"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2314 Esas, 2022/1727 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şavşat Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/170 Esas, 2021/170 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ve bu hakkın ve pilon yerinin davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Artvin ili, ... ilçesi, ... köyü 110 ada 1, 117 ada 8, 119 ada 62 ve 95 parsel sayılı taşınmazlarda kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; gerçek değerinin üstünde bir irtifak değeri tespit edildiğini, her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararında kapitalizasyon faiz oranının %4 olarak kabul edilmesi yerinde olduğu vurgulanmış ise de sulu tarım arazisi olan taşınmazda kapitalizasyon faizinin Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin son dönemdeki yerleşik içtihatlarına göre %4, kuru tarım arazisinde ise % 5 olarak uygulandığını, üretim masraflarının brüt gelirinin 1/3'ü oranında olması gerektiği hâlde, alınan bilirkişi kurulu ek raporunda brüt gelirlerin yüksek, giderlerin ise düşük alınarak yüksek bedel tespit edildiğini, taşınmazlar çayır vasfında olmasına rağmen tarla vasfında kabul edildiğini, taşınmazlar için sırf köy yerleşik alanı içerisinde yer alması sebebiyle % 15 objektif değer artışı uygulanmasının hakkaniyete uygun olmadığını, kıymet takdir komisyon raporunda takdir edilen bedelin yeterli olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece verilen hükümde sehven 1.052,78 TL'nin davalı müvekkile ödenmesi yerine, davalı kuruma iade edilmesi şeklinde hüküm kurulduğunu, verilen kararın maddi bir hatadan kaynaklandığını, 1.052,78 TL'nin davalı müvekkile ödenmesine karar verilmesi gerektiğini, bunun yanında istinaf başvurma harcı ile istinaf karar harcının da davacıdan alınarak davalı müvekkile ödenmesine karar verilmesi gerekirken bu hususun da gözden kaçırıldığını belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kaldırma kararına uygun şekilde yeniden bilirkişi raporu alınarak taşınmazların arazi vasfında kabul edilerek ilçe tarım verilerine uygun net gelir ile (taşınmazlar üzerinde bulunan ağaçların taşınmazlara kısmen kapama meyve bahçesi vasfında olduğu belirlenerek kapama nitelik vermesi nedeni ile ağaçların kapladığı alanın meyve bahçesi olarak, arazinin kalan kısmının ise münavebeye alınan ürünlere göre net ürün değerinin belirlenerek) %4 kapitalizasyon faizi ile bölünmesi suretiyle m² değerinin belirlenmesinde, taşınmazların geometrik durumu ve hatların geçiş güzergahları dikkate alınarak değer düşüklüğü verilerek kamulaştırma bedelinin belirlenmesinde ve fark bedelin depo edilip davalılara ödenmesine karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı; ancak kaldırma kararı sonrasında, kamulaştırma bedelinin ilk kararda hüküm altına alınan bedele göre 1.052,78 TL arttığı, bu bedelin depo ettirilerek 121,696,67 TL kamulaştırma bedelinin hüküm altına alındığı, buna rağmen hükmün 6. maddesinde artan bu miktarın davacı kuruma iadesine karar verilmesi doğru bulunmadığından düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı ve pilon yeri bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Artvin ili, ... ilçesi, ... köyü 110 ada 1, 117 ada 8, 119 ada 62 ve 95 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının ve pilon yeri bedelinin tespit edilmesi, tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine ilişkin hüküm kurulması yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineyi irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.