"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1074 Esas, 2022/2644 Karar
KARAR : Düzeltilerek esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Muş 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/441 Esas, 2021/689 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Muş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 159 ada 64 parsel sayılı taşınmazın bir kısmına yol yapılmak suretiyle el atıldığını, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminat bedelinin el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; fiili el atmanın olmadığını, yapılacak keşifle bu durumun ortaya çıkacağını, bu nedenle idari yargıda dava açılması gerektiğini, görev nedeniyle davanın reddine karar verilmesini talep ettiklerini, aynı mevkide davacıya ait diğer bir taşınmazın Belediye Encümen kararıyla kamulaştırıldığını, davacı tarafından sunulan emsallerin kabul edilemeyeceğini çünkü bu emsallerin değerinin daha yüksek olduğunu, davacının davasını belirsiz alacak davalarında olduğu gibi fazlaya ilişkin hakları saklı tutarak açıldığını, ileride bedel artırım talebinde bulunmalarına muvafakatlerinin olmadığını, geçirilen yol nedeniyle dava konusu parselin değerinin arttığını, bu hususun göz ardı edilmemesini, faizin dava tarihinden itibaren olması dışında diğer faiz taleplerini kabul etmediklerini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmaz için belirlenen tazminat bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Başkanlığından alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptaline, davalı idare adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; fen raporunun kendilerine tebliğ edilmediğini, bu nedenle raporun kabul edilmediğini, taşınmazın tarla vasfında olduğunu; ancak Muş Belediye Başkanlığınca bu taşınmazın kadastro parseli olduğu belirtildiğinden arsa olarak değerlendirildiğini, hatalı tespit nedeni ile raporun hükme esas alınamayacağını, bilirkişi tarafından ön ve arka bahçe çekme mesafeleri her ne kadar Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde belirtilmiş olan üst sınırdan hesaplanmış ise de hesaplamanın hatalı ve eksik olduğunu, düzenleme ortaklık payının kesilmediğini, ... Mahallesi 577 ada 4 ve 7 numaralı parseller ile ilgili ... ile davacı arasında uzlaşma sağlandığını ve değer takdir komisyonunca bir bedel belirlendiğini, emsal alınan taşınmazın hiç bir özelliğinin raporda belirtilmediğini, sadece fiyatının belirtildiğini, emsal değerlendirilmesi yapılabilmesinin mümkün olmadığını, emsal taşınmazın ticari satışa konu edildiğini, emsal taşınmaz üzerinde de keşif yapılmadığını, dava konusu taşınmazın kadastro parseli olduğunu, dava konusu taşınmazın tam 11 katı büyüklükte bir taşınmazın emsal olarak alınmasının doğru olmadığını belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak m² birim bedelinin 338,96 TL olarak belirlenmesinde, taşınmazın bilirkişi raporunda belirlenen özellikleri ile parsel sorgu ekranında yapılan incelemeye göre bir isabetsizlik görülmediğini; ancak İlk Derece Mahkemesi tarafından kaldırma kararından önce verilen ilk karar davacı tarafından istinaf edilmeyip sadece davalı tarafından istinaf edildiğinden ilk kararda tespit edilen 179.208,40 TL miktar yönünden davalı lehine usuli müktesep hak oluştuğuna ve davacı lehine bu bedelden fazlası verilemeyeceğinden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki Muş ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 159 ada 64 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi doğru olduğu gibi alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınarak Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.