"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1694 Esas, 2022/1385 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 32. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/27 Esas, 2022/116 Karar
Taraflar arasındaki davalı idare lehine tesis edilen irtifak hakkının, enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle tapudan terkini istemli davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı idare vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 31.10.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı idare vekili Avukat ... gelmiş, davacılar vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı lehine İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 2244 ada 87 ve 88 parsel sayılı taşınmazlar üzerinde tapunun 16.05.1973 tarihli ve 2566 yevmiye numaralı işlemi ile irtifak hakkı tesis edildiğini, anılan tarihte davalı idare lehine verilen irtifak hakkı kapsamında bu parseller üzerinden elektrik tellerinin geçirildiğini, aradan uzun yıllar geçtikten sonra bu hatta ihtiyaç kalmadığını ve elektrik direklerinin uzun yıllar evvel söküldüğünü, hali hazırda söz konusu taşınmazların zemininde elektrik telleri, direği, kablosu veya herhangi bir elektrik iletim hattının mevcut olmadığını, bu nedenle irtifak hakkına yarar kalmadığını, irtifak hakkının kaldırılması için davalı idareye müracaat edildiğini, idarece verilen cevapta 88 sayılı parseldeki kaydın terkini için 387.750,00 TL, 87 sayılı parseldeki kaydın terkini için ise 169.125,00 TL bedelin ödenmesinin talep edildiğini, davalı kurumun müvekkillerinden talep ettiği miktarların taşınmazların üzerinde herhangi bir tesisatın bulunmaması, irtifak hakkının uzun yıllardır fiilen kullanılmaması nazara alındığında fahiş olduğunu belirterek irtifak hakkının öncelikle bedelsiz, mümkün değilse hakkaniyete uygun bir bedel karşılığında terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; tapuda lehlerine konulan irtifak hakkının karşılığının ödenerek tescil edildiğini belirterek davacılar tarafından terkin isteniyorsa bunun bedeli karşılığında terkin edilebileceğinden öncelikle davanın reddini, aksi hâlde gerçek bedeli üzerinden terkin kararı verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın kaldırılma sebepleri gözetilmeden hatalı karar verildiğini, ödemenin yapıldığının dosyada açıkça belli olduğunu, irtifak hakkı bedelinin ödenerek terkin kararının verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın tapu kaydına TEDAŞ Genel Müdürülğü lehine 16.05.1973 tarihli ve 2566 yevmiye ile kamulaştırma şerhi konulduğu, şerhin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 7 nci maddesi uyarınca konulan şerh niteliğinde olduğu, taşınmazın kamulaştırıldığı ve bedelinin eski maliklere ödenmediği, şerhin bedelsiz olarak terkinine ilişkin Mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki davalı idare lehine tesis edilen irtifak hakkının enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle tapudan terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu taşınmazlar üzerindeki enerji nakil hatlarına ilişkin irtifak şerhlerinin 2942 sayılı Kanun'un 17 nci maddesine göre tescil ile oluşturulduğu, enerji nakil hatlarının davalı idare tarafından deplase edilmesi üzerine, davacının taşınmazların tapu kaydındaki irtifak haklarının da terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, idarece irtifak haklarının terkini karşılığı olarak 88 parsel için 387.750,00 TL; 87 parsel için 169.125,00 TL belirlendiği, davacı tarafça bu bedellerin ödenmediği ve eldeki davanın açıldığı, tapu kayıtlarında irtifak şerhlerinin mevcudiyetini koruduğu, yargılama safahatında irtifak hakkı tescil edilirken o tarihteki tapu malikine irtifak hakkı karşılığı olarak bir ödeme yapıldığının davalı idarece ispat edilemediği anlaşılmıştır.
3. Davalı idarece irtifak hakkı tescil edilirken o tarihteki tapu malikine irtifak bedeli ödendiği ispatlanamadığından işbu davanın kabulü ile irtifak hakkının terkinine karar verilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.