yapı birim fiyatları esas alınıp değer belirlenmesi gerekirken, eskalasyon yapılmak suretiyle yapılara fazla bedel tespiti ve dosyada bulunan bilği ve belgelerden davalı Şemşettin Şahin'e ait yapı ile ilgili olarak davacı tarafından imar affı müracatında bulunması nedeniyle gecekondunun bulunduğu alan dışında başka bir yerden, 2981 sayılı Kanun'un 13/b Maddesi uyarınca arsa tahsisi yapılarak tapuya tescil edildiği anlaşılmış olup bu durumda Mahkemece enkaz bedeli yerine yapı bedeline hükmedilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece 03.11.2020 tarihli ve 2019/350 Esas, 2020/335 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, tescile ilişkin yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına,davalı ...'e ait gecekondu,müştemilat ve ağaçların davacı idareye aidiyetine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkeme karara karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; davalılardan ... yönünden hükme esas alınan bilirkişi raporu gereğince tespit edilen kamulaştırma bedelinin ödenmesi ile idarece fazla yatırılan bedelin iadesi hususunda karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, tescile ilişkin yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına, davalı ...'e ait gecekondu, müştemilat ve ağaçların davacı idareye aidiyetine, davacı idarece fazla yatırılan bedelin 06.11.2015 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı ...'den alınarak davacı idareye verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılardan ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı ... dışındaki davalılara ait gecekonduların da enkaz bedeline hükmedilmesi gerektiğinin, tespit edilen metrekare birim fiyatının hatalı inceleme ile yüksek belirlendiğini, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; gecekondusuna yapı bedeli verilmesi gerekirken hatalı inceleme ile enkaz bedeline hükmedilmesinin Kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazları kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesi hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Mahkemece verilen hüküm Dairemiz bozma kararı ile ortadan kalktığından yeniden tescil hükmü kurulmaması hatalıdır.
5.Mahkemece Dairemizin birinci bozma kararı sonrası tespit edilen bedele ilk karar, bozma sonrası oluşan fark bedele ikinci karar tarihi olan 03.11.2020 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektir.
6. Davacı idarece fazla yatırılan ve iadesine karar verilen bedel için ayrıca faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ve davalı ... vd. vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare ve davalı ... vd. vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a.) (4) üncü bendinin hükümden tamamen çıkartılmasına, yerine ''Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 39800 ada 4 parselde ... adına olan 245/4670 hissenin, aynı mahalle 39821 ada 1 parselde ... adına kayıtlı 185/111642 hissenin, aynı mahalle 39807 ada 1 parselde ... adına kayıtlı 120/2821 hissenin, aynı mahalle 39789 ada 1 parselde ... adına kayıtlı 145/14536 hissenin, ... ilçesi, ... Mahallesi, 39838 ada 1 parselde davalı ... adına kayıtlı 100/2699 hissenin iptali ile davacı adına kayıt ve tesciline, " cümlesinin yazılması,
b. (2) nci bendinin sonunda yazan ''karar tarihine'' kelimelerinin çıkartılmasına, yerine "İlk kararla davalılaradan ..., Lütfü Türkmen, ..., ... ve ... hakkında hükmedilen toplam 711.416,60 TL 'ye 03.11.2015 tarihine, bozma sonrası aynı davalılar için belirlenen toplam 94.080,87TL fark bedele ikinci karar tarihi olan 03.11.2020 tarihine, ...' için belirlenen 11.791,51TL'ye ilk karar tarihi olan 03.11.2015 tarihine kadar yasal faizi işletilmesine '' cümlesinin yazılması
c. (3) üncü bendinde yazılı '' 06.11.2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte'' ibaresinin çıkarılmasına, yerine '' davalı tarafa ödenmemiş ise işlemiş nemaları ile birlikte ilgili bankadan, ödenmiş ise davalı tarafça çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile " ibaresinin
yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Temyiz edenlerden peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.